Sterilisatie van een vrouw: Wat zijn de voor- en nadelen?

30 oktober 2024

Sterilisatie is een permanente vorm van anticonceptie voor vrouwen en biedt zowel voordelen als nadelen. Het is een ingreep die de eileiders afsluit, waardoor eicellen de baarmoeder niet meer kunnen bereiken en bevruchting onmogelijk wordt. Sterilisatie biedt een effectieve vorm van anticonceptie zonder hormonen en is vooral geschikt voor vrouwen die zeker weten dat ze geen kinderen (meer) willen.

Hoewel sterilisatie enkele voordelen heeft, zoals geen hormonale bijwerkingen en kostenbesparingen op lange termijn, heeft sterilisatie ook nadelen zoals het onomkeerbare karakter, de mogelijke complicaties van de ingreep, en de afwezigheid van bescherming tegen SOA’s. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig af te wegen of sterilisatie de juiste keuze is en eventueel te overleggen met een arts of een gynaecoloog bij SHE Health Clinics om alle opties goed te bespreken.

In dit artikel geven we een overzicht van de voor- en nadelen van sterilisatie voor vrouwen.

Voordelen van sterilisatie

Effectiviteit: Sterilisatie is een van de meest effectieve vormen van anticonceptie. Het heeft een slagingspercentage van meer dan 99% en is doorgaans definitief, wat het een betrouwbare optie maakt voor vrouwen die zeker weten dat ze geen kinderen (meer) willen.
Permanente oplossing: Sterilisatie biedt een permanente oplossing, zodat geen verdere anticonceptiemiddelen nodig zijn. Vrouwen hoeven niet meer aan dagelijkse, wekelijkse of maandelijkse anticonceptie te denken, wat tijd en zorgen bespaart.
Hormonale vrijheid: Sterilisatie bevat geen hormonen, wat betekent dat er geen hormonale bijwerkingen zijn, zoals stemmingswisselingen, gewichtstoename of verhoogd risico op bepaalde kankers. Dit is vooral een voordeel voor vrouwen die gevoelig zijn voor hormonale veranderingen.
Geen invloed op de menstruatiecyclus: Sterilisatie verandert de menstruatiecyclus meestal niet, wat betekent dat vrouwen hun normale cyclus behouden. Dit is anders dan sommige hormonale anticonceptiemethoden, die de cyclus kunnen beïnvloeden.
Geen invloed op libido of seksleven: Gesteriliseerde vrouwen kunnen nog steeds klaarkomen (een orgasme krijgen) en ervaren geen verandering in hun seksleven.
Kostenbesparend op lange termijn: Hoewel sterilisatie een eenmalige kostenpost is, kan het op de lange termijn goedkoper zijn dan doorlopend anticonceptiemiddelen te gebruiken. Dit maakt het een kosteneffectieve oplossing voor vrouwen die een permanente anticonceptiemethode zoeken.
Vermindering van zorg en risico’s van zwangerschap: Voor vrouwen die een hoge kans op complicaties bij zwangerschap hebben of voor wie zwangerschap ongewenst of risicovol zou zijn, kan sterilisatie een veilige optie zijn om dit risico volledig weg te nemen.

Lees ook: Wat zijn alle alternatieven voor de anticonceptiepil?

Nadelen van sterilisatie

Onomkeerbaarheid en spijt: Sterilisatie is bedoeld als een permanente procedure. Hoewel er soms hersteloperaties mogelijk zijn, zijn deze ingewikkeld, kostbaar, en hebben ze geen garantie op succes. Daarom kan het voor sommige vrouwen die later van gedachten veranderen een moeilijke situatie zijn.
Risico’s en complicaties van de ingreep: Zoals bij elke chirurgische ingreep zijn er risico’s op complicaties, zoals infecties of bloedingen. Hoewel de procedure meestal veilig is, kunnen sommige vrouwen last krijgen van post-operatieve pijn of ongemak.
Schade aan omliggende organen: Zeer zelden kan tijdens de poliklinische ingreep schade aan de darmen, blaas of bloedvaten optreden.
Geen bescherming tegen SOA’s: Sterilisatie beschermt niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s). Vrouwen die geen monogame relatie hebben of zich willen beschermen tegen SOA’s, zullen nog steeds aanvullende beschermingsmethoden, zoals condooms, moeten gebruiken.
Emotionele gevolgen en spijt op de lange termijn: Sommige vrouwen kunnen op termijn spijt krijgen van hun beslissing, vooral als ze de procedure op jonge leeftijd ondergaan of als hun levenssituatie verandert (bijvoorbeeld door verlies van een kind of relatiebreuk). Het onomkeerbare karakter kan emotionele gevolgen met zich meebrengen.
Veranderde menstruatiepatronen: Hoewel sterilisatie zelf de menstruatiecyclus meestal niet beïnvloedt, kunnen sommige vrouwen merken dat hun menstruatiepatronen veranderen na de procedure. Dit kan echter te maken hebben met het stoppen van hormonale anticonceptie die voorheen de menstruatie reguleerde.
Hormoonveranderingen in het geval van bijbehorende procedures: Soms wordt sterilisatie gecombineerd met het verwijderen van de eileiders (salpingectomie) of, zeldzamer, met ovariëctomie (verwijderen van de eierstokken). Deze ingrepen kunnen leiden tot vroege menopauzeklachten door hormonale veranderingen.
Buikpijn: Sommige vrouwen ervaren aanhoudende buikpijn na sterilisatie.
Ectopische zwangerschap: Hoewel zeer zeldzaam, kunnen er toch zeldzame gevallen van zwangerschap na sterilisatie voorkomen. In dat geval is er een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (ectopische zwangerschap).
Kosten: De sterilisatie ingreep zit niet in het basispakket van de zorgverzekering. Je hebt een aanvullende verzekering nodig of moet de ingreep zelf betalen.

Lees ook: Hoe herken je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Voor wie is sterilisatie geschikt?

Sterilisatie is een goede optie voor vrouwen die:

Absoluut zeker zijn dat ze geen kinderen (meer) willen.
Op zoek zijn naar een permanente en betrouwbare vorm van anticonceptie zonder hormonen.
Geen andere medische redenen hebben die de ingreep riskant maken.

Het is belangrijk om de beslissing tot sterilisatie zorgvuldig te overwegen en te bespreken met een arts of gynaecoloog. Een goede counseling voorafgaand aan de ingreep is namelijk essentieel.

Methoden van sterilisatie

Sterilisatie van een vrouw kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de voorkeur van de patiënt en de aanbevelingen van de gynaecoloog. De meest gebruikte methoden zijn laparoscopie, minilaparotomie en hysteroscopie.

Laparoscopische sterilisatie

Hoe het werkt: Bij een laparoscopie maakt de gynaecoloog kleine sneetjes (incisies) in de buik, meestal vlakbij de navel. Een laparoscopie is een kijkoperatie waarbij een dunne buis met een camera (laparoscoop) in de buikholte wordt ingebracht. Dit geeft de gynaecoloog een duidelijk zicht op de eileiders, baarmoeder en eierstokken.
Afsluiting van de eileiders: De gynaecoloog sluit de eileiders af door middel van clips (Filshie-clips), ringen (Falope-ringen), elektrocoagulatie (verbranden of dichtschroeien), of door een stukje van de eileider te verwijderen. De eileiders zijn direct volledig afgesloten en daarmee is de sterilisatie onmiddellijk betrouwbaar. De sterilisatieoperatie vindt plaats op een operatiekamer tijdens de dagbehandeling. De ingreep zelf duurt ongeveer een half uur. Tijdens deze operatie ben je onder algehele narcose.
Herstel en nazorg: Na de ingreep kunnen vrouwen dezelfde dag naar huis, doch volledige genezing kan enkele dagen duren. Er kunnen lichte buikpijn en schouderpijn (door de gebruikte lucht bij de ingreep) optreden.

Soms overweegt de gynaecoloog ook om de eileiders volledig te verwijderen. Dit is geen standaardbehandeling. Dit gebeurt ook via een kijkbuisoperatie (laparoscopie). De gynaecoloog kan dit overwegen als het plaatsen van de clips of ringen niet lukt of als de eileiders er anders uitzien.

Sterilisatie van een vrouw: Wat zijn de voor- en nadelen? — Bron: De Gynaecoloog

Minilaparotomie

Hoe het werkt: Bij deze methode wordt een kleine snede gemaakt in de onderbuik, meestal net onder de bikinilijn. De arts bereikt de eileiders via deze opening en kan ze vervolgens afbinden, doorbranden of een stukje weefsel verwijderen om bevruchting te voorkomen.
Gebruikelijke toepassing: Minilaparotomie wordt vaak toegepast bij vrouwen die net bevallen zijn en de sterilisatie willen laten uitvoeren voordat ze het ziekenhuis verlaten.
Herstel en nazorg: Deze methode kan iets meer hersteltijd vereisen dan een laparoscopische ingreep.

Hysteroscopische sterilisatie (Essure-methode)

Hoe het werkt: Bij deze methode wordt een klein apparaatje via de vagina en baarmoederhals in de eileiders geplaatst, zonder dat er een incisie nodig is. De spiraalvormige implantaten in de eileiders zorgen ervoor dat littekenweefsel ontstaat, waardoor de eileiders uiteindelijk volledig afgesloten raken.
Duur van de afsluiting: Het duurt enkele maanden voordat de eileiders volledig afgesloten zijn. Gedurende deze tijd is een aanvullende anticonceptiemethode nodig.
Opmerking: Essure werd in het verleden vaak gebruikt, maar is in sommige landen (waaronder Nederland) niet meer beschikbaar vanwege mogelijke bijwerkingen en complicaties (zoals vergroeiing).

Welke vorm van anticonceptie is voor jou het beste?

Bespreek eventuele vragen, zorgen en voorkeuren over anticonceptie of sterilisatie altijd met een (huis)arts of met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics. Een ervaren deskundige op het gebied van reproductieve gezondheid kan jou goed helpen om een passende keuze te maken die aansluit bij jouw situatie en wensen.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.