PCOS: Alles wat je erover moet weten

5 december 2024

Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) is een veelvoorkomende hormonale aandoening die naar schatting 1 op de 10 vrouwen (10%) in de vruchtbare leeftijd treft. Toch is het een onderwerp waar nog veel onduidelijkheid over bestaat.

In dit informatieve artikel leggen we daarom uit wat PCOS is, wat de symptomen en oorzaken zijn, en hoe je het kunt behandelen.

Wat is PCOS?

PCOS staat voor Polycysteus-ovariumsyndroom. Het is een aandoening waarbij de hormoonbalans in het lichaam van de vrouw wordt verstoord. Dit kan leiden tot verschillende problemen, waaronder onregelmatige menstruaties, vruchtbaarheidsproblemen, en symptomen zoals overmatige haargroei of acne.

Bij PCOS hebben de eierstokken vaak een vergroot aantal kleine, met vocht gevulde blaasjes (follikels), maar deze blaasjes zijn niet hetzelfde als cysten. Het woord “polycysteus” betekent dus niet dat er echte cysten aanwezig zijn, maar verwijst naar de aanwezigheid van deze follikels.

Lees ook: 1 op de 10 vrouwen heeft PCOS, toch herkent huisarts symptomen meestal niet.

Wat zijn de symptomen van PCOS?

De symptomen van PCOS kunnen van vrouw tot vrouw verschillen. Veelvoorkomende symptomen van PCOS zijn:

Onregelmatige of uitblijvende menstruaties: Vrouwen met PCOS hebben vaak een onregelmatige cyclus of missen hun menstruatie helemaal.
Overmatige haargroei (hirsutisme): Dit komt vaak voor in het gezicht, op de borst, rug of andere delen van het lichaam.
Acne en een vette huid: Door verhoogde androgeen-niveaus kunnen vrouwen last krijgen van ernstige acne.
Gewichtstoename of moeite met afvallen: Veel vrouwen met PCOS hebben een verhoogd risico op overgewicht.
Dun haar of haaruitval: Haaruitval die lijkt op mannelijke kaalheid komt ook voor.
Vruchtbaarheidsproblemen: PCOS kan de ovulatie verstoren, waardoor het moeilijker wordt om zwanger te raken.

Wat veroorzaakt PCOS?

De exacte oorzaak van PCOS is nog onbekend, doch de oorzaak lijkt verband te houden met:

Insulineresistentie: Veel vrouwen met PCOS hebben moeite om insuline goed te gebruiken, wat leidt tot hogere insulinespiegels en een verhoogde productie van androgenen.
Hormonale onbalans: PCOS wordt gekenmerkt door een verhoogd niveau van mannelijke hormonen (androgenen), wat bijdraagt aan veel van de symptomen.
Genetica: PCOS komt vaak voor in families. Als je moeder of zus PCOS heeft, is de kans groter dat jij het ook hebt.

Hoe wordt PCOS gediagnosticeerd?

Er is nog geen specifieke test om PCOS vast te stellen. Een gynaecoloog zal meestal kijken naar een combinatie van symptomen, een lichamelijk gynaecologisch onderzoek doen, en mogelijk aanvullend onderzoek uitvoeren zoals:

Bloedtesten om hormoonniveaus te controleren.
Echografie om de eierstokken en baarmoeder te beoordelen.
Beoordeling van de medische geschiedenis, inclusief menstruatiepatronen en gewicht.

Lees ook: Diagnose PCOS komt vaak voor.

Wat zijn de risico’s van PCOS op lange termijn?

PCOS gaat verder dan de vruchtbare leeftijd en kan op lange termijn invloed hebben op de gezondheid, waaronder:

Type 2 diabetes
Hart- en vaatziekten
Hoge bloeddruk
Endometriumkanker (baarmoederslijmvlieskanker).

Lees ook: Wat zijn de lange termijn gevolgen van PCOS?

Hoe kun je PCOS behandelen?

Hoewel er nog geen genezing is voor PCOS, zijn er verschillende manieren om de symptomen te beheersen:

Leefstijlveranderingen: Een gezond dieet, regelmatig bewegen en gewichtsverlies kunnen helpen om insulinegevoeligheid te verbeteren en symptomen te verminderen.
Medicatie
- De anticonceptiepil wordt vaak voorgeschreven om de menstruatie te reguleren en acne te verminderen.
- Metformine kan helpen bij insulineresistentie.
- Andere medicijnen kunnen specifiek gericht zijn op vruchtbaarheidsproblemen of hirsutisme.
Vruchtbaarheidsbehandelingen: Voor vrouwen die zwanger willen worden, kunnen vruchtbaarheidsmedicijnen of technieken zoals IVF worden overwogen.
Professionele ondersteuning: Een multidisciplinaire aanpak bij SHE Health Clinics met vrouwelijke gynaecologen, diëtisten en endocrinologen kan de beste resultaten bieden.

Lees ook: Voedingstips voor polycysteus ovarium syndroom (PCOS).

Wat kun je zelf doen?

Blijf geïnformeerd: Begrijp je lichaam en je symptomen.
Zoek steun: Praat met andere vrouwen die PCOS hebben, of sluit je aan bij een ondersteuningsgroep.
Regelmatige medische controle: Werk samen met jouw gynaecoloog om jouw gezondheid te monitoren.

Veel gestelde vragen over PCOS

Hoe weet ik of ik PCOS heb?
Symptomen zoals onregelmatige menstruaties, overmatige haargroei, acne en gewichtstoename kunnen wijzen op PCOS. Een gynaecoloog zal na doorverwijzing door een huisarts vaak een combinatie van je medische geschiedenis, bloedonderzoek en een gynaecologische echografie gebruiken om de diagnose PCOS te stellen.

Kan ik zwanger worden als ik PCOS heb?
Ja, veel vrouwen met PCOS kunnen zwanger worden, hoewel het soms langer kan duren. Vruchtbaarheidsbehandelingen zoals ovulatie-inductie of IVF kunnen helpen.

Is PCOS te genezen?
PCOS is niet te genezen, maar de symptomen kunnen goed beheerst worden met leefstijlveranderingen, medicijnen en professionele begeleiding.

Is PCOS gevaarlijk?
PCOS is niet levensbedreigend, maar het kan het risico op gezondheidsproblemen zoals type 2 diabetes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en gynaecologische kanker vergroten als het niet goed wordt beheerd.

Helpt afvallen bij PCOS?
Ja, zelfs een gewichtsverlies van 5-10% kan helpen om de symptomen te verminderen en de hormoonbalans te verbeteren. Het kan ook de kans op ovulatie en zwangerschap verhogen.

Welke dieetadviezen worden aanbevolen voor vrouwen met PCOS?
Een dieet met veel groenten, magere eiwitten, complexe koolhydraten en gezonde vetten wordt aanbevolen. Het verminderen van suiker en bewerkte voeding kan insulineresistentie verbeteren.

Is PCOS erfelijk?
Ja, PCOS kan in families voorkomen. Als jouw moeder, zus of tante PCOS heeft, heb je een groter risico om ook PCOS te krijgen.

Kunnen tieners PCOS hebben?
Ja, PCOS kan zich al vanaf de puberteit ontwikkelen. Bij tieners kan het moeilijker zijn om PCOS te diagnosticeren, omdat de symptomen overlappen met normale puberteitsveranderingen.

Heeft PCOS invloed op de menopauze?
PCOS verdwijnt niet na de menopauze, doch de symptomen kunnen veranderen. Vrouwen met PCOS hebben mogelijk een verhoogd risico op diabetes en hartproblemen, zelfs na de menopauze.

Kan PCOS de mentale gezondheid beïnvloeden?
Jazeker! Vrouwen met PCOS hebben een hoger risico op depressie, angst en een laag zelfbeeld door hormonale veranderingen en de impact van de symptomen op hun leven.

Welke oefeningen helpen bij PCOS?
Regelmatige beweging, zoals krachttraining, wandelen, yoga of aerobics, kan insulineresistentie verbeteren, gewicht helpen beheersen en stress verminderen.

Welke aandoeningen lijken op PCOS?

Er zijn verschillende aandoeningen die vergelijkbare symptomen hebben als PCOS. Het is belangrijk om deze te kunnen onderscheiden, omdat de medische behandeling per aandoening kan verschillen. Dit zijn een aantal aandoeningen die op PCOS kunnen lijken:

Hypothyreoïdie (trage schildklier): Symptomen zoals gewichtstoename, vermoeidheid en onregelmatige menstruatie overlappen vaak met PCOS.
Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier): Kan ook leiden tot menstruele onregelmatigheden en veranderingen in metabolisme.
Hyperprolactinemie: Dit is een aandoening waarbij het lichaam te veel prolactine aanmaakt, een hormoon dat de melkproductie stimuleert. Symptomen zoals onregelmatige menstruatie en onvruchtbaarheid lijken op die van PCOS.
Congenitale bijnierhyperplasie (CAH): Dit is een erfelijke aandoening die de bijnieren aantast, wat kan leiden tot verhoogde androgeenspiegels (mannelijke hormonen). Dit veroorzaakt symptomen zoals overmatige haargroei en acne, vergelijkbaar met PCOS.
Cushing-syndroom (ziekte van Cushing): Dit wordt veroorzaakt door een overproductie van cortisol (het stresshormoon). Symptomen zoals gewichtstoename, acne, en overmatige haargroei kunnen lijken op die van PCOS.
Androgeen-producerende tumoren: Tumoren in de eierstokken of bijnieren kunnen leiden tot een overproductie van androgenen, wat symptomen zoals overmatige haargroei en menstruatiestoornissen veroorzaakt.
Primaire ovariële insufficiëntie (POI): Ook bekend als voortijdige menopauze, veroorzaakt het onregelmatige menstruaties en vruchtbaarheidsproblemen, net als PCOS.
Metabool syndroom: Dit is een combinatie van aandoeningen zoals insulineresistentie, obesitas en een verhoogd risico op hartziekten. De symptomen overlappen vaak met PCOS, zoals gewichtstoename en insulineproblemen.
Functionele hypothalamische amenorroe (FHA): Dit wordt vaak veroorzaakt door stress, gewichtsverlies of intensieve lichaamsbeweging en kan leiden tot een uitblijvende menstruatie, vergelijkbaar met PCOS.
Idiopathisch hirsutisme: Dit is een aandoening waarbij vrouwen overmatige haargroei hebben zonder duidelijke oorzaak, zoals hormonale onbalans. Dit kan lijken op hirsutisme bij PCOS.
Obesitas: Hoewel obesitas op zichzelf geen hormonale aandoening is, kan het leiden tot onregelmatige menstruaties en insulineresistentie, wat vaak wordt geassocieerd met PCOS.

Meer informatie of afspraak maken?

Heb je vragen of wil je meer weten? Neem gerust contact op met een van onze vrouwelijke gynaecologen of vrouwenartsen via 085-2019275 of via ons contactformulier.