Gedonder daaronder: wat is de oorzaak van aambeien?

7 juli 2023

Aambeien (ook hemorroïden of speen genoemd) zijn vervelend en pijnlijk. Ongeveer 30% van de volwassen vrouwen heeft er ooit last van. Het is een kwaaltje waar dus veel vrouwen last van hebben, maar we vanwege schaamte nauwelijks over praten. Maar hoe ontstaan aambeien en wat is het wondermiddel bij gedonder daaronder? Heeft het wel zin om aambeienzalf te smeren of zijn er andere tips tegen die vervelende bultjes? In dit artikel leggen we het aan je uit.

Wat zijn aambeien?

Aan de binnenkant van de anus, in de endeldarm, zit een sponsachtig netwerk van bloedvaatjes. Als deze aders opzwellen en uitstulpen, noemen we dit aambeien. Soms zitten de aambeien in de anus, maar ze kunnen ook naar buiten komen. Er wordt dan gesproken over inwendige of uitwendige aambeien.

Aambeien zijn onschuldig, maar je kunt er wel veel last van hebben. Met name mannen en vrouwen boven de 50 jaar hebben last van dit kwaaltje.

Lees ook: 7 feiten en fabels over aambeien.

Wat is de oorzaak van aambeien?

Aambeien zijn veelal het gevolg van de uitzetting en verzakking van het bloedvatrijke zachte weefsel in en rond de anus. Ze ontstaan vaak door een verhoogde druk rond de anus. Een verhoogde druk kan ontstaan door:

Persen: als je gaat persen omdat je poep te hard is of omdat je probeert te poepen terwijl je geen aandrang hebt, zet je waarschijnlijk te veel druk op de aders rondom je poepgaatje. Poep kan hard worden als je te weinig vezels eet of te weinig drinkt of beweegt. Ook bepaalde medicijnen kunnen dit veroorzaken.
Ontlasting ophouden: ook te lang je poep ophouden is slecht voor je. De poep hoopt zich dan op in de endeldarm, waardoor de druk in de aders toeneemt en de kans op aambeien groter is.
Onvoldoende vezelinname: een van de belangrijkste oorzaken van aambeien is onvoldoende vezelinname in de voeding. Vezels spelen een cruciale rol bij het reguleren van de stoelgang en het bevorderen van een gezonde spijsvertering. Wanneer de voeding te weinig vezels bevat, kan dit leiden tot harde ontlasting en constipatie, wat extra druk op de bloedvaten in het rectum en de anus kan veroorzaken. Dit verhoogt het risico op aambeien.
Langdurig zitten of staan: langdurig zitten of staan kan ook bijdragen aan het ontstaan van aambeien. Bij mensen die veel tijd doorbrengen in een zittende of staande positie, kan de bloedstroom in het bekkengebied verminderen. Dit kan leiden tot zwakke bloedvaten en het ontstaan van aambeien bevorderen.
Zwaar tillen: het regelmatig tillen van zware voorwerpen kan een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van aambeien. Tijdens het tillen wordt er extra druk uitgeoefend op de buikspieren, wat de druk in het bekkengebied verhoogt. Deze verhoogde druk kan de bloedvaten in het rectum en de anus belasten en aambeien veroorzaken.
Zwangerschap: een zwangerschap kan leiden tot het ontstaan of verergeren van aambeien. Tijdens de zwangerschap oefent de groeiende baarmoeder druk uit op de bloedvaten in het bekkengebied, waardoor ze kunnen uitzetten en aambeien kunnen ontstaan. Daarnaast kunnen hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap de bloedvaten verzwakken en het risico op aambeien vergroten.
Verstoorde darmbewegingen: problemen met de darmbewegingen, zoals chronische diarree of langdurige constipatie, kunnen bijdragen aan het ontstaan van aambeien. Bij diarree kan frequente aandrang en het overmatig persen tijdens de stoelgang de bloedvaten in het anale gebied belasten. Aan de andere kant kan constipatie harde ontlasting veroorzaken, waardoor er extra druk ontstaat bij het passeren van de ontlasting.
Leeftijd en genetische aanleg: leeftijd speelt ook een rol bij het ontstaan van aambeien. Naarmate mensen ouder worden, kunnen de bloedvaten in het anale gebied zwakker worden en gemakkelijker uitzetten. Daarnaast kan een genetische aanleg een rol spelen bij de ontwikkeling van aambeien. Als aambeien in de familie voorkomen, kan dit het risico op het ontwikkelen van aambeien verhogen.
Chronisch hoesten
Wanneer je hoest, komt er ook veel druk op je bloedvaten te staan. Af en toe is dit niet erg, maar als je veel moet hoesten kan dit gevolgen hebben.

Vaak verdwijnen de symptomen vanzelf, maar keren de symptomen ook weer terug. In sommige gevallen vormt zich een bloedklonter in de aambei en krijgt deze geen bloed meer. Dat kan leiden tot een (zeer) pijnlijke trombose.

Lees ook: Te lang zitten? Pas dan op voor het dead butt syndroom!

Hoe herken je aambeien?

Aambeien kunnen zowel bloedverlies, jeuk en pijn als een branderig gevoel bij je anus veroorzaken. Wanneer ze naar buiten komen, kan dit een drukkend en pijnlijk gevoel geven. Vooral tijdens het zitten.

Doordat ze erg kwetsbaar zijn, kunnen ze makkelijk bloeden als je naar het toilet gaat. In dat geval zie je helderrood bloed in je poep of bij het afvegen.

Bloedverlies bij de ontlasting hoeft niet gelijk te betekenen dat je last hebt van aambeien. Dit kan ook door een ontsteking, poliep of tumor in jouw darm komen. Ga bij bloed in de ontlasting daarom altijd langs de huisarts om de oorzaak vast te stellen.

Wat is het wondermiddel tegen aambeien?

Bij last is het verstandig om gelijk naar de huisarts te gaan. In de meeste gevallen kan hij of zij de diagnose geven. De arts zal dan met een gehandschoende vinger de anus aan de binnenkant onderzoeken. Soms gebruiken dokters een kijkbuisje voor het onderzoek.

De belangrijkste oplossing is dat je poep zachter wordt. Daarom krijg je bij de diagnose aambeien zo goed als altijd eerst voedingsadviezen. Deze regels kun je ook toepassen om dit vervelende kwaaltje te voorkomen. Zo is het belangrijk om veel vezels te eten (20 tot 35 gram per dag), veel te drinken en voldoende te bewegen.

Wat kun je nog meer tegen aambeien doen?

Als deze voedingstips niet helpen, kun je jouw huisarts vragen om laxeermiddelen. Deze helpen je ontlasting dunner te maken, zodat je minder hoeft te persen en de aambeien minder worden. Bij aanhoudende pijn of jeukklachten kan de arts zalf of zetpillen voorschrijven. Deze verminderen de pijn of werken plaatselijk verdovend en pijnstillend.

Ervaar je veel pijn door de aambeien, dan kun je een warm bad proberen. De warmte vermindert de pijn.

Aambeien verwijderen

Wanneer voedingsadviezen en medicijnen niet voldoende helpen, kan de huisarts je doorverwijzen naar een medisch specialist (proctoloog) bij SHE Health Clinics. Er zijn namelijk diverse behandelingen mogelijk om aambeien te verwijderen. Deze ingrepen wordt meestal poliklinisch gedaan. Soms is een operatie nodig om ze te verwijderen.

Afbinden

Deze methode wordt het vaakst gebruikt. De aambeien worden dan met een rubberen elastiekje afgebonden. Zeven tot tien dagen na de behandeling vallen de afgestorven aambeien eraf. Het wondje geneest snel en er blijft maar een klein litteken over.

Inspuiten

Deze bultjes kunnen ook verwijderd worden door middel van het inspuiten van een irriterende vloeistof die de aambei verschrompelt. Dit wordt ook wel scleroseren (sclerotherapie) genoemd.

Poliklinische ingreep

Grotere aambeien die uit de aars puilen kunnen via een kleine ingreep worden uitgesneden.
Een bloedklonter wordt onder plaatselijke verdoving verwijderd.

Veel gestelde vragen (V) en antwoorden (A) over aambeien

V: Zijn aambeien besmettelijk?
A: Nee, aambeien zijn niet besmettelijk. Ze kunnen echter wel erfelijk zijn of worden veroorzaakt door vergelijkbare factoren bij familieleden.

V: Zijn aambeien een teken van kanker?
A: Nee, aambeien zijn meestal onschadelijk en geen teken van kanker. Ze zijn het gevolg van gezwollen bloedvaten in het anale gebied.

V: Hoe lang duren aambeien gemiddeld?
A: De duur van aambeien kan variëren. In veel gevallen verdwijnen ze binnen enkele dagen tot een paar weken met de juiste zelfzorgmaatregelen. Als de symptomen aanhouden of verergeren, is het raadzaam een (huis)arts of proctoloog te raadplegen.

V: Wat kan ik doen om aambeien te voorkomen?
A: Om aambeien te voorkomen, is het belangrijk om voldoende vezels in je dieet op te nemen, regelmatig te bewegen, voldoende water te drinken en tijdens de stoelgang niet te persen.

V: Hoe kan ik aambeien behandelen?
A: Zelfzorgmaatregelen zoals het gebruik van zitbaden, het aanbrengen van een coldpack op het getroffen gebied en het gebruik van vrij verkrijgbare crèmes en zalven kunnen helpen bij de behandeling van milde aambeien. In ernstigere gevallen kan een arts andere behandelingsopties aanbevelen, zoals rubberbandligatie of chirurgie.

V: Wanneer moet ik een arts raadplegen voor mijn aambeien?
A: Het is raadzaam om een (huis)arts of proctoloog te raadplegen als de symptomen aanhouden, verergeren of als er bloed in de ontlasting aanwezig is. Dit kan wijzen op andere onderliggende aandoeningen die medische aandacht vereisen.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke proctoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.