Overgewicht vergroot risico op een miskraam en op geboorteafwijkingen

22 december 2023

Vrouwen met overgewicht hebben aanzienlijk meer risico op het krijgen van een miskraam, op geboorteafwijkingen en op gezondheidsproblemen bij de pasgeborene in het eerste jaar, vergeleken met vrouwen die een gezond gewicht hebben. Bij vrouwen met overgewicht kan het risico op een miskraam oplopen tot wel 75%! Dat blijkt uit diverse wetenschappelijke onderzoeken.

In dit artikel vertellen we je er meer over.

Wetenschappelijk onderzoek

Van overgewicht is bekend dat het de zwangerschap kan bemoeilijken, met soms een miskraam tot gevolg. Enkele onderzoeken uit het verleden hebben al aangetoond dat vrouwen met overgewicht vaker een spontane abortus krijgen. Wetenschappers van de Universiteit van Sheffield vonden onlangs zelfs een risicotoename van 67 tot 75% procent. Volgens een onderzoek uitgevoerd aan de Stanford University School of Medicine, komt dit door de frequentere afstoting van gezonde embryo’s die normale chromosomen hebben.

Risico’s die geassocieerd worden met overgewicht tijdens de zwangerschap:

Verhoogd risico op zwangerschapscomplicaties: Vrouwen met overgewicht hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van complicaties tijdens de zwangerschap, zoals zwangerschapsdiabetes, hoge bloeddruk (pre-eclampsie), en zwangerschapsvergiftiging.
Verhoogd risico op miskraam: Overgewicht vergroot de kans op een miskraam tijdens de zwangerschap. Vrouwen met overgewicht hebben een hoger risico op een miskraam dan vrouwen met een gezond gewicht.
Verhoogd risico op geboorteafwijkingen: Overgewicht van de moeder kan de kans op het krijgen van een kind met aangeboren afwijkingen vergroten.
Verminderde vruchtbaarheid: Overgewicht kan de vruchtbaarheid verminderen doordat het de menstruatiecyclus kan ontregelen.
Verhoogd risico op complicaties tijdens de bevalling: Vrouwen met overgewicht hebben een verhoogd risico op complicaties tijdens de bevalling, zoals een langere bevallingsduur, moeilijkheden bij het inleiden van de bevalling, en een verhoogde kans op een keizersnede.

Lees ook: Wanneer heb je overgewicht of obesitas?

Gezond kind

De meeste miskramen bij vrouwen met een gezond gewicht ontstaan doordat het ongeboren kind niet gezond is. Vaak gaat het om fouten in het erfelijk materiaal van de foetus, die niet met het leven verenigbaar zijn. Bij vrouwen met overgewicht gaat het echter voornamelijk om foetussen die gezond ter wereld hadden kunnen komen. Deze bevinding suggereert dat een vrouw met overgewicht een grotere kans op een miskraam heeft, omdat haar lichaam minder goed in staat is om een gezond kind te dragen.

Lees ook: Overgewicht verhoogt risico op 13 soorten kanker!

Verband BMI en miskraam

Ongeveer een op vier zwangerschappen eindigt in een miskraam, waarvan het merendeel plaatsvindt in de eerste drie maanden. Tussen 50 en 70 procent van deze embryo’s heeft een verkeerd aantal chromosomen, wat ook wel aneuploïdie wordt genoemd. De cellen van gezonde embryo’s bevatten 46 chromosomen, verdeeld in 23 paren. Aneuploïde embryo’s hebben te veel of te weinig chromosomen, waardoor ze zich niet kunnen innestelen in de baarmoeder of zich onvoldoende kunnen ontwikkelen.

De bevinding van de Stanfordse wetenschappers is gedaan op grond van een genetische analyse van 204 miskramen. De chromosomen van de foetussen werden bekeken, waarna onderzocht werd of er een verband is tussen de BMI (Body Mass Index) van de vrouwen en de kans op een miskraam.

Uit een onderzoek bleek dat van de vrouwen met een gezond gewicht (BMI <25), 37% een miskraam had gehad zonder chromosomale afwijkingen.
Overgewicht van de moeder vergroot ook de kans op het krijgen van een kind met aangeboren afwijkingen.
Bij vrouwen met een BMI boven de 30 is de kans op een miskraam nog groter dan bij vrouwen met een BMI tussen de 25 en 30.

Lees ook: Bereken zelf je BMI!

Insulineresistentie

Van de 153 vrouwen met een gezond gewicht (BMI <25) had 37% een miskraam gekregen waarbij het een foetus betrof zonder chromosomale afwijkingen. Bij de 51 vrouwen met overgewicht (BMI >25) lag dit aantal met 53% veel hoger. Voor dit verschil is nog geen duidelijke verklaring. Het kan te maken hebben met insulineresistentie, een vroeg stadium van diabetes type 2 dat vaak gepaard gaat met overgewicht. Het veroorzaakt een verstoring in de hormonale balans, wat nadelige gevolgen heeft voor de zwangerschap.

Lees ook: Welke ziektes en klachten ontstaan bij vrouwen door overgewicht of obesitas?

Geboorteafwijkingen

Uit een grootschalig onderzoek uit Zweden, blijkt dat vrouwen die zwaarlijvig zijn wanneer ze zwanger worden, aanzienlijk meer kans hebben op een baby met ernstige geboorteafwijkingen. Het onderzoek onthulde een glijdende schaal van risico op gezondheidsproblemen, waaronder aangeboren hartafwijkingen, afwijkingen van het spijsverteringsstelsel en misvormingen van geslachtsorganen of ledematen. De studie is de eerste die aantoont dat baby’s van vrouwen met overgewicht, maar niet klinisch zwaarlijvig, ook iets meer kans hebben op gezondheidsproblemen in het eerste levensjaar.

De studie, die gegevens van meer dan 1,2 miljoen levendgeborenen in Zweden gebruikte, levert een van de meest overtuigende bewijzen tot nu toe voor een verband tussen obesitas tijdens de zwangerschap en geboorteafwijkingen. Hoewel het extra risico klein was voor vrouwen die net boven het gezonde gewichtsbereik zaten, gaf de progressieve toename van het risico de onderzoekers meer vertrouwen dat het verband causaal was.

Professor Martin Neovius, een epidemioloog aan het Zweedse Karolinska Institute en senior auteur van de studie, zei: “In termen van risico is het beter om een normaal gewicht te hebben dan overgewicht en veel beter om een normaal gewicht te hebben dan zwaarlijvig.”

De onderzoekers schreven in het British Medical Journal en drongen er bij vrouwen die van plan zijn zwanger te worden op aan om vóór de conceptie hun gewicht binnen het gezonde bereik te krijgen. “Er moeten inspanningen worden geleverd om vrouwen in de vruchtbare leeftijd aan te moedigen een gezonde levensstijl aan te nemen en een normaal lichaamsgewicht te krijgen vóór de conceptie”, schreven de auteurs.

Lees ook: Meer zwangerschap complicaties binnen drie maanden na stoppen met de pil.

Overgewicht vergroot risico op een miskraam en op geboorteafwijkingen

Lees ook: Verloskundigen zetten grote vraagtekens bij vaccinatie van zwangeren.

Eerst afvallen

Afvallen is in dit kader een belangrijke en relatief makkelijk beïnvloedbare factor voor het slagen van de zwangerschap. Een vrouw met overgewicht doet er kortom verstandig aan om eerst wat kilo’s af te vallen en een gezonde BMI te bereiken, voordat ze begint met het stichten van een gezin.

Lees ook: Wat zijn de risico’s van overgewicht?

Veel gestelde vragen over overgewicht en een miskraam

Het ervaren van een miskraam is een emotioneel en fysiek uitdagende gebeurtenis, en er zijn diverse factoren die kunnen bijdragen aan een miskraam. Overgewicht kan een van die factoren zijn, doch het is zelden de enige oorzaak. Onderstaand staan tien vaak gestelde vragen die mensen mogelijk hebben over miskramen in relatie tot overgewicht:

Kan overgewicht een miskraam veroorzaken?
Jazeker, overgewicht is een risicofactor voor complicaties tijdens de zwangerschap, waaronder een verhoogd risico op miskramen. Het is echter belangrijk te begrijpen dat miskramen meestal het gevolg zijn van verschillende factoren.

Hoe beïnvloedt overgewicht de vruchtbaarheid?
Overgewicht kan de vruchtbaarheid beïnvloeden door de menstruatiecyclus te verstoren, hormonale onbalans te veroorzaken en de kans op ovulatieproblemen te vergroten.

Kan afvallen helpen om een miskraam te voorkomen?
Ja, in veel gevallen kan het bereiken van een gezond gewicht de vruchtbaarheid verbeteren en het risico op complicaties tijdens de zwangerschap verminderen. Het is echter geen garantie tegen miskramen.

Wanneer moet ik me zorgen maken over mijn gewicht en zwangerschap?
Als je zwanger wilt worden en overgewicht hebt, is het raadzaam om voorafgaand aan de zwangerschap hierover met een zorgverlener te praten. Ze kunnen begeleiding bieden over gezonde voeding, hormoonbalans, lichaamsbeweging en andere levensstijlaanpassingen.

Verhoogt overgewicht het risico op herhaalde miskramen?
Overgewicht kan een risicofactor zijn voor herhaalde miskramen. Echter, het is belangrijk te begrijpen dat er diverse andere mogelijke oorzaken zijn. Een zorgverlener kan helpen bij het vaststellen van de specifieke risico’s in een individueel geval.

Moet ik afvallen voordat ik zwanger word?
In sommige gevallen kan het bereiken van een gezond gewicht voor de conceptie de kans op een gezonde zwangerschap vergroten. Raadpleeg een zorgverlener voor persoonlijk advies.

Wat als ik tijdens de zwangerschap overgewicht heb?
Als je al zwanger bent en overgewicht hebt, is het belangrijk om regelmatige prenatale zorg te ontvangen. Een zorgverlener kan adviseren over gezonde gewichtstoename tijdens de zwangerschap.

Beïnvloedt overgewicht de kans op complicaties na een miskraam?
Ja, overgewicht kan de kans op complicaties na een miskraam verhogen. Een gezonde levensstijl kan de algemene gezondheid verbeteren en het risico op complicaties verminderen.

Wat zijn de algemene richtlijnen voor gewichtstoename tijdens de zwangerschap?
Gewichtstoename tijdens de zwangerschap hangt af van het startgewicht. Een zorgverlener kan individuele richtlijnen geven op basis van gezondheid en medische geschiedenis.

Waar kan ik hulp en ondersteuning krijgen na een miskraam?
Het is belangrijk om emotionele steun te zoeken na een miskraam. Dit kan worden verkregen van vrienden, familie, ondersteuningsgroepen of een zorgverlener.

Het is essentieel om individueel advies te zoeken bij een ervaren zorgverlener, omdat de impact van overgewicht op zwangerschap en miskramen kan variëren tussen individuen. De beste aanpak is om voor, tijdens en na de zwangerschap regelmatig contact te hebben met een zorgverlener om de gezondheid te bewaken en eventuele risicofactoren direct aan te pakken.

Meer lezen over zwangerschap en fertiliteit?