Diabetes Type 3: Wat is het?

6 november 2023

De meeste mensen zijn bekend met diabetes mellitus type 1 en 2. Diabetes type 3c is een andere erkende aandoening die bekend staat als T3cDM of pancreatogene diabetes. Sommige onderzoeken suggereren echter dat er een ander type kan zijn, diabetes type 3, dat specifiek ontstaat wanneer de neuronen in de hersenen niet meer goed reageren op insuline, wat bijdraagt aan het ontstaan van de ziekte van Alzheimer.

In dit artikel lees je meer over:

Insulineresistentie en tekorten in de hersenen die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van Alzheimer. Sommige mensen noemen dit diabetes type 3.
Diabetes type 3, hoewel nog niet erkend als medische aandoening, verwijst naar het falen van hersenneuronen om te reageren op insuline, wat cognitief verlies en andere problemen met Alzheimer veroorzaakt.
Onderzoek toont aan dat het bezit van het APOE-ε4 gen iemands risico op Alzheimer verhoogt.
Alzheimer is de belangrijkste oorzaak van dementie (cognitieve achteruitgang). Er is verder onderzoek nodig om de oorsprong ervan te begrijpen. Met een beter begrip van de ziekte kunnen we preventieve maatregelen en succesvolle strategieën voor ziektebeheer vaststellen.

Hoewel diabetes type 3 nog niet algemeen erkend wordt, worden er op dit moment wetenschappelijke studies naar deze aandoening uitgevoerd in de hoop dat ze inzicht kunnen geven in de oorzaken van Alzheimer en uiteindelijk kunnen leiden tot effectieve geneesmiddelen voor de ziekte.

Wat is diabetes mellitus?

Diabetes mellitus (DM) verwijst naar aandoeningen die gepaard gaan met een abnormale stofwisseling als gevolg van een onvermogen om insuline te produceren (type 1) of een onvermogen om insuline goed te gebruiken (type 2). Een andere vorm van insulinedisregulatie komt voor tijdens de zwangerschap en staat bekend als zwangerschapsdiabetes. Sommige onderzoekers vragen zich af of insulinetekort en insulineresistentie een rol spelen bij de mentale achteruitgang en andere neurologische veranderingen bij de ziekte van Alzheimer.

Lees ook: Diabetes mellitus: wat zijn de risicofactoren?

Diabetes type 2

Volgens het Nederlandse Diabetes Fonds hebben inmiddels ruim 1,2 miljoen Nederlanders diabetes en elke week komen daar 1.000 nieuwe diabetespatiënten bij! De overgrote meerderheid (90-95%) van de mensen met diabetes heeft type 2 diabetes (ook wel ‘suikerziekte’, ‘leefstijldiabetes’, ‘ouderdomsdiabetes’ of ‘niet-insulineafhankelijke diabetes’ genoemd). Diabetes 2 kan op elke leeftijd ontstaan, maar wordt meestal geassocieerd met volwassenheid. Bij dit type diabetes ontwikkelt zich insulineresistentie. De bèta-isletcellen van de alvleesklier produceren nog steeds op de juiste manier insuline. De insuline doet zijn werk echter niet goed, wat leidt tot hoge bloedglucosewaarden (hyperglykemie).

Mensen met diabetes type 2 hebben insulineresistentie. Dat betekent dat de lichaamscellen niet goed reageren op insuline, dat de taak heeft om suiker (energie) in je cellen te krijgen om de nodige functies uit te voeren. Deze resistentie veroorzaakt een verhoogde bloedsuikerspiegel en uiteindelijk diabetes mellitus.

Symptomen van type 2 diabetes zijn onder andere:

Slaperigheid
Droge huid
Langzaam helende wonden
Toegenomen infecties
Problemen met zien
Nierproblemen
Toegenomen dorst
Toegenomen urineren
Toegenomen eetlust
Abnormaal gevoel in handen/voeten
Verhoogd risico op hartaandoeningen.

Patiënten met type 2 diabetes hebben meer kans op problemen met de alvleesklier. Ze kunnen complicaties ontwikkelen zoals pancreatitis (pancreatogene diabetes, ook wel T3cDM of diabetes type 3c genoemd). Andere aandoeningen die schade aan de alvleesklier veroorzaken, zoals kanker of een trauma aan de alvleesklier, kunnen ook leiden tot T3cDM.

Lees ook: Hoe weet je of je diabetes type 2 aan het ontwikkelen bent?

Diabetes type 3

De ziekte van Alzheimer ontstaat wanneer neuronen (zenuwcellen) in de hersenen vroegtijdig afsterven en er abnormaal functionerende synapsen (zenuwimpulsen tussen neuronen) ontstaan. Vaak speelt aderverkalking hierbij ook een rol. Dit probleem in de weg tussen zenuwcellen kan in verband worden gebracht met een verstoring in het metabolisme, vooral dat van glucose. Dit mogelijke verband met een abnormaal glucosemetabolisme heeft ertoe geleid dat sommige onderzoekers een verband suggereren tussen diabetes en Alzheimer en hebben dit verband diabetes type 3 genoemd.

Het verband tussen diabetes en de ziekte van Alzheimer

Er is nog geen wetenschappelijke consensus bereikt over de rol die diabetes speelt in de ontwikkeling van Alzheimer of dat de ziekte van Alzheimer een andere vorm van diabetes is. Zoals bij veel gezondheidsthema’s die tegenwoordig worden besproken, is er meer wetenschappelijk onderzoek nodig.

Sommige onderzoeken suggereren dat bepaalde componenten betrokken zijn bij de insuline signaleringsroute (bijvoorbeeld GSK-3β, dat een sleutelrol speelt in de glucoseregulatie van het lichaam) en een verband kunnen leggen tussen Alzheimer en diabetes. Hoe dit gebeurt is echter nog niet bekend. Daarom kunnen we niet met zekerheid zeggen dat een vorm van diabetes die de hersenen aantast, Alzheimer veroorzaakt. Er kan echter wel een verband zijn tussen veel patiënten met Alzheimer en de manier waarop de hersenen insuline verwerken of niet op de juiste manier verwerken, wat leidt tot een diabetesziekte in de hersenen.

Verder komen amyloïde plaques (abnormaal gevouwen eiwitten) voor bij Alzheimer en slecht gereguleerde diabetici. Naast abnormale insulineregulatieroutes (resistentie) heeft dit verder geleid tot een mogelijk verband tussen de twee ziekten.

Oorzaken & risicofactoren voor type 3 diabetes

De ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer is multifactorieel en complex. Daarom zijn nog niet alle risicofactoren geïdentificeerd en is nog niet volledig bekend hoe de ziekte zich manifesteert.

Er zijn echter verschillende factoren die bijdragen aan het risico van het ontwikkelen van de ziekte. Deze factoren omvatten:

Leeftijd: Het grootste risicofactor voor de ziekte van Alzheimer is leeftijd. Het merendeel van de mensen met de ziekte is ouder dan 65 jaar. De kans op het ontwikkelen van Alzheimer neemt exponentieel toe met de leeftijd.
Genetica: Erfelijkheid speelt ook een rol. Mensen met een familielid (ouder, broer, zus) met Alzheimer hebben een verhoogd risico op de aandoening. Er zijn bepaalde genetische factoren, zoals het ApoE4-gen, die het risico op Alzheimer verder verhogen.
Neurologische veranderingen: De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door de opbouw van abnormale eiwitophopingen in de hersenen, waaronder beta-amyloïde plaques en tau-tangles. Deze ophopingen leiden tot de dood van zenuwcellen en hersenweefselverlies.
Cardiovasculaire risicofactoren: Factoren zoals hoge bloeddruk, diabetes, obesitas, hoge lipidenniveaus in het bloed, aderverkalking en hoog cholesterol kunnen het risico op Alzheimer verhogen. Wat slecht is voor het hart, is vaak ook slecht voor de hersenen.
Levensstijlfactoren: Roken, een slecht dieet, alcoholgebruik, overgewicht, gebrek aan lichaamsbeweging, sociaal isolement en onvoldoende mentale stimulatie kunnen het risico op Alzheimer vergroten.
Hersenletsel: Ernstig hoofdletsel, zoals bij sommige sportblessures of na ongevallen, kan het risico op de ziekte van Alzheimer vergroten. De hersenen zijn een krachtcentrale en hebben veel brandstof nodig. Ze verbruiken 20% van de suiker die ons lichaam binnenkrijgt of produceert als energie. Daarom is het logisch om te concluderen dat problemen met de suikerverwerking in de hersenen kunnen leiden tot geheugenverlies, problemen met de verwerking en moeite met het uitvoeren van alledaagse taken (cognitieve achteruitgang).
Andere factoren: Sommige studies hebben gesuggereerd dat chronische ontsteking en bepaalde virale infecties mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte.

Echter, niet iedereen met deze risicofactoren ontwikkelt Alzheimer en niet alle gevallen van Alzheimer kunnen worden voorkomen. Onderzoek naar de ziekte van Alzheimer is nog steeds gaande, en wetenschappers proberen de complexe oorzaken beter te begrijpen om effectievere preventie- en behandelingsopties te ontwikkelen.

Lees ook: Wat zijn de 10 signalen van beginnende dementie (Alzheimer)?

Symptomen van Alzheimer

Nu de ziekte van Alzheimer toeneemt en type 2 diabetes zo veel voorkomt, is het niet vreemd om te denken dat er een verband zou kunnen zijn tussen diabetes en de ziekte van Alzheimer. Daarom hebben onderzoekers mogelijke verbanden onderzocht via diermodellen en observationele studies bij mensen.

Uit vroege onderzoeken blijkt dat type 2 diabetes-patiënten cognitieve stoornissen hebben die vergelijkbaar zijn met de ziekte van Alzheimer. Er is nu meer onderzoek nodig om te zien of dit verband standhoudt in grote klinische onderzoeken en of het voortkomt uit bepaalde genen, insulineresistentie, inadequaat diabetesmanagement, onjuist gevouwen eiwitten (amyloïden), of een combinatie van deze variabelen die leidt tot Alzheimer.

Omdat medische professionals type 3 diabetes momenteel nog niet als diagnose gebruiken, is het moeilijk om risicofactoren of symptomen aan te wijzen. Als jij of iemand die je kent echter problemen heeft met activiteiten van het dagelijks leven (normale dagelijkse taken), geheugenverlies waardoor je niet meer alleen kunt wonen, verwardheid of veranderingen in persoonlijkheid of temperament, dan is het belangrijk om een medische professional in te schakelen.

Lees ook: Wat is het no. 1 symptoom dat je dementie hebt?

Kunnen we diabetes type 3 diagnosticeren?

Als we ingrijpen voordat er duidelijke Alzheimer-veranderingen in de hersenen zijn opgetreden, kunnen we misschien, met een beter begrip van hoe insuline, suikerregulatie en andere factoren een rol spelen bij de ontwikkeling van Alzheimer, progressie voorkomen. Hoewel er op dit moment geen manier is om type 3 diabetes goed te diagnosticeren (omdat er nog geen officiële diagnose is), kan de diagnose Alzheimer wel definitief worden gesteld. Praat met een medische professional als jij of je dierbare zich zorgen maakt over diabetes of Alzheimer.

Alzheimer en diabetes mellitus, een voorlopig verband

Hoewel er nog niet voldoende wetenschappelijk bewijs is om Alzheimer echt te definiëren als een diabetesaandoening, is het redelijk om aan te nemen dat mensen met diabetes een aanzienlijk hoger risico lopen om Alzheimer te ontwikkelen. Dit alleen al, zelfs zonder hoogstaand bewijs, zou mensen met pre-diabetes en diabetes moeten aanmoedigen om professionele zorg te zoeken en de aanbevelingen van hun arts op te volgen om de kans op mogelijke gevolgen van diabetes te minimaliseren, waaronder diabetische retinopathie, diabetisch maculair oedeem, nieraandoeningen en Alzheimer.

Lees ook: Preventieve zorg is belangrijk voor iedere vrouw!