Diabetes mellitus: wat zijn de risicofactoren?

13 augustus 2023

Diabetes mellitus is een chronische stofwisselingsziekte die invloed heeft op de manier waarop het lichaam bloedsuiker of glucose gebruikt. Glucose is een essentiële energiebron voor de cellen waaruit de spieren en weefsels bestaan, en het is ook de belangrijkste brandstof voor de hersenen. De belangrijkste oorzaak van diabetes verschilt per type, maar alle typen diabetes kunnen leiden tot een teveel aan suiker in het bloed.

De meest voorkomende soorten diabetes zijn:

Type 1 diabetes: Dit is een chronische aandoening die de insulineproducerende cellen van de alvleesklier aantast. Mensen met diabetes type 1 maken niet genoeg insuline aan. Dit is een belangrijk hormoon dat door de alvleesklier wordt aangemaakt en waarmee cellen suiker of glucose en vet kunnen opslaan en energie kunnen produceren.
Diabetes type 2: Dit type treedt op wanneer het lichaam resistent wordt tegen insuline of niet genoeg insuline aanmaakt. Diabetes type 2 wordt meestal bij volwassenen vastgesteld en is de meest voorkomende vorm van diabetes.
Prediabetes: Dit is een vorm van diabetes die de fase voor diabetes type 2 vormt. De bloedglucosespiegels zijn hoger dan normaal, maar niet hoog genoeg om de diagnose diabetes type 2 te krijgen.
Zwangerschapsdiabetes: Dit type diabetes treedt op tijdens de zwangerschap en verdwijnt meestal na de geboorte van de baby. Vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, lopen echter een hoger risico om op latere leeftijd diabetes type 2 te ontwikkelen.

De diagnose diabetes wordt gesteld wanneer mensen abnormaal hoge glucosewaarden in het bloed hebben. Symptomen van diabetes zijn frequent urineren, overmatige dorst en honger, vermoeidheid, wazig zien en trage genezing van wonden. Na verloop van tijd kan een constant hoge bloedsuikerspiegel gezondheidsproblemen veroorzaken zoals hartaandoeningen, zenuwschade en oogproblemen.
Er is geen genezing voor diabetes bekend, maar het kan worden beheerst met medicijnen en/of veranderingen in levensstijl.

Lees ook: Enorme stijging prediabetes veroorzaakt nieuwe epidemie.

Niet-modificeerbare risicofactoren van diabetes 2

Leeftijd: Er is een lineair verband tussen leeftijd en type 2 diabetes. Personen van 65 jaar en ouder hebben meer dan een kans van 1 op 10 om diabetes te ontwikkelen. Tegenwoordig komt diabetes op jongere leeftijd voor en het risico begint toe te nemen vanaf 40 jaar.
Familiegeschiedenis: Het hebben van een familiegeschiedenis van diabetes verhoogt het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2.
Etniciteit: Mensen van Surinaams-Hindoestaanse, Turkse of Marokkaanse afkomst die 35 jaar of ouder zijn hebben een hoger risico op diabetes.

Lees ook: Welke chronische ziektes komen bij vrouwen het meest voor?

Aanpasbare risicofactoren van diabetes 2

Obesitas: Het hebben van een hoog lichaamsgewicht, vooral met overtollig buikvet, is een significante risicofactor voor diabetes.
Ongezonde leefstijl: Gebrek aan lichaamsbeweging, overmatig zittend gedrag, ongezonde voeding en roken (zowel actief als passief) verhogen het risico op diabetes type 2.
Hoge bloeddruk: Het hebben van een hoge bloeddruk of een geschiedenis van het gebruik van medicijnen voor hoge bloeddruk verhoogt het risico op type 2 diabetes.
Metabool syndroom: een combinatie van een grote tailleomtrek, hoge bloeddruk en abnormale cholesterol- en triglyceridenwaarden verhoogt het risico op diabetes.
Medicijnen: Bepaalde medicijnen, zoals antipsychotica en corticosteroïden, kunnen het risico op diabetes verhogen.

Het is belangrijk om te weten dat het hebben van één of meer van deze risicofactoren niet noodzakelijkerwijs betekent dat iemand diabetes zal ontwikkelen. Het aanpakken van deze risicofactoren door veranderingen in levensstijl, zoals het behouden van een gezond gewicht, lichamelijk actief zijn en een evenwichtig dieet, kan echter helpen om het risico op het ontwikkelen van diabetes mellitus aanzienlijk te verminderen.

Lees ook: Hoe weet je of je diabetes type 2 aan het ontwikkelen bent

Hoe kan je het risico op diabetes type 2 verminderen?

Neem een gezonde levensstijl aan: Een gezonde levensstijl kan het risico op diabetes type 2 met meer dan 50% verminderen! Dit omvat onder andere:

Stoppen met roken: Stoppen met roken kan diabetes type 2 helpen voorkomen, ondanks een mogelijke gewichtstoename.
Regelmatig bewegen: Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om de insulineresistentie te verminderen en de bloedsuikerspiegel te verlagen. Streef naar minstens 30 minuten matige lichaamsbeweging per dag.
Eet gezond: Een uitgebalanceerd dieet met weinig verzadigde vetten en transvetten, toegevoegde suikers en zout kan helpen om een gezond gewicht te behouden en het risico op diabetes type 2 te verminderen.
Ga om met stress: Chronische stress kan het risico op diabetes type 2 verhogen, dus het is belangrijk om manieren te vinden om stress te beheersen, zoals door meditatie, yoga of andere ontspanningstechnieken.
Slaap voldoende: Slaapgebrek of een slechte slaapkwaliteit kan het risico op type 2 diabetes verhogen. Streef naar 7-8 uur slaap per nacht.
Zorg voor een gezond gewicht: Overgewicht of obesitas is een belangrijke risicofactor voor type 2 diabetes. Zelfs een kleine hoeveelheid gewicht verliezen kan helpen om het risico op het ontwikkelen van diabetes te verminderen.
De bloedsuikerspiegel in de gaten houden: Als je een familiegeschiedenis van diabetes of andere risicofactoren hebt, is het belangrijk om je bloedsuikerspiegel regelmatig te controleren en met je arts te praten over je risico op het ontwikkelen van diabetes type 2.
Neem medicijnen zoals voorgeschreven: Als je andere gezondheidsproblemen hebt die het risico op type 2 diabetes verhogen, zoals hoge bloeddruk of hoog cholesterolgehalte, is het belangrijk om medicijnen te nemen zoals voorgeschreven door je arts om deze problemen te helpen beheersen en het risico op diabetes te verminderen.

Hoewel deze strategieën kunnen helpen het risico op het ontwikkelen van type 2 diabetes te verminderen, zijn ze helaas niet voor iedereen effectief. Het is altijd een goed idee om met je (huis)arts of medisch specialist te praten over je individuele risicofactoren en de beste manieren om type 2 diabetes te voorkomen.

Lees ook: Overgewicht of diabetes-2 door stress? Ja, dat kan!