Hoe herken je een eileiderontsteking?

23 april 2024

Een eileiderontsteking (Salpingitis) van één of beide eileiders ontstaat door een infectie met een bacterie die zich vanuit de vagina via de baarmoedermond en de baarmoeder naar de eileider(s) verplaatst.

Eileiderontsteking kan worden veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening (soa) of door darmbacteriën (die zijn onschuldig, zolang ze in de darm blijven).

Een eileiderontsteking kan heel sluimerend verlopen, zonder dat er klachten zijn, of heel plotseling opspelen en diverse acute klachten veroorzaken.

In dit artikel beschrijven we de oorzaken, symptomen, behandeling, risico’s en wat je zelf kunt doen bij een eileiderontsteking.

Ontstekingen in kleine bekken

Omdat van meet af aan niet altijd duidelijk is waar de ontsteking zich bevindt, wordt in dit verband ook vaak de Engelse term Pelvic Inflammatory Disease (PID) gebruikt. PID is een meer algemene term voor ontstekingen in het kleine bekken die kunnen voorkomen aan de eierstokken (ovaritis), eileiders (salpingitis) en baarmoeder (endometritis). Als deze infecties niet tijdig en effectief worden behandeld, kunnen ze zich uitbreiden en jarenlang terugkomen. Na verloop van tijd ontstaan er vergroeiingen in en rond de eileider en/of eierstok(ken), waardoor de doorgang voor de eicel onmogelijk kan worden. Dat kan vervolgens leiden tot chronische buikpijn, onregelmatige menstruaties en onvruchtbaarheid.

Lees ook: Hoe herken je een ontsteking in je baarmoeder, eileider of eierstok?

Oorzaken eileiderontsteking

De ontsteking van de eileiders (salpingitis) wordt meestal veroorzaakt door bacteriën.

Bij 50 tot 60% van de vrouwen ligt een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) aan de basis. De bacterie die vandaag het vaakst wordt aangetroffen is chlamydia, en in mindere mate gonorroe (gonokok) of Mycoplasma genitalium (MG).
Deze bacteriën bereiken de eileiders door op te stijgen vanuit de vagina naar de baarmoeder na seksueel contact met een besmette partner. Dit gevaar is het grootst tijdens de menstruatie. Meestal zijn beide eileiders aangedaan.
30 tot 40% van de vrouwen krijgen eierstokontsteking door gewone huidbacteriën, zoals stafylokokken en streptokokken. Deze kiemen bereiken de eileiders via de lymfeklieren na een ontsteking van het baarmoederslijmvlies, na een miskraam of na een curettage. Meestal is slechts één eileider aangedaan.
Anale seks gecombineerd met vaginale seks (penetratie met penis, vinger of seksspeeltje na anale seks) kan er voor zorgen dat darmbacteriën in de vagina komen en vervolgens hun weg via de baarmoeder naar de eileiders kunnen vinden.
Door het van achter naar voor afvegen van billen/vagina kunnen darmbacteriën in de vagina komen en zo de basis vormen van het ontstaan van een eileiderontsteking.
Andere gevallen worden veroorzaakt door andere micro-organismen (tuberculose, vaginale schimmel), of ten gevolge van de aanwezigheid van een vreemde bacterie.
Daarnaast kunnen ingrijpende gebeurtenissen als een bevalling, abortus, een operatie van de voortplantingsorganen of het bekken, of een inwendig voorbehoedsmiddel (anticonceptie zoals een spiraaltje of zaaddodende pasta) salpingitis veroorzaken.

Lees ook: Hoe herken je de symptomen van een soa?

Wanneer loop je een hoger risico op een eileiderontsteking?

Het risico op salpingitis is hoger, als je:

Tussen 25 en 50 jaar seksueel actief bent;
Een nieuwe seksuele partner hebt, of veel verschillende seksuele partners, of een partner die veel seksuele contacten heeft, waardoor verhoogd risico op een soa en/of darmbacteriën die in de vagina kunnen komen;
Geen barrièremethode gebruikt (condoom, pessarium), hoewel deze maar voor 50% zouden beschermen. Een spiraaltje dat je al langere tijd hebt verhoogt het risico niet (tenzij je al een soa hebt).
Al een eerdere eileiderontsteking, eierstokontsteking, baarmoederontsteking of PID hebt doorgemaakt.

Het risico op een eileiderontsteking is ook hoger:

Na een abortus of curettage;
Na een radiologisch onderzoek (met contraststof) van baarmoeder en eierstokken;
Na insertie van een spiraaltje in de afgelopen 6 weken;
Bij in vitro bevruchting (IVF) of in utero inseminatie.

Symptomen eileiderontsteking

Van een sluimerende eileiderontsteking merk je meestal niet zo veel. Echter, een acute eileiderontsteking kan gepaard gaan met allerlei duidelijke en pijnlijke klachten. Deze klachten hoeven zeker niet allemaal op te treden.

Mogelijke klachten bij een acute eileiderontsteking zijn:

Een algemeen gevoel van ziek zijn.
Pijn in de onderbuik.
Pijn rechts in de bovenbuik.
Pijn bij het plassen.
Rugpijn.
Veranderde of ongewone vaginale afscheiding.
Pijn bij vrijen.
Koorts.
Darmklachten.
Vaginale bloedingen na het vrijen of midden in de menstruatiecyclus.

Je kunt bij een eileiderontsteking ook misselijk zijn, waterdunne ontlasting hebben en/of aanzienlijk gewicht verliezen.

Bovenstaande symptomen kunnen ook bij een nierbekkenontsteking passen, want een soa of darmbacterie kan via de plasbuis (urineleider) een infectie in het nierbekken veroorzaken. Deze aandoening valt ook onder Pelvic Inflammatory Disease (PID).

Lees ook: Nierbekkenontsteking: zo herken je de symptomen!

Onderzoek bij een eileiderontsteking

Bij verdenking op een eileiderontsteking wordt eerst een onderzoek van de buik gedaan, gecombineerd met bloed- en urine onderzoek en een gynaecologische echografie ter beoordeling van baarmoeder en eierstokken.

Onderzoek van de buik kan uitwijzen of het buikvlies geïrriteerd is als gevolg van een ontsteking.
Bij onderzoek met een speculum (spreider, eendenbek), dat best vaak pijnlijk is als gevolg van de ontsteking, kan de gynaecoloog kweken afnemen. Deze worden in het laboratorium onderzocht op de aanwezigheid van chlamydia, gonorroe of andere bacteriën die een eileiderontsteking kunnen veroorzaken.
Inwendig onderzoek met 2 vingers en de andere hand op de buik om de baarmoeder en de eierstokken af te tasten, is bij een eileiderontsteking ook vaak erg pijnlijk. Toch is dit onderzoek nodig om te beoordelen of er werkelijk sprake is van een eileiderontsteking.
Bij bloedonderzoek zoekt men naar aanwijzingen voor een ontsteking.
Echoscopisch onderzoek doet de gynaecoloog om andere oorzaken van buikpijn uit te sluiten en de baarmoeder en eierstokken te beoordelen. Soms is er sprake van een abces; een holte gevuld met pus bij de eierstok.
De arts beoordeelt aan de hand van jouw klachten en het lichamelijke onderzoek of er werkelijk sprake is van een eileiderontsteking. Soms is dit niet duidelijk en wordt een laparoscopie geadviseerd. Bij deze operatie worden de baarmoeder en de eileiders met behulp van een kijkbuis onderzocht. Dit gebeurt onder algehele narcose.

Lees ook: Branderig gevoel bij het plassen, doch geen blaasontsteking? Dít zijn 6 mogelijke andere oorzaken.

Behandeling eileiderontsteking

Afhankelijk van de vraag hoe ernstig ziek je bent en welke verzorging je thuis tot je beschikking hebt, behandelt de gynaecoloog je thuis, in het ziekenhuis of in een kliniek. De behandeling bestaat uit antibiotica die chlamydia, gonorroe, Mycoplasma genitalium (MG) en darmbacteriën bestrijden. Je krijgt meestal twee of meer verschillende soorten antibiotica. Dat is nodig om alle bacteriën te doden. Een ontsteking in het kleine bekken gaat namelijk niet vanzelf over.

Een antibioticakuur van 14 dagen (tot 6 weken bij een abces) is nodig. Hoe vroeger de behandeling wordt gestart, hoe kleiner de kans op vergroeiingen en complicaties.

Voorbeelden van antibiotica waar de arts uit kiest:

Ofloxacine: slik 2 keer per dag 1 tablet van 400 mg
Levofloxacine: slik 1 keer per dag 1 tablet van 500 mg
Metronidazol: slik 2 keer per dag 1 tablet van 500 mg
Ceftriaxon: 1 prik als je arts na een soa-test heeft gezien dat je gonorroe hebt.

Ook de seksuele partner(s) moeten worden behandeld tot een half jaar terug, zelfs al hebben deze personen geen symptomen (meer).

Ben je erg ziek en misselijk, dan krijg je vaak de eerste dagen in het ziekenhuis of kliniek een infuus met antibiotica. Na een paar dagen wordt de behandeling met tabletten voortgezet.

Uitslagen van kweken op de bacteriën die de eileiderontsteking veroorzaken, zijn pas na een aantal dagen bekend. Soms blijkt dan dat je beter een ander antibioticum kunt gebruiken. De arts schrijft dit dan voor.

Antibiotica is in de meeste gevallen de beste oplossing voor het behandelen van een ontsteking in het kleine bekken. In sommige gevallen is echter een behandeling in het ziekenhuis nodig. Hierbij kun je denken aan de volgende gevallen:

Je hebt een immuunstoornis.
Bij hele ernstige klachten.
Over- of ongevoeligheid voor antibiotica.
Je bent zwanger.
Indien er een TOA (abces) is.

Nadelen antibioticagebruik

De grote nadelen van het gebruik van antibiotica is dat het medicijn jouw gezonde microbioom (darmflora) en jouw vaginale flora uit balans brengt. Daarnaast kun je door overmatig gebruik van antibiotica resistent worden, waardoor het medicijn op den duur niet meer werkt bij jou.

De beschadigingen aan jouw microbioom kun je beperken en herstellen door bepaalde dingen te eten en door een lange periode probiotica als supplement te gebruiken (met telkens een rustweek waarin je geen probiotica slikt). Met probiotica kun je het beste direct starten zodra je antibiotica gebruikt. Lees hierover meer:

Ook beschadiging door antibiotica van jouw vaginale flora kun je herstellen door hiervoor speciale probiotica te gebruiken. Lees hierover meer:

Spiraaltje en ontsteking eileider

Heb je een spiraaltje (koperspiraal of hormoonspiraal) en heb je last van een ontstoken eileider of eierstok? Beslis dan samen met jouw vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics of je de spiraal laat zitten. Eruit halen of laten zitten maakt niet uit voor je herstel. Ook niet voor je kans op problemen later.
Als je na 3 dagen antibioticagebruik geen verbetering merkt, dan haalt jouw gynaecoloog je spiraal er vaak wel uit.
Als je spiraal eruit is, kun je zwanger worden dus pas op met onveilige seks! Je moet na jouw herstel misschien een nieuw spiraaltje laten plaatsen. Of nadenken over een ander voorbehoedmiddel.

Rustig aan doen

Bij een eileiderontsteking krijg je meestal veel rust voorgeschreven om te voorkomen dat de ontsteking zich verder uitbreidt.

Is er sprake van een ernstige ontsteking, dan betekent dit meestal bedrust. Bij een minder ernstige ontsteking of als je weer aan de beterende hand bent, is bedrust niet noodzakelijk. Maar ook dan is het verstandig om je te laten verzorgen en niet te werken. Jouw gynaecoloog bij SHE Health Clinics geeft je hierover informatie en persoonlijk advies.

Doe het in ieder geval rustig aan totdat je merkt dat je klachten veel minder zijn.

Wat kan je zelf doen bij een ontsteking in je eileider?

Meet iedere dag je temperatuur en schrijf het op.
Heb geen seks totdat je klachten helemaal over zijn en je alle pillen antibiotica hebt geslikt.
Als je weer seks gaat hebben en geen vaste partner hebt: gebruik een condoom. Zo voorkom je dat je een soa krijgt. En daardoor weer een ontsteking in het kleine bekken.
Heb je een soa? Waarschuw dan iedereen met wie je seks hebt gehad de laatste 6 maanden. Zij kunnen zich dan ook laten testen en behandelen.

Lees ook: Hoe vertel je je bedpartner dat je een soa hebt?

Risico op buitenbaarmoederlijke zwangerschap

De normale kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is 1 op 250. Na een eileiderontsteking is die kans echter zes keer hoger: ongeveer 1 op de 40. Dat betekent dat nog steeds het grootste deel van de vrouwen na een eileiderontsteking ‘gewoon’ zwanger wordt met een zwangerschap in de baarmoeder.

Lees ook: Hoe herken je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?