Wat is de schildklieraandoening ziekte van Hashimoto?

13 juli 2023

Vermoeidheid, gewichtstoename en kouwelijkheid, maar ook depressiviteit, paniekaanvallen en angst: allemaal klachten die veroorzaakt kunnen worden door een te traag werkende schildklier. De meest voorkomende oorzaak van zo’n langzaam werkende schildklier is de ziekte van Hashimoto (Hypothyreoidie). Deze aandoening komt relatief vaak bij vrouwen voor en daarom leggen we je in dit artikel uit wat de ziekte van Hashimoto is, wat de symptomen zijn en hoe de behandeling eruit ziet.

Ziekte van Hashimoto

De ziekte van Hashimoto (auto-immuun hypothyreoidie) is een schildklieraandoening waarbij je eigen immuunsysteem zich keert tegen de cellen van je schildklier. Die cellen gaan kapot, waardoor de schildklier steeds langzamer gaat werken. Een te langzaam werkende schildklier maakt niet voldoende schildklierhormoon aan, terwijl dat hormoon wél heel belangrijk is voor ons lichaam. Het schildklierhormoon heeft namelijk invloed op bijna alle lichaamscellen, maar vooral op de stofwisseling en het hartritme. Een tekort aan het schildklierhormoon kan dan ook tot vervelende symptomen leiden.

Lees ook: Schildklierproblemen die vaak bij vrouwen voorkomen.

Auto-immuunziekte Hashimoto

De ziekte van Hashimoto is een auto-immuunziekte, waarbij je eigen afweersysteem zich dus onterecht richt tegen lichaamseigen cellen. Het is nog niet duidelijk waarom het afweersysteem dat doet, en dit is helaas ook nog niet op te lossen. Wat wél bekend is, is dat de ziekte van Hashimoto vaker voorkomt bij mensen met een bepaalde erfelijke aanleg en met andere auto-immuunziekten in de familie. Ook als je zelf al een auto-immuunziekte hebt, is de kans groter dat je ook deze aandoening krijgt.

Lees ook: Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?

Hashimoto vaak bij vrouwen

Net als de meeste andere auto-immuunziekten, komt de ziekte van Hashimoto veel vaker voor bij vrouwen: bijna negentig procent van de mensen met de diagnose Hashimoto, is vrouw. Dat vrouwen hier eerder last van hebben, zou te maken hebben met dat het vrouwelijke immuunsysteem een stuk harder werkt. Daarmee is het niet alleen in staat om ziektemakers sneller te vernietigen dan bij mannen, maar is de kans ook groter dat gezonde cellen aangevallen worden door dit afweersysteem.

Lees ook: 14 veel gestelde vragen over een trage schildklier.

Symptomen ziekte van Hashimoto (Hypothyreoidie)

De schildklier heeft invloed op bijna álle systemen en organen in ons lichaam, en het is dan ook niet zo verrassend dat een te langzaam werkende schildklier voor uiteenlopende klachten kan zorgen. Toch ontstaan die klachten meestal niet ineens. De ernst hangt af van de mate waarin de schildklier niet goed functioneert, en hoe snel deze afname in functie is ontstaan. Meestal is dat zo langzaam dat er gedurende een langere tijd nauwelijks iets van te merken is, en symptomen van de ziekte van Hashimoto er dan ook langzaam insluipen.

Een te traag werkende schildklier kan diverse klachten en symptomen tot gevolg hebben:

Vermoeidheid
Bros en uitvallend haar
Breekbare, brosse nagels
Wenkbrauwuitval
Kouwelijkheid
Gewichtstoename
Droge, koude, bleekgele huid
Traagheid in denken en handelen
PCOS
Carpale tunnelsyndroom: tintelingen in de handen
Hartklachten
Veranderde menstruatiecyclus (afname van het aantal menstruaties of juist heftige menstruaties)
Myxoedeem (verdikte huid waarin je geen ‘putjes’ kan drukken, bijvoorbeeld rond de ogen en op de onderbenen)
Oogklachten
Droge huid
Kortademigheid (oppervlakkige ademhaling), benauwdheid
Hese, krakende stem
Doofheid
Tinnitus
Trage stoelgang en/of obstipatie (constipatie)
Pijnlijke spieren en stijfheid, met name in armen, benen en heupen
Spierkrampen
Vasthouden van vocht
Struma (vergroting van de schildklier).

Tevens komen psychische klachten ook vaak voor bij Hypothyreoidie. Denk dan bijvoorbeeld aan:

Depressiviteit
Angst en paniekaanvallen
Emotionele labiliteit
Laag zelfvertrouwen (laag libido)
Concentratie- en geheugenverlies
Nervositeit
Gevoel van uitputting
‘Burn-out’
Agressie
Psychische belasting.

Wat is de schildklieraandoening ziekte van Hashimoto?

Diagnose Hypothyreoidie

Bovenstaande symptomen komen overeen met veel andere aandoeningen, denk bijvoorbeeld aan een vitaminetekort of tekort aan bepaalde mineralen. Alleen op basis van klachten kan een arts dan ook niet bepalen of je een traag werkende schildklier of de ziekte van Hashimoto hebt. Als een arts denkt dat je schildklier te traag werkt, kan dat met uitgebreid bloedonderzoek bekeken worden. Bij het vaststellen van de ziekte van Hashimoto worden verschillende bloedwaarden gemeten, waaronder:

Vrij T4: Dit is het vrije thyroxine gehalte in het bloed. Het meet de hoeveelheid schildklierhormoon dat beschikbaar is voor het lichaam.
TSH: Dit is het schildklierstimulerend hormoon. Het meet de hoeveelheid hormoon die door de hypofyse wordt afgegeven om de schildklier te stimuleren.
Anti-TPO en Anti-TG: Dit zijn antistoffen tegen de schildklier. Het meten van deze antistoffen kan helpen bij het vaststellen van de auto-immuunziekte.

Ze onderzoeken met name hoeveel van het schildklierhormoon T4 je in je bloed hebt. Ook kijken ze naar het niveau van TSH – een hormoon dat je hersenen aanmaken om je schildklier te stimuleren – wat te vinden is in jouw bloed. Bij de ziekte van Hashimoto is T4 te laag, en TSH juist te hoog.

Het is belangrijk om te weten dat de bloedwaarden niet altijd een volledig beeld geven van de ziekte van Hashimoto. Sommige patiënten kunnen normale bloedwaarden hebben, maar toch symptomen van de ziekte ervaren.

In sommige gevallen kan daarom aanvullend onderzoek worden uitgevoerd, zoals een echografie, om de diagnose te bevestigen of om andere aspecten van de ziekte te onderzoeken, zoals de aanwezigheid van knobbels of een vergroting van de schildklier (struma).

Risico misdiagnose
De psychosociale klachten van de ziekte van Hashimoto lijken op overwerkt zijn of een burn-out en kunnen door artsen dan ook als zodanig worden gediagnosticeerd. Zelfs kan in zeer ernstige gevallen het ziektebeeld lijken op een psychiatrische aandoening. Deze klachten verbeteren / verdwijnen meestal wanneer door behandeling het tekort aan schildklierhormoon weer wordt aangevuld.

Behandeling ziekte van Hashimoto (Hypothyreoidie)

De ziekte van Hashimoto is helaas niet te genezen, maar vaak wel goed te behandelen. Zoals eerder beschreven ontstaan de klachten door een tekort aan het schildklierhormoon. Bij de behandeling wordt dat tekort dus weer aangevuld. Dat doen artsen (meestal internist-endocrinoloog) door pillen met een synthetische variant van het hormoon voor te schrijven, meestal met de naam Levothyroxine, Thyrax, of Euthyrox. Hoe hoog de dosis van dit hormoon is, hangt af van hoe de werking van de schildklier is.

De frequentie van dosisaanpassingen van levothyroxine bij de behandeling van de ziekte van Hashimoto kan variëren afhankelijk van de individuele patiënt en de ernst van de ziekte. Over het algemeen wordt de dosis levothyroxine aangepast op basis van de bloedwaarden van TSH en vrije T4.

In het begin van de behandeling kan de dosis levothyroxine vaker worden aangepast om de juiste dosering te bepalen. Naarmate de behandeling vordert en de schildklierhormoonspiegels stabiel blijven, kan de frequentie van dosisaanpassingen worden verminderd.

Verder blijven mensen met de ziekte van Hashimoto meestal onder controle van de huisarts, die jaarlijks controleert hoe goed de schildklier nog werkt. Op basis daarvan kan de dosis dan eventueel aangepast worden. Sommige mensen met een traag werkende schildklier houden ook met medicatie last van restverschijnselen; klachten die niet helemaal verdwijnen. Denk aan vermoeidheid, concentratieproblemen of gewrichtsklachten.

Naast een behandeling met medicijnen bieden wij bij SHE Health Clinics een multidisciplinair zorgpad (o.l.v. een vrouwelijke internist), waarvan psychotherapie, voeding, leefstijlcoaching en paramedische (na)zorg onderdeel kunnen uitmaken.

Hypothyreoidie en zwangerschap

De behandelend arts zal met je bespreken dat je alleen bij een goed behandelde hypothyreoidie veilig zwanger kunt worden. Op het moment dat je een positieve zwangerschapstest hebt, laat je extra bloed afnemen en maakt je een telefonische afspraak met de internist bij SHE Health Clinics. Met name tijdens het eerste trimester van de zwangerschap wanneer de foetus nog geen eigen schildklier heeft is een goede instelling erg belangrijk. Door de zwangerschap bestaat er een verhoogde behoefte aan schildklierhormoon en daarom zal de dosering worden opgehoogd. Zodra de zwangerschapstest positief is, dan zal je daarna de dosis schildklierhormoon met 25 ug moeten ophogen. Voor de verdere duur van de zwangerschap zullen elke 4-6 weken bloedcontroles worden gedaan om de dosis schildklierhormoon eventueel verder aan te passen. Het gebruik van schildklierhormoontabletten is overigens 100% veilig in de zwangerschap.

Indien je zwanger bent en de schildklierfunctie is niet goed ingesteld met medicijnen dan heb je met name in het eerste trimester een grotere kans op een miskraam. In de loop van de zwangerschap kan onvoldoende schildklierhormoon een negatief effect hebben op de psychomotore ontwikkeling van het kind en eventueel resulteren in een verhoogde bloeddruk bij de moeder of een vroeggeboorte.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van een te hoge of te lage dosering levothyroxine?

Zowel een te hoge als een te lage dosering levothyroxine kan gevolgen hebben bij de behandeling van de ziekte van Hashimoto. Hier zijn de mogelijke gevolgen:

Gevolgen van een te hoge dosering levothyroxine:

Hartkloppingen, trillen en zweten kunnen optreden als bijwerkingen van levothyroxine wanneer de dosering te hoog is.
Te hoge doses of een snelle verhoging van de dosering kunnen symptomen van hyperthyroïdie veroorzaken.

Gevolgen van een te lage dosering levothyroxine:

Bij een te lage dosering levothyroxine kunnen de symptomen van hypothyroïdie aanhouden of verergeren, zoals vermoeidheid, gewichtstoename, koude intolerantie en depressie.
Onbehandelde hypothyroïdie kan leiden tot complicaties zoals hartproblemen, verhoogd cholesterolgehalte, onregelmatige menstruatie en verminderde vruchtbaarheid.

Hoe vaak moet bloedonderzoek worden gedaan tijdens de behandeling van de ziekte van Hashimoto?

De frequentie van bloedonderzoek tijdens de behandeling van de ziekte van Hashimoto kan variëren afhankelijk van de individuele patiënt en de ernst van de ziekte. Over het algemeen wordt bloedonderzoek uitgevoerd om de schildklierhormoonspiegels te controleren en om te bepalen of de behandeling met schildklierhormoon effectief is.

In het begin van de behandeling kan bloedonderzoek vaker worden uitgevoerd om de juiste dosering van schildklierhormoon te bepalen. Naarmate de behandeling vordert en de schildklierhormoonspiegels stabiel blijven, kan de frequentie van het bloedonderzoek worden verminderd.

Het is belangrijk om regelmatig bloedonderzoek te laten uitvoeren en de resultaten te bespreken met de behandelend arts om ervoor te zorgen dat de behandeling effectief is en de schildklierhormoonspiegels binnen het normale bereik blijven.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil jij je medisch laten onderzoeken vanwege schildklierklachten of wil je je voor de ziekte van Hashimoto laten behandelen? Maak dan een afspraak met een ervaren vrouwelijke internist-endocrinoloog bij onze SHE Health Clinics focuskliniek. Hiervoor kun je rechtstreeks contact met ons opnemen via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?