Onder tieners in Nederland is zelfdoding de meest voorkomende doodsoorzaak. In 2024 betrof 20 procent van de overlijdens onder tieners zelfmoord (suïcide). Dat schokkende percentage ligt hoger dan kinderen die overlijden aan kanker of door een verkeersongeluk. Hoewel jonge mannen nog altijd de grootste groep vormen, valt vooral de sterke stijging onder jonge vrouwen op. Niet eerder maakten zoveel vrouwen tussen de 10 en 30 jaar helaas een voortijdig eind aan hun leven.
Vorig jaar stapten in Nederland 117 vrouwen tot dertig jaar uit het leven. Bij de mannen tot dertig jaar ging het om 182 gevallen van suïcide, voor het tweede jaar op rij een dalend aantal. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Volgens Renske Gilissen, hoofdonderzoeker bij Stichting 113 Zelfmoordpreventie en hoogleraar suïcidepreventie aan de Universiteit Leiden, is het moeilijk om een duidelijke verklaring voor de hoge zelfmoordcijfers te geven. “Suïcidaliteit is heel complex, er is nooit slechts één reden waarom iemand een vroegtijdig einde aan zijn of haar leven maakt.”
Rol leeftijdsgenoten
Uit onderzoek met nabestaanden blijkt volgens Gilissen dat het vaak gaat om jonge vrouwen met langdurige psychische problemen. “Ze komen moeilijk in passende zorg terecht en worden soms van het kastje naar de muur gestuurd. Daarnaast zien we dat de afstand tot ouders groter wordt en dat jongeren vooral met leeftijdsgenoten praten over hun problemen. Die gesprekken missen vaak hoop en herstel.” Ook sociale media spelen hierin een rol. “Jongeren vinden elkaar daar makkelijk en kunnen elkaar ook meenemen in een negatieve spiraal.”
Lees ook: Suïcidaal gedrag en zelfmoord bij vrouwen: dít zijn de mogelijke oorzaken.
Zelfdoding jonge moeders
Ook onder andere groepen jonge vrouwen komt zelfdoding relatief gezien vaak voor. Zo blijkt uit onderzoek dat zelfdoding bij jonge moeders de belangrijkste oorzaak van moedersterfte is. Psychische problemen komen veel voor bij vrouwen tijdens de zwangerschap of in de maanden daarna (postpartum depressie). Hier is de afgelopen jaren gelukkig steeds meer aandacht voor gekomen.
Soms lijden de problemen tot gedachten aan zelfdoding of in zeldzame gevallen ook tot een poging daartoe. Om een bijdrage te leveren aan het voorkomen van zelfdoding bij zwangere vrouwen of jonge moeders, zijn verloskundigen en gynaecologen extra alert op het herkennen van risicofactoren en het geven van de juiste begeleiding en voorlichting voor professionele hulp.
Lees ook: Postpartum depressie: dit wil je erover weten.
Zelfmoordpreventie
Volgens Gilissen is er op het gebied van zelfmoordpreventie nog veel winst te behalen. “We moeten op scholen en in de zorg meer aandacht hebben voor suïcidaal gedrag. Als bekend is dat een leerling zichzelf beschadigt, praat dan ook met de vriendinnen daar omheen. En jongeren zelf: praat er niet alleen over met vrienden of vriendinnen, doch schakel ook een mentor, (huis)arts of schoolpsycholoog in.”
Lees ook: Hoe ga je om met psychische klachten bij jezelf of vriendinnen?
Hulpbronnen
Ze wijst op hulpwebsites als injebol.nl en 113.nl.
113 Zelfmoordpreventie biedt de gratis online training Vraag maar. Deze digitale training is speciaal gericht op praten over suicide of suïcidale gedachten met jongeren. “Eigenlijk zou iedere jonge Nederlander deze training moeten volgen”, aldus Renske Gilissen van 113.
Tot slot wijst Gilissen erop dat niet alleen jongeren risico lopen: “De meeste zelfdodingen vinden nog altijd plaats onder 50-plussers. Ook in die levensfase komen de vragen: ‘Doe ik er nog toe?’ Daarom blijft praten zó belangrijk.”
Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.
Meer lezen?
- Hoe om te gaan met het verlies van een dierbare door zelfmoord: Een gids voor rouw en herstel.
- Verkrachting: welke ziektes en aandoeningen kan het veroorzaken?
- Dít zijn de 25 signalen dat je mogelijk een depressie hebt.
- Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) bij vrouwen: Symptomen, oorzaken en behandelmethoden.
- “Ineens wil je dood”: Depressie tijdens de overgang.
- Waarom psychofarmaca, psychotherapie en cognitieve gedragstherapie meestal niet werken.
- “Leven met PMDD is een constante uitdaging”: Michelle (44) over 12 jaar vechten tegen Premenstrueel Dysforisch Syndroom.
- Gezondheidsrisico’s van partydrugs: een ontnuchterende realiteit.
- Chronische depressie: Dít wil je er over weten.
- Welke gezondheidsrisico’s kleven er aan het gebruik van social media?
- Psilocybine blijkt net zo effectief tegen depressie als antidepressiva.
- Dít zijn de beste manieren om een rouwproces door te maken.
- Een diepere kijk: 6 soorten depressie.
- Psychose: dít is wat je erover wil weten.
- Sharon (24) werd sinds haar 14e twee keer verkracht en één keer aangerand. Wat deed dat met haar?
- Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis bij vrouwen: symptomen, diagnose en behandeling.
- Antidepressiva: wat zijn de risico’s, bijwerkingen en alternatieven?
- Interview: Astrid (60) en haar leven met PGAD – “Een gevecht om begrip, kennis en acceptatie”.
- 21 tips tegen een dip of depressie.
- Geestelijke gezondheidsproblemen: Wat is de sociale- en economische impact?
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, NRC, 113 Zelfmoord Preventie, BJOG, CBS
