Welke vrouwen hebben risico op vleesbomen?

13 april 2023

Waarom een vrouw vleesbomen (myomen) krijgt is nog niet geheel duidelijk, maar er zijn aanwijzingen dat schommelingen in hormoonconcentraties, zoals het oestrogeen- en progesterongehalte, verband houden met het ontstaan van een vleesboom. Ook ras, aanleg, (over)gewicht en een eventuele zwangerschap vergroten het risico op vleesbomen.

In dit SHE Health Clinics artikel lees je er meer over.

Wat is een vleesboom?

We noemen een vleesboom ook wel myoom. Het is een goedaardige balletje van spiercellen in de spierlaag van de baarmoeder. Een vleesboom kan aan de buitenzijde van de baarmoeder zitten, in de baarmoederwand zelf of in de baarmoederholte. Een vleesboom kan een paar millimeter groot zijn, maar ook ruim 10 centimeter.

Hoe ontstaan vleesbomen?

Vleesbomen ontwikkelen zich doorgaans in de vruchtbare leeftijd bij vrouwen vanaf 35 jaar. Er is ook een klein aantal vrouwen dat al op jongere leeftijd vleesbomen ontwikkelt. Rond de overgang heeft ruim de helft van alle vrouwen vleesbomen ontwikkeld. Wel kunnen deze variëren in aantal en grootte. Vleesbomen geven niet bij alle vrouwen klachten. Hoewel ook bij vrouwen na de menopauze nog vleesbomen ontdekt worden, voorkomt de sterke daling in eierstokhormonen (oestrogeen en progesteron) dat vleesbomen nog verder in omvang toenemen.

Welke vrouwen krijgen er vleesbomen?

De volgende factoren lijken van invloed te zijn op het wel of niet ontwikkelen van vleesbomen:

Leeftijd: met de jaren neemt de kans op vleesbomen toe. Vanaf veertig jaar lijkt er een sterke toename te zijn in het aantal vleesbomen.
Afkomst: vleesbomen komen twee tot drie keer meer voor bij donkere vrouwen (met een Afro-Caribische afkomst) dan bij vrouwen met een andere achtergrond.
Leeftijd van de eerste menstruatie: indien de eerste menstruatie voor het dertiende jaar was is er een licht verhoogde kans op het ontwikkelen van vleesbomen. Vrouwen die pas op hun zestiende begonnen met menstrueren hebben juist een lager risico op het ontwikkelen van vleesbomen.
Medische familiegeschiedenis: de kans op het ontwikkelen van vleesbomen neemt toe indien er dichte familieleden zijn met dezelfde klachten, bijvoorbeeld een moeder of een zus.
Overgewicht: met een verhoogd BMI neemt ook de kans op vleesbomen toe. Hoe zwaarder de vrouw hoe groter het risico op vleesbomen.
Lichaamsbeweging: hoe meer je beweegt hoe kleiner het risico op vleesbomen.
Aantal kinderen: vrouwen die bevallen zijn lopen minder risico om vleesbomen te ontwikkelen dan vrouwen die geen kinderen hebben gehad. Hoe meer kinderen, hoe kleiner het risico. Dat komt omdat je tijdens zwangerschappen minder wordt blootgesteld aan hoge concentraties oestrogeen (dat bijdraagt aan het ontstaan van vleesbomen).
Menopauze: na de menopauze krimpen bestaande vleesbomen omdat de oestrogeengehaltes afnemen. Er ontwikkelen geen nieuwe vleesbomen.
Hart en vaten: vrouwen met een hoge bloeddruk of het risico op hartziekten hebben meer kans dat zij vleesbomen ontwikkelen.
Hormoonbehandelingen: het volgen van hormoonbehandelingen, bijvoorbeeld om overgangsklachten te bestrijden, kan vleesbomen in omvang laten toenemen.

Lees ook: 15 feiten en fabels over vleesbomen (myomen).

Welke symptomen en klachten kunnen duiden op een vleesboom?

Tussentijdse bloedingen, doorbraakbloedingen
Hevige menstruatiepijn
Hevige en lang menstrueren (drie tot vijf dagen menstrueren is gebruikelijk, maar twee tot zeven dagen is ook nog normaal)
Pijn of zwelling in de onderbuik
Een drukkend gevoel op de blaas en darmen
Vaak plassen en ongemak bij het plassen
Duidelijke vergroting van de buik
Verstopping en pijn tijdens de stoelgang
Onvruchtbaarheid
Pijn tijdens seks
Post menopauzaal bloedverlies
Complicaties bij zwangerschap
(Herhaaldelijk) miskraam
Bloedarmoede
Vermoeidheid
Kortademigheid
Bleke huid.

Verlate diagnose door schaamte

Vleesbomen worden vaak verlaat gediagnosticeerd vanwege schaamte, omdat (huis)artsen de klachten veelal niet herkennen of erkennen en omdat vrouwen vaak niet tijdig naar een kundige gynaecoloog. Klachten door vleesbomen worden soms onterecht aan een ander probleem gekoppeld. Ook de angst voor een diagnose en bijbehorende behandeling die soms leidt soms tot onvruchtbaarheid, zorgt ervoor dat vrouwen het moeilijk vinden om contact op te nemen met de huisarts of gynaecoloog.

Indien vleesbomen zo groot zijn dat ze klachten veroorzaken zoals pijn tijdens de seks, hevige menstruatiepijnen en tussentijdse bloedingen, is het toch van groot belang om de huisarts en/of gynaecoloog in te lichten en aan te dringen op verder onderzoek. Er zijn tegenwoordig allerlei verschillende (niet-operatieve) behandelmogelijkheden, waaronder effectieve medicijnen die ervoor zorgen dat de vruchtbaarheid behouden blijft en de levenskwaliteit aanzienlijk verbetert. Hiervoor kun je bij SHE Health Clinics een afspraak maken.

Welke vrouwen hebben risico op vleesbomen?

Welke aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn?

Soms kan de gynaecoloog de vleesboom met een inwendige gynaecologische echografie niet goed beoordelen. Verder onderzoek kan dan nodig zijn. Er zijn verschillende mogelijkheden voor aanvullend onderzoek.

1. Contrastecho

Als de gynaecoloog denkt dat de vleesboom uitpuilt in de baarmoederholte, dan kan zij een contrastecho doen. Bij een contrastecho plaatst de gynaecoloog een spreider om zo een dun slangetje in de baarmoeder te brengen. Hierna spuit de gynaecoloog een klein beetje water of gel in de baarmoeder en maakt opnieuw een inwendige echo. Zo kan de gynaecoloog de baarmoederholte en de vleesboom beter zien. Dit onderzoek geeft soms wat buikkrampen.

2. Hysteroscopie

Hysteroscopie betekent letterlijk: in de baarmoeder kijken. De gynaecoloog brengt een dunne buis met een camera in de vagina in en schuift hem door in de baarmoeder. Dit kan soms pijnlijk zijn, omdat de baarmoeder hierop reageert. Via deze buis brengt de gynaecoloog water in de baarmoeder waardoor deze een beetje uitzet. Nu kan de gynaecoloog de binnenkant van de baarmoeder bekijken. Je kunt meekijken. De gynaecoloog kan zien of er een vleesboom in de baarmoeder zit of uitpuilt in de baarmoederholte. Een vleesboom die in de holte uitpuilt, kan de gynaecoloog meestal tijdens hetzelfde onderzoek verwijderen.

3. MRI-scan

MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging. Een MRI maakt met magneetvelden en radiogolven afbeeldingen van je lichaam. Er komen geen röntgenstralen aan te pas. Een MRI is niet schadelijk en doet geen pijn.

De gynaecoloog laat een MRI-scan maken als hij/zij met een inwendige echo niet voldoende de grootte en de ligging van de vleesboom kan beoordelen. Ook kan de gynaecoloog een MRI-scan laten maken als hij/zij twijfelt of het een vleesboom is of een andere afdeling van de spierlaag van de baarmoeder (bijvoorbeeld adenomyose). Met een MRI-scan kan de gynaecoloog ook zien of embolisatie mogelijk is. Embolisatie is een behandeling die de bloedtoevoer naar de vleesboom vermindert. Hierdoor kan de vleesboom kleiner worden. Meer informatie over deze behandeling vind je onder het kopje ‘Welke operaties zijn er?’

4. Bloedonderzoek

Heb je veel bloedverlies of ben je erg moe? Dan kan de gynaecoloog het ijzergehalte van je bloed (Hb of hemoglobine) controleren. Misschien heb je bloedarmoede en heb je ijzertabletten nodig.

Lees ook: Dít zijn de symptomen waaraan je bloedarmoede herkent.

Behandelingen vleesboom

Heb je geen klachten? Dan hoeft er meestal niets aan de vleesboom te worden gedaan.

Heb je wel klachten? Dan kies je samen met onze gynaecoloog een behandeling. De behandeling is afhankelijk van:

De soort klachten (gaat het om bloedverlies of over klachten om de grootte van de vleesbomen);
Het aantal vleesbomen;
De plaats en de grootte van de vleesboom;
Je leeftijd;
Je eventuele wens om zwanger te worden.

Voor de behandeling van een vleesboom zijn er verschillende mogelijkheden:

Medicijnen zonder hormonen (NSAID’s, tranexaminezuur);
Medicijnen met hormomen (anticonceptiepil, progesteronpreparaten, GnRH-analogen);
Embolisatie;
Operatie met behoud van de baarmoeder;
Operatie waarbij de baarmoeder wordt verwijderd.

Welke behandeling je samen met onze gynaecoloog kiest, hangt af van het doel. De behandeling kan bedoeld zijn om de klachten te verminderen, de groei van de vleesboom tegen te gaan en/of de vleesboom te verwijderen.

Mogelijke poliklinische ingrepen en operaties verwijderen vleesboom

Voor het verwijderen van een myoom zijn verschillende poliklinische behandelingen mogelijk:

1. Hysteroscopie

Met een hysteroscopische operatie kan de gynaecoloog de vleesboom in de baarmoeder of uitpuilend in de baarmoederholte verwijderen. De gynaecoloog brengt via de vagina een kijkbuis in de baarmoeder en voert via de kijkbuis de operatie uit. Bij deze operatie ben je onder narcose of heb je een ruggenprik.

2. Enucleatie

Als de vleesboom aan de buitenzijde van de baarmoeder of in de wand zit, kan de gynaecoloog de vleesboom uitpellen. Dit heet een vleesboomenucleatie. Enucleatie kan via een kijkoperatie (laparoscopie) als je kleine vleesbomen of vleesbomen boven op de baarmoeder hebt. Dit is niet altijd mogelijk, en dan gaat het via een buikoperatie.

Soms verlies je bij deze operatie veel bloed. Dan is een bloedtransfusie nodig.

Na vleesboomenucleatie kunnen verklevingen ontstaan waardoor je moeilijker zwanger kunt worden. Is de baarmoeder bij de enucleatie geopend? Dan adviseert de gynaecoloog bij een bevalling een keizersnede.

3. Embolisatie

De bloedvaten van de baarmoeder zorgen dat bloed in de vleesboom komt. Bij embolisatie vermindert de bloedtoevoer naar de vleesboom. Een radioloog verricht de embolisatie. Je krijgt een plaatselijke verdoving of een ruggenprik.

De radioloog brengt kleine bolletjes in enkele bloedvaten van de baarmoeder via een slangetje in de ader in de lies. Hierdoor wordt de vleesboom kleiner. De eerste dagen na de embolisatie heb je pijnstillers nodig. Embolisatie is vooral gericht op het verminderen van bloedverlies. De baarmoeder blijft bij deze behandeling behouden.

4. Verwijdering van de baarmoeder

Soms besluit je samen met je gynaecoloog bij SHE Health Clinics om de baarmoeder te laten verwijderen. Het bloedverlies verdwijnt hiermee. Het effect op buik- of rugklachten is minder goed te voorspellen. De gynaecoloog kan de baarmoeder soms via de vagina verwijderen. Bij vleesbomen gebeurt het verwijderen meestal via de buik. Dit kan met een buikoperatie of eventueel met een kijkoperatie (laparoscopie). Echter, na het verwijderen van de baarmoeder kom je direct in de overgang en zwanger worden is niet meer mogelijk. Deze ingreep adviseert de gynaecoloog bij SHE Health Clinics alleen als je zeker weet dat je niet meer zwanger wilt worden.

Lees ook: Wanneer biedt hysterectomie (baarmoederverwijdering) uitkomst?

Meer informatie of een afspraak maken met één van onze vrouwelijke gynaecologen?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over vleesbomen en gerelateerde aandoeningen?