Hevig menstrueel bloedverlies

Hevig menstrueel bloedverlies (ook wel menorragie genoemd) is een van de meest voorkomende klachten in de gynaecologie. Het is gelukkig geen levensbedreigende aandoening, maar abnormaal veel bloedverlies, langdurige en onregelmatige menstruaties en tussentijds bloedverlies kunnen een stevige impact op je leven hebben. Het is niet voor niets een medisch erkend probleem.

Gevolgen hevig bloedverlies

Hevig bloedverlies heeft lichamelijke gevolgen, denk aan vermoeidheid en bloedarmoede door ijzertekort, dus een verminderde weerstand, en hevige pijn. Maar de geestelijke impact is misschien nog wel ernstiger: gedwongen thuisblijven van werk, sociale afspraken mijden, sportlessen afzeggen en de voortdurende angst om door te lekken. Zodra je activiteiten om je menstruatie heen begint te plannen, wordt het tijd om in te grijpen. Soms is veel gewoon té veel.

Wist je dat?

• 20% van de vrouwen last heeft van hevig bloedverlies? In Nederland zijn dat maar liefst 500.000 vrouwen tussen de 35 tot 55 jaar.
• 80% vermijdt seks door menstruatieproblemen. 
• 77% heeft last van depressieve gevoelens of humeurigheid.
•  75% maakt zich zorgen over hevig bloedverlies.
• 60% of meer slaat weleens sociale activiteiten of bijvoorbeeld sport over.
• 57% heeft gebrek aan zelfvertrouwen.
• 33% is wel eens gedwongen thuisgebleven van het werk.

Kenmerken hevig menstrueel bloedverlies

Vermoeidheid

Door hevig bloedverlies tijdens de menstruatie kun je een ijzertekort of te wel bloedarmoede krijgen. Hierdoor kun je last hebben van lusteloosheid, duizeligheid, vermoeidheid, stemmingswisselingen en ‘vlekken zien’.

Menstruatiepijn

Pijn is een veel voorkomende menstruatieklacht. Meer dan de helft van de volwassen vrouwen en één op de tien jonge vrouwen heeft last van pijn voor- en tijdens de menstruatie.

Hevige kramp

Meestal beperkt een pijnlijke menstruatie zich tot een dof en zeurderig gevoel in de onderbuik. De pijn kan uitstralen naar jouw bovenbenen, heupen en onderkant van de rug. Hoofdpijn komt ook voor. De hevige krampen in de buik worden veroorzaakt door het samentrekken van de baarmoeder, die het baarmoederslijmvlies wil afstoten. Soms is de buikkramp zo hevig dat een pijnstiller niet werkt en je de dingen die je die dag wilde doen niet kunt doen. Een pijnlijke menstruatie gaat vaak samen met hevig bloedverlies tijdens de menstruatie.

Horen menstruatieklachten er nu eenmaal bij?

Veel vrouwen hebben last van één of meerdere menstruatieklachten. Maar de meeste vrouwen laten zich hier niet voor behandelen, omdat ze denken dat het er gewoon bij hoort. Dat geldt ook voor de meest voorkomende klacht: hevig bloedverlies tijdens de menstruatie. Maar als menstruatieklachten jouw agenda gaan bepalen, wordt het tijd om er iets aan te doen!

Oorzaken

Dit zijn veelvoorkomende oorzaken van hevig bloedverlies tijdens de menstruatie:

• Vleesboom (myomen)
• Poliepen
• Baarmoederslijmvlies
• Premenopauze
• Afwijking in de bloedstolling.

Vleesboom (myomen)

Een vleesboom (ook wel myomen genoemd) is een goedaardig gezwel in of aan de baarmoeder. Myomen groeien uit de spierlaag van de baarmoeder. Myomen komen los voor, maar ook in grote aantallen. Ze kunnen zo klein zijn als een appelpitje of zo groot als een grapefruit.

Myomen zijn over het algemeen niet gevaarlijk. Wel kunnen ze klachten geven, zoals druk op de blaas, lage rugpijn, pijn tijdens het vrijen, menstruatiepijn, tussentijdse bloedingen en hevig bloedverlies. Ook kan een myoom de innesteling van een eicel bemoeilijken, waardoor zwanger worden minder makkelijk gaat.
Waardoor myomen precies ontstaan, is niet helemaal duidelijk. Hormonen spelen een rol: hoe hoger het hormoonniveau, hoe sneller myomen groeien. Ze krimpen in de overgang en/of door anti- hormonale medicijnen.

Hoe vaak komen myomen voor?

In Nederland hebben bijna 1,8 miljoen vrouwen myomen in de baarmoeder. Van deze groep hebben 350 duizend vrouwen ook echt klachten. Myomen openbaren zich vaak pas op latere leeftijd. Donkere vrouwen hebben er vaker last van. Erfelijkheid speelt een rol. Als jouw moeder myomen had, is de kans dat je ze krijgt drie keer hoger dan gemiddeld. Vrouwen met overgewicht hebben een grotere kans op myomen. Bij extreem overgewicht is de kans zelfs drie keer groter dan gemiddeld. Meer informatie over myomen lees je HIER.

Poliepen

Poliepen zijn goedaardige uitstulpingen van het slijmvlies van de baarmoeder. Ze kunnen in de baarmoeder en in het baarmoederhalskanaal voorkomen. Poliepen groeien op het baarmoederslijmvlies. Ze zijn overdekt met hetzelfde weefsel en lijken op kleine paddenstoelen. Als de poliepen groeien, worden ze kwetsbaar en kunnen ze gaan bloeden.

Als je poliepen in de baarmoeder hebt, merk je er niet altijd iets van. Toch kunnen ze verschillende soorten klachten geven, zoals:

• Onregelmatige menstruatie
• Tussentijds bloedverlies
• Vaginaal bloedverlies na de menopauze
• Onvruchtbaarheid
• Hevig bloedverlies.

Waardoor worden poliepen veroorzaakt?

De precieze oorzaak voor het ontstaan van poliepen in de baarmoeder is onbekend. Hormonale factoren spelen een belangrijke rol. Poliepen zijn zeer gevoelig voor het hormoon oestrogeen en reageren op dezelfde manier op oestrogeen als het baarmoederslijmvlies. Als de hoeveelheid oestrogeen toeneemt, groeit het baarmoederslijmvlies en groeien ook de poliepen.

In Nederland hebben ongeveer 500 duizend vrouwen poliepen in de baarmoeder. Zo’n 150.000 van hen heeft klachten. Vrouwen hebben een grotere kans op poliepen in de baarmoeder als ze:

• Tussen de 40 en 50 jaar zijn
• In de premenopauze zijn
• Last hebben van overgewicht
• Tamoxifen gebruiken (een medicijn bij borstkanker)
• Last hebben van een hoge bloeddruk
• Poliepen in de baarmoederhals hebben.

Baarmoederslijmvlies (endometrium)

Tijdens elke menstruatiecyclus bereidt het lichaam zich voor op een mogelijke zwangerschap. Tijdens de eerste helft van de cyclus stijgt het niveau oestrogeen en progesteron. Het baarmoederslijmvlies wordt dikker zodat een bevruchte eicel kan innestelen. Als de eicel niet wordt bevrucht, stoot het lichaam het overtollige slijmvlies af: de menstruatie. Bij de ene vrouw is het baarmoederslijmvlies dikker dan bij de andere. Met als gevolg meer bloedverlies.

Wat is het baarmoederslijmvlies?

De wand van de baarmoeder is opgebouwd uit drie lagen: het endometrium (binnenste laag), het myometrium (middelste spierlaag) en het perimetrium (buitenste laag). Het endometrium bestaat vervolgens weer uit twee lagen, namelijk de basale laag, die altijd aanwezig is en de functionele laag, die wordt afgestoten tijdens de menstruatie. Die functionele laag groeit aan vanuit de basale laag. Endometrium is een ander woord voor baarmoederslijmvlies: de bedekkende laag slijmvlies aan de binnenzijde van de baarmoeder. Vervolgens groeit dit weer aan en aan het einde van je cyclus laat je baarmoeder het weer los in de vorm van menstruatie. Hevig bloedverlies heeft dus altijd te maken met het endometrium/baarmoederslijmvlies.

Invloed hormonen

Het endometrium reageert op de twee vrouwelijke hormonen: oestrogeen en progesteron. Onder invloed van oestrogeen wordt het endometrium dikker. Progesteron zorgt ervoor dat er slijmkliertjes ontstaan. In de loop van de menstruatiecyclus groeit de slijmvlieslaag. Als deze de optimale dikte heeft, geven de eierstokken een eicel af. Wordt deze eicel niet bevrucht, dan wordt het endometrium afgebroken en afgevoerd: dit is de menstruatie. Hormonen hebben dus invloed op de dikte van het endometrium. Hevig bloedverlies wordt vaak veroorzaakt doordat de productie van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron niet in balans is. Dit komt vaak voor, vooral bij jonge vrouwen die beginnen te menstrueren én bij vrouwen in de premenopauze.

Premenopauze

Sommige vrouwen hebben hun hele leven last van hevig bloedverlies. Anderen krijgen daar pas later mee te maken: in de premenopauze. De menopauze is niet iets dat je van de ene op de andere dag overkomt. Er gaat een lang proces aan vooraf; de premenopauze kan wel tien jaar duren. Sommigen krijgen er al rond hun 35e mee te maken.

Hoort het erbij?

Veranderingen in de hormoonhuishouding tijdens de premenopauze kunnen tot een breed scala aan klachten leiden. Opvliegers, nachtelijk zweten, stemmingswisselingen en een onregelmatige menstruatie zijn bekende voorbeelden. Ook hevig bloedverlies is een veelgehoorde klacht. Veel vrouwen denken dat een hevige menstruatie nu eenmaal bij het proces van ouder worden hoort. Maar als hevig bloedverlies jouw leven gaat bepalen, wordt het tijd om er iets aan te doen! Neem bij klachten contact op met jouw huisarts of gynaecoloog.

Afwijking in de bloedstolling

Heel soms wordt hevig bloedverlies veroorzaakt door bloedingsafwijkingen. Afwijkingen in de bloedstolling (de verdikking van het bloed om bloedverlies te vertragen of te stoppen) zijn een ernstige aandoening waarvoor medische behandeling nodig is. Afwijkingen in de bloedstolling komen vaak ook in de familie voor. Heeft jouw moeder ook last van hevig bloedverlies? Of had zij bijvoorbeeld veel bloedverlies na de bevalling? Dan zou er sprake kunnen zijn van een stoornis in de bloedstolling. Heb je last van hevig bloedverlies en weet je de oorzaak niet, loop er dan niet te lang mee door. Via een bloedtest kan jouw huisarts of gynaecoloog onderzoeken of je een afwijking in de bloedstolling hebt.

Behandeling hevig menstrueel bloedverlies

Verlies je veel bloed als je ongesteld bent? Onze vrouwelijke gynaecologen kunnen je helpen om door de mogelijkheden voor behandeling met je te bespreken.

Hormoontherapie

Bij hevig bloedverlies wordt vaak hormoontherapie (anticonceptiepil, anticonceptiestaafje of een hormoonspiraaltje) voorgeschreven. Hormonale geneesmiddelen met oestrogeen en/of progesteron kunnen het baarmoederslijmvlies dunner maken en het menstrueel bloedverlies zo verminderen. Als u stopt met de pil of spiraal, dan komt hevig menstrueel bloedverlies meestal weer terug.

Anticonceptiepil

De pil geeft bij ongeveer 50% van de vrouwen vermindering van bloedverlies. Als je rookt of een verhoogd risico op trombose heeft, kan het minder verstandig zijn de pil te gebruiken. Zeker naarmate je ouder wordt. De bijwerkingen zijn zeer wisselend en vaak afhankelijk van de samenstelling en/of de dosering van de pil.
Het duurt vaak drie tot vier cycli voordat de pil effect heeft op het menstrueel bloedverlies. Doordat de pil dagelijks moet worden geslikt, kunnen de kosten oplopen. Check daarom eerst bij jouw zorgverzekering of de pil wordt vergoed.

Doorbraakbloedingen zijn de voornaamste reden waarom vrouwen stoppen met de pil.

Hormoonspiraal

Het hormoonspiraal (Mirena of Kyleena) wordt in de baarmoederholte geplaatst door de huisarts of gynaecoloog en kan vijf jaar blijven zitten. Het is belangrijk om, voordat het spiraaltje wordt geplaatst, uit te sluiten dat je geen poliepen of vleesbomen in de baarmoederholte hebt. Het lichaam heeft ongeveer drie maanden de tijd nodig om aan het spiraaltje te wennen. Na deze periode is bij ongeveer 90% van de vrouwen het bloedverlies verminderd.

Medicijnen zonder hormonen

Prostaglandine-synthetaseremmers (NSAID’s)

Bijvoorbeeld ibuprofen of naproxen. Deze helpen naast het verminderen van pijn bij de menstruatie ook bij het verminderen van bloedverlies. Het bloedverlies neemt door het gebruik van deze medicijnen gemiddeld met 20-30% af. Het is belangrijk om direct bij het begin van de menstruatie te starten met deze medicijnen en het liefst nog een dag voor de menstruatie. Zo zorgt het medicijn voor minder afgifte van prostaglandine en vermindert zowel de pijn als het bloedverlies. Veel voorkomende bijwerkingen zijn maag- en darmklachten.

Tranexaminezuur

Dit medicijn zorgt ervoor dat het bloed makkelijker stolt, waardoor het bloedverlies met gemiddeld 50% afneemt. Het medicijn wordt alleen op de dagen geslikt dat het bloedverlies het meest heftig is. Het middel is niet geschikt als je een verhoogd risico op trombose hebt.

Behandelingen zonder hormonen

Wegbranden baarmoederslijmvlies

Het endometrium bestaat uit twee lagen, een basale laag die altijd aanwezig is en een functionele laag, die tijdens de menstruatiecyclus wordt opgebouwd zodat de bevruchte eicel zich kan nestelen. Wordt de eicel niet bevrucht dan wordt de laag weer afgevoerd tijdens de menstruatie. Bij de ene vrouw is het baarmoederslijmvlies dikker dan bij de andere. Een dikkere laag betekent over het algemeen meer bloedverlies tijdens de menstruatie. Verwijdering van het baarmoederslijmvlies is dan een beproefde manier om menstrueel bloedverlies te verminderen of zelfs helemaal te stoppen.

NovaSure

Een andere, innovatieve manier om het slijmvlies aan de binnenkant van de baarmoeder te verwijderen is de NovaSure behandeling. Tijdens deze behandeling wordt het slijmvlies met radiofrequentie-energie verwijderd. Voordelen van deze behandeling: eenmalige, korte behandeling (maximaal twee minuten) en kan poliklinisch onder een roesje worden uitgevoerd. Het herstel is snel. Meestal kun je de volgende dag jouw dagelijkse bezigheden weer oppakken. De behandeling kan bovendien in elke fase van de menstruatiecyclus worden uitgevoerd.

Voor wie is NovaSure geschikt?

Om voor de NovaSure-behandeling in aanmerking te komen, is het volgende van belang. Allereerst moet worden uitgesloten dat er andere oorzaken zijn die het hevig bloedverlies veroorzaken, zoals myomen, poliepen of een infectie. Voor de behandeling wordt uitgevoerd, wordt je eerst inwendig gynaecologisch onderzocht en wordt er een uitstrijkje gemaakt. Belangrijk is ook dat je geen kinderwens (meer) hebt. Zwanger worden na de behandeling brengt namelijk grote risico’s met zich mee. Toch is zwanger worden nog wel mogelijk. Voorbehoedsmiddelen gebruiken blijft dus nodig.

Hoe verloopt de NovaSure-behandeling?

Tijdens de behandeling verdoven wij plaatselijk jouw baarmoederhals. Soms krijg je een kalmerend middel. Via de vagina en baarmoederhals brengen wij een dun buisje in om jouw baarmoeder op te meten. Door het buisje wordt een soort waaier van gaas ingebracht die zich uitvouwt en de afmeting van de baarmoeder aanneemt. In ongeveer 90 seconden (maximaal 120 seconden) krijgt de baarmoeder radiofrequentie-energie toegediend en wordt de waaier heet. Het baarmoederslijmvlies verdroogt daardoor. De waaier wordt teruggetrokken in het buisje en uit de baarmoeder verwijderd.

De NovaSure wordt uitgevoerd onder een roesje. Door de combinatie van een slaapmiddel en een sterke pijnstiller merk je niets van de ingreep en voel je geen pijn. Direct na de ingreep ben je weer wakker en kun je weer overstappen in jouw eigen bed om bij te komen in onze verkoeverkamer.

Wat is het resultaat van de NovaSure-behandeling?

Het resultaat van de NovaSure-behandeling is een normale of lichte menstruatie of zelfs helemaal geen menstruatiebloedingen meer. Doordat de menstruatie minder heftig is, is er ook minder kans op menstruatiepijn. Ook PMS-verschijnselen verminderen. Doordat je minder snel last hebt van een ijzertekort, heb je vaak meer energie. En doordat het baarmoederslijmvlies wordt verwijderd, maar je jouw baarmoeder houdt, blijft de hormoonhuishouding gelijk en kom je niet vervroegd in de overgang. Lees voor meer informatie de NovaSure-folder.

De afgelopen tien jaar zijn wereldwijd meer dan twee miljoen vrouwen behandeld met deze innovatieve methode, die door het Amerikaanse bedrijf Hologic werd ontwikkeld. Tot grote tevredenheid: 97% zegt deze behandeling bij andere vrouwen aan te bevelen. Een klinische test heeft uitgewezen dat ruim 9 van de 10 vrouwen na de behandeling met NovaSure geen last meer hebben van hevig bloedverlies. Daarbij geven 4 op de 5 vrouwen aan meer tijd te hebben voor werk en dat zij geen activiteiten meer hoeven te verzuimen vanwege heftige menstruatie.

MyoSure

De MyoSure-behandeling is er voor vrouwen die last hebben van hevig menstrueel bloedverlies door myomen of poliepen. Je komt ervoor in aanmerking als je niet zwanger bent, geen last hebt van bekkeninfecties of afwijkingen aan de baarmoederhals en als je geen baarmoeder(hals)kanker hebt.

Hoe werkt MyoSure?

De MyoSure-behandeling gebeurt meestal poliklinisch met plaatselijke verdoving van de baarmoedermond, waardoor je nog dezelfde dag naar huis kunt. De gynaecoloog brengt via de vagina een instrument in de baarmoeder, waarmee de myomen of poliepen worden verwijderd. Gemiddeld duurt de behandeling 10 tot 20 minuten.

• Op hevigbloedverlies.nl kun je zien hoe de MyoSure behandeling gaat.
• Voor meer informatie lees ook de folder ‘MyoSure methode’.

Baarmoederverwijdering

Een baarmoederverwijdering (hysterectomie) is een ingrijpende operatie. Toch kan het nodig zijn als er geen andere oplossingen meer zijn. Bijvoorbeeld bij endometriose, tumoren, baarmoederkanker, afwijkende cellen in de baarmoeder, myomen, bekkenbodemproblemen en menstruatieproblemen zoals hevig bloedverlies waarbij andere methodes niet of onvoldoende helpen. Een baarmoederverwijdering vindt plaats onder volledige verdoving, bijvoorbeeld narcose of ruggenprik. Je wordt opgenomen in onze kliniek en het herstel (thuis) duurt daarna nog enige weken.

Meestal wordt niet alleen de baarmoeder, maar ook de baarmoederhals verwijderd. Er kan dan geen baarmoederhalskanker meer ontstaan. Uitstrijkjes zijn dan ook niet meer nodig. Er is wel een kleine kans dat hierbij de urineleiders beschadigd raken. Maar als de baarmoederhals blijft zitten, is er een kans van ongeveer 10 procent dat er nog steeds wat bloedverlies is op de momenten dat je normaal ongesteld zou worden. Dat komt doordat er baarmoederslijmvlies in de baarmoederhals aanwezig blijft. Door een baarmoederverwijdering kom je niet in de overgang. Je komt wel in de overgang als bij de baarmoederverwijdering ook jouw eierstokken worden verwijderd. Dan kom je gelijk in de overgang en krijgt je de bijbehorende overgangsverschijnselen zoals opvliegers, vaginale droogheid, duizeligheid en nachtelijk zweten.

Er zijn verschillende operaties voor baarmoederverwijdering:

1. Vaginale hysterectomie:
   De baarmoeder en baarmoedermond worden verwijderd via de vagina. Deze operatie heeft de voorkeur omdat er geen zichtbare littekens overblijven en de herstelperiode korter is dan bij de andere methoden. Deze operatie kan alleen als de baarmoeder niet te groot is.
2. Laparoscopische hysterectomie:
   Bij een kijkoperatie (laparoscopie) wordt een aantal sneetjes in de buik gemaakt. Hierdoor wordt een kijkbuis ingebracht. De gynaecoloog kan de operatie dan volgen op een scherm. De baarmoeder wordt in stukjes via de kijkbuis of vagina verwijderd. De kans op infecties is kleiner dan bij de vaginale en abdominale operatiemethode en ook de herstelperiode is in vergelijking daarmee korter. Ook is de kans op blijvende littekens kleiner. 
3. Abdominale hysterectomie:
   Hierbij wordt de baarmoeder verwijderd via een snee in de buik; iets boven het schaambeen. De horizontale snede is ongeveer 15 cm lang en geeft een zichtbaar litteken. Soms moet ook nog een verticale snede worden gemaakt, bijvoorbeeld als de baarmoeder groot is of als er baarmoederhalskanker is geconstateerd. Bij deze operatie is de kans op complicaties het grootst en duurt de herstelperiode het langst.

Baarmoeder wel of niet verwijderen?

Een baarmoederverwijdering is niet meer terug te draaien. Na verwijdering van jouw baarmoeder menstrueer je niet meer en kun je ook niet meer zwanger worden. De risico’s van de ingreep zijn vergelijkbaar met die van elke andere zware buikoperatie. Denk aan: infecties, bloedingen, trombose, beschadiging van urinewegen, darmen en/of andere inwendige organen. Bij goedaardige aandoeningen is het daarom belangrijk om de voor- en nadelen van een baarmoederverwijdering goed op een rij te zetten voordat je beslist. Door nieuwe, innovatieve behandelingen is baarmoederverwijdering bij hevig bloedverlies namelijk niet altijd nodig.

Wil je toch jouw baarmoeder laten verwijderen en heb je hulp nodig bij het bepalen van jouw keus? Dan kan een informatief en vrijblijvend gesprek met een van onze vrouwelijke gynaecologen je helpen in het maken van de beste keuze.