Er zijn verschillende medicijnen die het risico op nierschade vergroten. Sommige medicijnen die zonder recept verkrijgbaar zijn bij drogist, supermarkt of apotheek, kunnen het risico op (acute) nierschade vergroten. En ook medicatie op recept die wordt voorgeschreven door een (huis)arts of medisch specialist kan nierschade veroorzaken.
In dit artikel lees je er meer over.
OTC pijnstillers en NSAID’s
Over The Counter (OTC) pijnstillers zijn vrij verkrijgbaar bij onder andere drogisterijen, supermarkten, apotheken en tegenwoordig ook tankstations. Ze staan ook bekend onder de naam NSAID (Non Steroid Anti Inflammatory Drug), oftewel: niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen. Dit zijn koortswerende, pijnstillende en ontstekingsremmende middelen die pijn en zwelling van onder andere gewrichten en pezen tegengaan en de duur van de ochtendstijfheid kunnen verminderen.
Vrijwel alle NSAID’s kunnen nierschade veroorzaken, omdat ze de prostaglandineproductie remmen. Prostaglandinen zorgen normaal gesproken voor verwijding van de bloedvaten in de nieren, waardoor er voldoende doorbloeding en filtratie is. Als dat wegvalt, kan de nierfunctie achteruitgaan.
NSAID’s die nierschade kunnen veroorzaken of verergeren zijn onder andere:
- Ibuprofen
- Naproxen
- Diclofenac
- Indometacine
- Ketorolac
- Piroxicam
- Meloxicam
- Celecoxib / Etoricoxib (COX-2 remmers)
- Aspirine (acetylsalicylzuur) bij hoge doseringen.
Soorten nierschade door NSAID’s:
- Acuut nierfalen: door verminderde doorbloeding van de nieren (vooral bij dehydratie, hartfalen of bestaande nierschade).
- Chronische interstitiële nefritis: bij langdurig gebruik.
- Papilnecrose: zeldzaam maar ernstig, vooral bij hoge doseringen en chronisch gebruik.
Lees ook: De gezondheidsrisico’s van ibuprofen en diclofenac: Wat je moet weten.
Antibiotica
Antibiotica, zoals penicilline en cefalosporines, worden vaak gegeven om infecties, veroorzaakt door bacteriën, te bestrijden. Hoewel ze meestal worden voorgeschreven met het advies om de hele kuur af te maken, doen veel mensen dit helaas niet en bewaren ze thuis een extra voorraadje. Veel mensen nemen deze antibiotica in als ze een verkoudheid voelen opkomen. Dit is niet alleen ondoeltreffend bij een door een virus veroorzaakte verkoudheid, maar het kan ook acute nierproblemen veroorzaken. Daarnaast kan antibioticagebruik bij vrouwen de vaginale microbioom (vaginale flora) verstoren, waardoor schimmelinfectie of bacteriële vaginose kunnen ontstaan.
Lees ook: Antibiotica: wat zijn de risico’s en mogelijke bijwerkingen?
Maagzuurremmers
Maagzuurremmers oftewel protonpompremmers (PPI’s), kunnen helpen om maagzuur te verminderen en behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen. Hoewel deze medicijnen een laag algemeen risico hebben op nierbeschadiging, is gebleken dat langdurig gebruik en een aanhoudende hogere doses de kans op nieraandoeningen aanzienlijk kan vergroten.
Lees ook: Maagzuurremmers veroorzaken vitaminetekort en mineralentekort.
Plaspillen
Bepaalde plasmiddelen, zoals hydrochloorthiazide, kunnen ook de nierfunctie verminderen.
Bloeddruk medicatie
Angiotensine-converterende enzymremmers (ACE-remmers) en angiotensine-receptorblokkers (ARB’s) helpen de bloeddruk te beheersen en kunnen het risico op het krijgen van een beroerte en andere hart- en vaatziekten verminderen. Enkele veel voorkomende ACE-remmers zijn:
- Benazepril (Lotensin)
- Enalapril (Vasotec)
- Lisinopril (Prinivil, Zestril).
Veel voorkomende ARB’s zijn:
- Azilsartan (Edarbi)
- Candesartan (Atacand)
- Irbesartan (Avapro).
Je moet niet stoppen met het gebruik van deze medicijnen, tenzij je (huis)arts of cardioloog dat tegen je zegt. Tijdens het gebruik van medicatie voor je bloeddruk moet je wel opletten met andere medicijnen die schadelijk kunnen zijn voor je nieren om te voorkomen dat het risico op nierbeschadiging toeneemt.
Lees ook: 10 natuurlijke manieren om zónder medicijnen je bloeddruk te verlagen.
Kruidensupplementen
Ook kruidensupplementen kunnen de nierfunctie negatief beïnvloeden. Hoewel niet alle supplementen ongezond zijn, geldt het advies om je huisarts, voedingskundige of diëtist te vragen naar de beste manier om supplementen in te nemen als onderdeel van een algemeen gezondheidsplan. Geneeskunde is levensreddend, maar we moeten altijd rekening houden met hoe onze voedselinname en levensstijl een enorm verschil maken in ons algehele welzijn, inclusief de bescherming van onze nieren. Hierbij is de grootste zorg voor deskundigen bepaalde kruidensupplementen die de nierfunctie kunnen aantasten. Een Chinees medicijn dat aristolochiazuur bevat, wordt gelinkt met chronisch nierletsel. Deze kruidensupplementen worden gebruikt om symptomen van artritis, menstruatiepijn en gewichtsverlies te verlichten. Lees dus voor gebruik goed welke ingrediënten er in een supplement zitten.
Geneesmiddelen bij psychische klachten
Geneesmiddelen op recept die worden gebruikt om psychische klachten en -aandoeningen te verminderen of behandelen, kunnen ook nierproblemen veroorzaken. Een daarvan is Prozac (fluoxetine), dat vaak wordt voorgeschreven als antidepressivum (antidepressiva).
Lees ook: 18 feiten en fabels over antidepressiva.
Lithium en Elavil (amitriptyline), twee stemmingsstabilisatoren, zijn mogelijk ook schadelijk voor de nieren. Deze psychiatrische medicijnen kunnen spierafbraak veroorzaken, wat leidt tot het vrijkomen van myoglobine in de bloedbaan. Door het vrijkomen van allerlei afbraakproducten kunnen de nieren beschadigd raken, en kan nierfalen optreden.
Lees ook: Antidepressiva: wat zijn de risico’s, bijwerkingen en alternatieven?
Wat zijn de symptomen van nierschade door medicijngebruik?
De symptomen van nierschade door medicijnen zijn niet specifiek en kunnen variëren afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de schade. In sommige gevallen kan nierschade door medicijnen asymptomatisch zijn en alleen worden ontdekt door middel van bloed- en urinetests. Bij ernstige nierschade kunnen symptomen optreden zoals:
- Vermoeidheid
- Kortademigheid
- Zwelling van de benen, voeten of enkels
- Misselijkheid
- Braken (overgeven)
- Verminderde eetlust
- Verwardheid
- Verminderde urineproductie.
Lees ook: Vrouwen en medicijnen: de meest voorgeschreven en wat je moet weten!
Hoe kun je nierschade door medicijngebruik voorkomen?
Het is belangrijk om extra voorzichtig om te gaan met medicijnen als je nierschade wilt voorkomen.
Bij een verminderde nierfunctie moet de medicatie soms worden aangepast, zoals een lagere dosis van het medicijn of een alternatief geneesmiddel. Het is daarom belangrijk dat de huisarts en apotheker weten hoe goed de nieren werken en kunnen beoordelen of het medicijn moet worden aangepast of niet.
Voor de meeste medicijnen zijn doseringsadviezen bij verminderde nierfunctie beschikbaar en de apotheker kan beoordelen of het medicijn moet worden aangepast.
Het is belangrijk om bij een verhoogd risico op nierschade extra alert te zijn en in ieder geval een keer per jaar de nierfunctie te laten bepalen. Ook is het belangrijk om op te passen met bepaalde pijnstillers die nierschade kunnen veroorzaken of verergeren. Door deze adviezen op te volgen, kan worden voorkomen dat de nieren snel slechter worden.
Lees ook: Heb jij hulp nodig bij afbouwen medicijnen?
Meer lezen over medicijnen, vitamines en supplementen?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- De beste tips van SHE Health Clinics.
- Ibuprofen veroorzaakt duizenden doden per jaar door hartstilstand.
- Zout strooien op voedsel kan nieraandoeningen veroorzaken.
- Nierstenen bij vrouwen: wat is de oorzaak en behandeling?
- Medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding: dít wil je er over weten.
- Langdurig medicijngebruik zonder check-up: risico’s nemen toe.
- Geneesmiddelenonderzoek: waarom zouden er meer vrouwen aan mee moeten doen?
- Déze 6 medicijnen kunnen een vitaminetekort veroorzaken.
- Antibioticagebruik verborgen oorzaak schimmelinfectie.
- Langdurig medicijngebruik zonder check-up: risico’s nemen toe.
- Effectiever medicijngebruik door DNA-profiel.
- Maagzuurremmers worden vaak onnodig lang gebruikt.
- Antibiotica blijkt griepafweer te verslechteren.
- Hoeveel vitaminen moet je als vrouw dagelijks innemen?
- Antidepressiva kunnen seksuele disfunctie en ‘chemische castratie’ veroorzaken.
- Oxycodon: ‘verslavende en gevaarlijke duivel in een doosje’.
- Welke chronische ziektes komen bij vrouwen het meest voor?
- Hoge bloeddruk: wat is het en hoe kun je het behandelen?
- Lichaamsbeweging is bij matige depressie net zo effectief als antidepressiva.
- Op linkerzij slapen verkleint kans op maagzuur.
- Risico’s op hartklachten na chemotherapie.
- Nierbekkenontsteking: zo herken je de symptomen!
- Wat zijn veel voorkomende menstruatieklachten?
- Hoe kun je jouw vagina gezond houden na een antibioticakuur?
- Artsen mogen nu medicatie voorschrijven na digitaal consult.
- Wat zijn de risico’s van maagzuurremmers?
- Fiona wil nooit meer verslaafd raken aan opiaten: ‘Oxycodon controleerde mijn hele leven!’.
- Waarom het regelmatig meten van je bloeddruk écht een must is.
- Wat zijn de klachten bij axiale spondyloartritis (axiale SpA)?
- Huidkankermedicijn Sonidegib kan miskraam en misvormingen bij foetus veroorzaken.
