Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (soa) of geslachtsziekten, zijn aandoeningen die je kunt oplopen door seksueel contact met een ander. Soa’s worden veelal veroorzaakt door een bacterie of een virus dat aanwezig is in het slijmvlies, (menstruatie)bloed, sperma of vaginavocht van iemand die besmet is met een soa.
Er zijn verschillende soorten geslachtsziekten, waarvan de één vaker voorkomt dat de ander. En de ene geslachtsziekte geeft tijdelijke last, de ander kan je permanent (de rest van je leven) tot last zijn. Zo zijn er geslachtsziektes die onvruchtbaarheid kunnen veroorzaken. Het is dus van belang om niet te lang te wachten met het bezoeken van een arts om een SOA-test te laten doen. Want des te eerder een diagnose wordt gesteld, des te eerder kan er met de behandeling worden gestart. Hierdoor kan vaak erger worden voorkomen en kan worden voorkomen dat je (ongewild) iemand anders met een soa besmet!
De belangrijkste soa’s zijn:
- Chlamydia
- Genitale wratten
- Gonorroe
- Hepatitis B
- Hepatitis C
- Herpes genitalis (geen SOA-test voor)
- HIV
- Schaamluis
- Syfilis
- Trichomonas.
Heb je wel of geen soa?
Je kunt een soa hebben zonder dat je er iets van merkt. Je kunt er dan ook ongemerkt een ander mee besmetten. Sommige soa’s veroorzaken ernstige gezondheidsproblemen als ze niet op tijd worden behandeld (bijvoorbeeld onvruchtbaarheid). Echter, als je er op tijd bij bent, zijn de meeste soa’s gelukkig goed te behandelen. Maak dus snel een afspraak als je het vermoeden van een soa hebt!
Soa’s geven lang niet altijd klachten. Maar de volgende verschijnselen kunnen wijzen op een soa:
- Ongewone vaginale afscheiding (meer, andere kleur of sterk ruikend).
- Zweer(tjes), wratten of branderige blaasjes op de schaamlippen en de vagina.
- Vaginaal bloedverlies na geslachtsgemeenschap (contactbloeding).
- Vaginaal bloedverlies tussen twee menstruaties in.
- Pijn in de onderbuik.
- Wratten of zweertjes bij de anus.
- Pijnlijk (branderig) gevoel bij het plassen.
- Pijnlijke anus.
- Afscheiding uit de anus.
- Gele huid en geel oogwit.
- Opgezette klieren in de liezen.
- Jeuk in het haar rond de geslachtsdelen en in de bilnaad.
- Koorts.
Hoe ontstaat een soa?
Soa’s worden meestal veroorzaakt door bacteriën en/of virussen. Die zitten in het slijmvlies, (menstruatie)bloed, sperma of vaginavocht van iemand die besmet is met een soa. Soa’s kunnen dus overgebracht worden via:
- Bloed
- Menstruatiebloed
- Sperma
- Voorvocht (vocht dat voor de zaadlozing uit de penis komt)
- Vaginaal vocht
- Vocht uit blaasjes of zweertjes in het slijmvlies.
Je kunt een soa oplopen door onveilig (onbeschermd) te vrijen met iemand die besmet is. Het is onveilig als er contact is tussen de slijmvliezen van de penis, de vagina, de anus, de keel of de mond. Bijvoorbeeld bij vaginale of anale seks (contact tussen penis en anus) zonder condoom, of bij orale seks (contact tussen mond en geslachtsdelen: pijpen of beffen) zonder condoom of beflapje. Je kunt ook besmet raken als je een vibrator of dildo direct na iemand anders gebruikt. Ook met je vingers kan je zo een soa overdragen.
De soa’s hepatitis B, hepatitis C en hiv zijn ook overdraagbaar via bloed, zonder seks. Bijvoorbeeld:
- Bij een onhygiënisch uitgevoerde tatoeage of piercing.
- Wanneer iemand het scheermesje gebruikt van een besmet persoon.
- Wanneer iemand (bij drugsgebruik) naalden of spuiten van een besmet persoon gebruikt.
Sommige soa’s kunnen tijdens de zwangerschap of bevalling van moeder op kind worden overgedragen.
Het virus dat genitale wratten veroorzaakt is het HPV (Humaan Papilloma Virus). Het HPV virus kan, behalve door vrijen, ook via vingers of handdoeken worden overgedragen.
Schaamluis kan via een handdoek of beddengoed worden overgedragen of direct van mens op mens.
Soa onderzoek en diagnostiek
Je kunt je bij SHE Health Clinics laten onderzoeken op soa’s. Afhankelijk van de soort soa gebeurt dat door een vrouwelijke gynaecoloog die je onderzoekt:
- Bekijken van huid en slijmvliezen.
- Urineonderzoek.
- Onderzoek van afscheiding uit de vagina, anus en/of keel.
- Bloedonderzoek.
Heb je al verschijnselen van een soa? Dan is het wel zinvol om je meteen te laten testen.
