Wat zijn de onbekendere soorten psoriasis?

10 november 2022

In Nederland hebben ruim 400.000 mensen last van de chronische huidaandoening psoriasis. Dit is te herkennen aan rode plekken die bedekt zijn met schilfers die kunnen jeuken en soms ook pijnlijk zijn. Deze vervelende huidaandoening kent verschillende soorten, waarvan sommigen minder bekend zijn.

In dit artikel leggen we uit wat psoriasis is, wat de onbekendere soorten zijn en wat je er zelf aan kunt doen.

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een chronische huidaandoening die bij iedereen kan optreden. De huidafwijkingen ontstaan doordat het vervangingsproces van de huid verstoord is en daardoor veel te snel gaat. De nieuwe huidcellen worden daardoor niet goed gemaakt. Ze gaan dood en stapelen zich op. De huid wordt op die plekken hard en er komen schilfers.

Hoe de rode en schilferige plekken op de huid ontstaan, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat er bepaalde factoren zijn die de aandoening kunnen verergeren. Denk aan emotionele stress, een keelontsteking (met streptokokken), griep en bepaalde medicijnen (lithium en beta-blokkers). Ook een chronische darmziekte zoals de ziekte van Chrohn of Colitis Ulcerosa of een auto-immuunstoornis kan de oorzaak van psoriasis zijn. Psoriasis komt vaker voor bij mensen die roken of regelmatig alcohol drinken.

Bij psoriasis kun je ook ontstekingen in jouw gewrichten krijgen. En jouw nagels kunnen er anders uit gaan zien.

Psoriasis is niet besmettelijk en iemand aanraken met psoriasis kan dus geen kwaad. Je kunt psoriasis op elke leeftijd krijgen, doch deze huidziekte komt vooral voor bij volwassenen.

Lees ook: Jeuk, schilfers en gewrichtspijn: alles wat je moet weten over psoriasis.

Wat zijn de oorzaken van psoriasis?

De chronische huidaandoening psoriasis wordt gezien als een auto-immuunziekte, wat betekent dat het eigen afweersysteem antistoffen produceert die vervolgens het lichaam aanvallen. De mogelijke oorzaken van psoriasis kunnen zijn:

Een chronische darmziekte zoals Colitis Ulcerosa of de ziekte van Crohn.
Een te snelle huidvernieuwing door een snelle celdeling.
Een ontsteking waardoor de huid sneller hard wordt (verhoornt).
Omgevingsfactoren zoals roken of alcoholgebruik.
Medische klachten zoals een keelontsteking.
Psychologische factoren zoals spanning, burn-out of overmatige stress.
Het gebruik van bepaalde medicatie (bijvoorbeeld lithium, medicijnen tegen hoge bloeddruk, malariapillen en pijnstillers zoals Ibuprofen en Diclofenac).
Erfelijkheid (genetisch bepaald).
- Van de 100 mensen die 1 ouder met psoriasis hebben, krijgen er 10 mensen het zelf ook.
- Van de 100 mensen die 2 ouders met psoriasis hebben, krijgen er 50 mensen het zelf ook.
Huidletsel door een ongeval, schaafwond of een tatoeage.

Lees ook: Is een tatoeage slecht voor je gezondheid?

Onbekendere soorten psoriasis

De meest voorkomende vorm van psoriasis is psoriasis vulgaris of plaque psoriasis. 85 procent van de mensen met de huidaandoening heeft deze vorm van psoriasis. Hierbij zie je dat de plekken, die kunnen variëren in grootte, overal op de huid voorkomen, maar wel duidelijk begrensd zijn. De kleur van deze plekken is vaak dieprood, bedekt met zilverachtige schilfers. Hoewel deze veelvoorkomende vorm op het hele lichaam kan voorkomen, zie je de plekken vaak op de strekzijden van de ellenbogen en knieën, de onderrug en de behaarde hoofdhuid.

Naast deze algemene psoriasis, zijn er ook aantal onbekendere vormen van psoriasis die op andere plekken op het lichaam voorkomen en andere symptomen kennen.

We beschrijven hieronder de onbekendere soorten psoriasis.

Lees ook: Jeuk, schilfers en gewrichtspijn: alles wat je moet weten over psoriasis.

Psoriasis guttata

Psoriasis guttata komt slechts bij twee procent van de psoriasis patiënten voor en ontstaat meestal plotseling tussen het tiende en veertigste levensjaar. Soms is psoriasis guttata een beginstadium en verandert het na verloop van tijd in de algemene vorm van psoriasis, psoriasis vulgaris.

Je herkent psoriasis guttata aan de ronde of ovale schilferende bultjes of vlekjes die ontstaan op de romp en ledematen. Deze vlekjes hebben daarnaast vaak ook een rode kleur. In tegenstelling tot psoriasis vulgaris komt deze vorm over het hele lichaam voor en dus ook in het gezicht en op de hoofdhuid. Soms is er bij deze soort jeuk, maar er is over het algemeen geen sprake van pijn. Goed om te weten: bij de meeste patiënten gaat de aandoening vanzelf of na een goede behandeling weg. Bij sommige mensen met psoriasis guttata verdwijnt de huidaandoening, om telkens weer terug te keren.

Lees ook: Van ontstekingen tot een chronische aandoening: wat is het verband tussen psoriasis en je darmen?

Psoriasis palmoplantaris

Psoriasis die voorkomt aan de handen en voeten wordt ook wel psoriasis palmoplantaris genoemd. Je herkent deze vorm aan de typische rode, verharde en schilferende plakkaten. Deze kunnen uitdrogen, waardoor kloven ontstaan. Dit maakt dat deze vorm van psoriasis ook erg pijnlijk kan zijn. In sommige gevallen zijn er ook gele en geelgroene puistjes te zien die gevuld zijn met pus. Psoriasis palmoplantaris gaat soms ook gepaard met een sterke eeltvorming.

Erythrodermische psoriasis

Erythrodermische psoriasis (erytodermie) is een zeldzame vorm van psoriasis wordt gekenmerkt door heftige ontstekingsreacties die gepaard gaan met een verwijding van bloedvaten in de huid. In tegenstelling tot andere vormen van psoriasis, komt erytodermie op bijna het hele lichaam voor. Sterker nog: meer dan negentig procent van het lichaam kan ontstoken zijn. Andere klachten die erytodermie kenmerken zijn een huid die rood, strak gespannen, warm, gezwollen, schilferend en erg jeukend is. Patiënten met deze vorm van psoriasis voelen zich vaak erg ziek en kunnen last hebben van koude rillingen en veel jeuk.

De oorzaak van erytodermie is in de helft van de gevallen een opvlamming van een al bestaande huidaandoening, zoals psoriasis of eczeem. De andere helft van de gevallen ontstaan ineens. Patiënten zitten dan ineens onder. Dit kan komen door een geneesmiddel, zoals sommige antibiotica of medicijnen tegen een hoge bloeddruk, epilepsie of hartklachten. Erytodermie is een ernstige vorm van psoriasis en als deze optreedt, moet een patiënt naar het ziekenhuis. Dit omdat je veel vocht, eiwitten en mineralen kunt verliezen en het risico loopt op acute nierfalen.

Lees ook: Hoe herken je het verschil tussen eczeem en psoriasis?

Psoriasis unguium (nagelpsoriasis)

Psoriasis unguium is aantasting van de teen- en vingernagels. Dit komt vaak voor in combinatie met de andere vormen van psoriasis. Nagelpsoriasis wordt gekenmerkt door een verdikking van de nagel, een loslating aan de top, verkleuringen (bruin), nagelomloop, splinterbloedinkjes en putjes en puskoppen in de nagelplaat. Dit kan bij zowel de nagels op de vingers als tenen voorkomen. Psoriasis van de nagels komt bij minimaal de helft van alle psoriasispatiënten voor, bij psoriasis met gewrichtsklachten gaat het zelfs om 85 procent van de gevallen. Als nagelpsoriasis niet behandeld wordt, kun je klachten ervaren als pijn, zwellingen en ontstekingsreacties aan de vingers en tenen. Dat laatste kan zelfs zo erg zijn dat ze misvormd raken. Het is daarom belangrijk om op tijd een arts te raadplegen als je vermoed dat je nagelpsoriasis hebt, zodat een behandeling snel gestart kan worden.

Lees ook: Wat zijn de best werkende remedies tegen kalknagels?

Psoriasis artropathica (psoriasis reuma)

Psoriasispatiënten kunnen ook last krijgen van chronische ontstekingen in de gewrichten en huidklachten. In dit geval hebben zij een combinatie van twee aandoeningen: psoriasis en reuma. Deze aandoening wordt ook wel artritis psoriatica (AP) of psoriasis artropathica genoemd. Vaak krijgen patiënten eerst symptomen van psoriasis, waarna de gewrichtsontstekingen ontstaan. Maar dit kan ook andersom gebeuren. In sommige gevallen volgen de huidklachten pas jaren later, waardoor het moeilijk is om een diagnose te stellen. De intensiteit verschilt bij iedereen. Waar de een meer last heeft van huidklachten, zijn het bij de ander de gewrichten die voor veel ongemak zorgen. De ziekte is moeilijk te ontdekken en ook symptomen zijn niet altijd even duidelijk aan te wijzen. Wel zijn er een aantal kenmerkende symptomen bij psoriasis reuma:

Ochtendstijfheid die meerdere weken aanhoudt.
Een pijnlijke nek en rug.
Gewrichten die pijnlijk en ontstoken zijn.
Overmatige vermoeidheid.
Zwellingen aan de laatste vinger- en teengewrichtjes die pijnlijk zijn.
Schilfering, jeuk en roodheid.

In 25 procent van de gevallen zijn de gewrichtsklachten het opvallendst. In de andere 75 procent komen eerst de huidklachten naar voren.

Lees ook: Wat zijn de eerste symptomen van reuma?

Psoriasis pustulosa von Zombusch

Dit is een acute vorm van psoriasis die te herkennen is aan rode licht schilferende plakkaten die zich snel uitbreiden op de huid. In die plakkaten zitten ook veel kleine puskopjes. Net als bij erytrodermie kan deze vorm zorgen voor een ernstig ziektebeeld. Het gaat vaak gepaard met koorts, pijn en een algemeen gevoel van ziekte, maar kan verslechterd worden door uitdroging, een eiwittekort, een longontsteking, nierfalen of een secundaire bacteriële infectie.

Deze vorm wordt vaak gezien bij patiënten die abrupt stoppen met een inwendige behandeling, patiënten die zwanger zijn, bij (keel-)infecties en het gebruik van antibiotica en andere medicijnen. Hoe de vorm precies ontstaat is niet duidelijk. In dertig procent van de gevallen heeft een patiënt nog geen psoriasis.

Psoriasis capitis

Psoriasis capitis is een vorm van psoriasis die zich uit op de hoofdhuid, de plekken concentreren zich op het hoofd en dan met name langs de haargrens.

Psoriasis inversa

Bij psoriasis inversa concentreren de plekken zich vooral in plooien zoals de oksels, liezen en tussen de billen.

Psoriasis postulosa

Bij psoriasis postulosa verschijnen pusblaasjes op de handpalmen en voetzolen. Deze blaasjes kunnen spontaan verdwijnen of overgaan in gewone psoriasis.

Wat kun je zelf doen bij psoriasis?

1.) Probeer geen dingen te doen die psoriasis mogelijk erger kunnen maken:

Probeer te voorkomen dat jouw huid kapot gaat, bijvoorbeeld door schaven of stoten.
Krab niet. Houd jouw nagels kort.
Zorg dat jouw huid niet uitdroogt. Ga niet te vaak, te lang of te heet douchen of in bad.
Gebruik weinig of geen zeep, shampoo of badschuim.
Als je rookt: stop met roken en ervaar hoe je minder klachten krijgt.
Als je regelmatig alcohol drinkt: stop een tijd of helemaal met drinken en kijk of je minder klachten krijgt.
Zonlicht kan helpen, doch laat jouw huid niet verbranden. Ga niet meteen lang in de zon liggen, maar steeds iets langer. Het is niet duidelijk of zonlicht en zeewater samen beter helpen dan alleen zonlicht.

2.) Hoe een dagboek bij en schrijf op wanneer je meer en minder klachten hebt. Dan herken je misschien welke dingen bij jou invloed hebben op de psoriasis.

3.) Psoriasis is niet te genezen. Je kunt de klachten wel minder maken door de plekken elke dag in te smeren met één van de volgende opties:

Vette zalf (zonder medicijnen of parfum).
Zalf met hormonen (corticosteroïden).
Zalf met vitamine-D-analoog.
Zalf met hormonen en vitamine-D-analoog.

Wat zijn de onbekendere soorten psoriasis?

Over psoriasis praten kan helpen

Veel mensen met psoriasis schamen zich en praat niet graag over deze huidaandoening. Meestal willen ze niet dat mensen hun plekken zien en daarom gaan ze bijvoorbeeld liever niet meer sporten, zwemmen, naar het strand of naar de kapper.

Misschien ben je ook onzeker, angstig of somber door de psoriasis. Praat erover! Bijvoorbeeld met jouw huisarts, dermatoloog, leefstijlcoach of psycholoog. Zij kunnen helpen om goed met jouw ziekte om te leren gaan.

Lees ook: Hoe kun je leren omgaan met een chronische ziekte of chronische pijn?

Hulp nodig met medisch zorg of een gezonde leefstijl?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke dermatoloog? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over huidaandoeningen, gerelateerde klachten en gezonde leefstijl?