Bijna 40 miljoen mensen leven met HIV, toename in Oost-Europa, Midden-Oosten en Afrika

25 juli 2024

Wereldwijd leven er bijna 40 miljoen mensen met HIV (Human Immunodeficiency Virus). In de meeste delen van de wereld neemt het aantal nieuwe HIV-besmettingen af. Doch in Oost-Europa, Latijns-Amerika, het Midden-Oosten en Afrika blijft het aantal HIV infecties toenemen, blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties (VN). De nieuwe cijfers over HIV zijn voorafgaand aan een grote internationale conferentie over aids en HIV in Duitsland gepresenteerd.

In 2023 raakten 1,3 miljoen mensen besmet met HIV. Meer dan 630.000 patiënten stierven aan de gevolgen van aids, de ziekte die hiv kan veroorzaken. Dankzij medicijnen en een goede behandeling is een HIV-infectie in Nederland een chronische aandoening. Maar dit geldt niet in landen waar niet iedereen toegang tot goede medicatie heeft.

De Verenigde Naties stelde zich tien jaar geleden ten doel om met voorlichting over veilige seks en betere medicatie aids in 2030 uit de wereld te helpen. Maar zonder ingrijpen is dat doel niet meer te halen, stelt Winnie Byanyima van UNAIDS, de VN-organisatie die zich met HIV en aids bezighoudt.

“We liggen niet op schema en lopen achter”, zegt ze. “We kunnen aids nog uitbannen in 2030. Maar dan moeten regeringen en bedrijven nu wel effectieve actie ondernemen!”

Lees ook: Hoe weet je of je HIV/Aids hebt?

Ruim 24.000 mensen met HIV in Nederland

Een woordvoerder van het Aidsfonds in Nederland zegt dat het aantal aidsdoden in bijvoorbeeld Oost-Europa mede stijgt door discriminerende wetten, zoals de antipropagandawet in Rusland. “In landen met discriminerende wetten komt HIV vijf keer vaker voor onder homomannen dan in landen zonder deze wetten”, legt de woordvoerder uit.

In Nederland leven ruim 24.000 mensen met HIV. In 2022 overleden er in Nederland 21 mensen aan de gevolgen van aids. Dat jaar telde 393 nieuwe HIV-infecties, ruim 30 minder gevallen dan het jaar daarvoor. De cijfers van 2023 heeft het Aidsfonds nog niet.

De wereldbevolking telt op dit moment zo’n 8 miljard mensen. Dit betekent dat zo’n 0,5 procent van de wereldbevolking leeft met HIV.

Lees ook: Hoe herken je de symptomen van een soa?

Bijna 40 miljoen mensen leven met HIV, toename in Oost-Europa, Midden-Oosten en Afrika

Risicofactoren voor HIV besmetting

HIV (Human Immunodeficiency Virus) wordt overgedragen door contact met lichaamsvloeistoffen van een besmette persoon. Verschillende factoren kunnen het risico op een HIV-infectie vergroten. Hier zijn de belangrijkste risicofactoren:

1. Onbeschermde seks

Vaginale seks: Het risico is aanwezig voor zowel mannen als vrouwen, maar vrouwen hebben een hoger risico door de grotere oppervlakte van blootgesteld weefsel.
Anale seks: Anale seks heeft een hoger risico op HIV-transmissie dan vaginale seks, vooral voor de ontvangende partner, vanwege het kwetsbare weefsel in het rectum dat makkelijker kan scheuren.
Orale seks: Het risico is lager, maar nog steeds aanwezig, vooral als er bloedende tandvlees of zweren in de mond zijn.

2. Meerdere seksuele partners

Een hoger aantal seksuele partners vergroot de kans op contact met iemand die HIV-positief is.

3. Seksueel Overdraagbare Infecties (SOI’s) / Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA’s)

De aanwezigheid van andere SOI’s of SOA’s zoals syfilis, gonorroe, chlamydia of herpes kan de kans op HIV-transmissie vergroten door ontstoken en beschadigd weefsel.

4. Intraveneus drugsgebruik

Het delen van naalden, spuiten of andere injectieapparatuur met een HIV-besmette persoon kan het virus direct in de bloedbaan brengen.

5. Bloedtransfusies en bloedproducten

In landen met onvoldoende gescreende bloedvoorraden kan het ontvangen van besmet bloed of bloedproducten leiden tot HIV-infectie.

6. Moeder-op-Kind overdracht (Verticale Transmissie)

HIV kan tijdens de zwangerschap, bevalling of borstvoeding van een moeder op haar kind worden overgedragen. Dit risico kan aanzienlijk worden verminderd door antiretrovirale therapie (ART) tijdens de zwangerschap.

7. Onveilige medische praktijken

Het gebruik van niet-steriele naalden en chirurgische instrumenten kan leiden tot transmissie van HIV.

8. Ongeval of verwonding

Blootstelling aan HIV-besmet bloed door bijvoorbeeld prikaccidenten in de gezondheidszorg.

9. Fysiek bloed bloedcontact

Direct contact met bloed van een besmette persoon, bijvoorbeeld via open wonden of slijmvliezen.

10. Lage socio-economische status en beperkte toegang tot zorg

Gebrek aan toegang tot preventieve middelen (zoals condooms en schone naalden) en medische zorg kan het risico op HIV-infectie vergroten.

11. Culturele en sociale factoren

Stigma en discriminatie kunnen mensen ervan weerhouden om hulp en informatie te zoeken over HIV-preventie en -behandeling.
Culturen waar polygamie of multiple sekspartners gebruikelijk zijn, kunnen het risico verhogen.

Preventieve maatregelen tegen Hiv

Condooms: Correct en consequent gebruik van condooms tijdens vaginale, anale en orale seks.
Pre-expositieprofylaxe (PrEP): Het gebruik van HIV-medicatie door HIV-negatieve mensen om infectie te voorkomen.
Post-expositieprofylaxe (PEP): Antiretrovirale medicatie die binnen 72 uur na mogelijke blootstelling aan HIV wordt ingenomen.
Schone naalden: Gebruik van steriele naalden en spuiten.
Screening en behandeling van SOI’s: Regelmatige screening en tijdige behandeling van andere SOI’s.
Antiretrovirale Therapie (ART): Voor HIV-positieve zwangere vrouwen om verticale transmissie te voorkomen.

Meer lezen?