8 praktische vragen over het herstel na een herseninfarct
18 april 2023
Veel mensen houden na een herseninfarct (beroerte of TIA) – ná het eerste acute herstel – blijvende klachten: eenmaal weer thuis voelen ze zich somber, moe of hebben ze moeite met concentreren. Gelukkig is daar vaak wat aan te doen, aldus Hoogleraar Klinische Neuropsychologie Caroline van Heugten van Maastricht University en tevens Hoofd van het Expertisecentrum Hersenletsel Limburg.
1. Wat is een herseninfarct precies?
“Bij een herseninfarct ofwel beroerte is een bloedvat in de hersenen verstopt, of er zit een bloedpropje in. Achter die verstopping stroomt geen zuurstofrijk bloed meer door de vaten, waardoor de hersenen in dat gebied geen voeding meer krijgen. Je kunt het vergelijken met een tuinslang waar een knik in zit, waardoor er geen water meer door kan. Hoe langer de hersenen geen zuurstof meer krijgen, hoe groter de schade.”
2. Wat zijn de veelvoorkomende gevolgen van een beroerte?
“De effecten in beweging en spraak zijn direct zichtbaar. Verlammingsverschijnselen aan armen of benen, een scheef hangende mond, moeite om woorden te vinden of een gesprek te begrijpen. Ook bij handelingen kun je soms duidelijk zien dat er iets misgaat: mensen eten hun halve bord leeg of scheren hun gezicht maar half.”
“Die komen vaak pas wat later op de voorgrond te staan. Gebrek aan concentratie of aandacht, traag van begrip zijn en doodmoe. Veel mensen zijn niet meer in staat om dingen tegelijk te doen, zoals wandelend een gesprek voeren. Ook emotioneel zijn er gevolgen waar niet iedereen weet van heeft: mensen kunnen angstig of somber worden, snel overprikkeld zijn en een kort lontje krijgen.”
“Gemiddeld valt er in de hersenen zelf de eerste drie maanden het meest te halen. Daarom staan de fysiotherapeut en logopedist vaak meteen aan je bed. Want net als bij een wondje aan je vinger gaat het lichaam meteen aan de slag om de boel te herstellen in het brein. Start je direct met oefeningen, dan haal je er het maximale uit.”
5. Waar is de behandeling in de periode na het infarct op gericht?
“Oefenen, oefenen, oefenen. Hoe moeilijk en confronterend ook, als je nog maar nauwelijks verwerkt hebt wat er allemaal gebeurd is: je helpt de hersenen ermee herstellen. Dus worden al snel weer de eerste stappen door de kamer gezet en wordt er meteen geoefend met spreken. Daarnaast wordt er alles aan gedaan om een nieuw infarct te voorkomen met medicijnen als bloeddrukverlagers, cholesterolremmers en bloedverdunners, indien nodig.”
“Nadat het lopen en praten weer op de rit gekregen zijn, kun je meer naar de onzichtbare problemen kijken: hoe ga je om met de prikkelbaarheid, de vermoeidheid, de concentratieproblemen? Pas als patiënten een tijdje thuis zijn en weer worden geconfronteerd met de eisen die het dagelijks leven aan hen stelt, merken ze hoeveel last ze hiervan hebben. Mensen krijgen moeite met voorheen simpele taken en er is geen duidelijk loket voor hulp. Wat nu nog vaak gebeurt, is dat de huisarts dan verwijst naar de neuroloog, die dan zegt: ‘Hier kan ik u niet mee helpen.’ Terwijl we na drie maanden de hersenen misschien niet meer kunnen verbeteren, maar wel hét leven van patiënten. Mensen schamen zich vaak. Alleen de erkenning helpt al: het is heel normaal dat je hier last van hebt. In ons nieuwste onderzoeksproject maken wij nu follow-upgesprekken mogelijk, zes weken na een herseninfarct, die hier volledig op gericht zijn. Het doel is om de kwaliteit van leven van mensen met hersenletsel te bevorderen door het verkrijgen, toepassen en verspreiden van kennis.”
“Blijf in elk geval oefenen. Als je in het ziekenhuis hebt geoefend om die driehonderd meter naar de supermarkt te kunnen halen, maak die wandeling dan ook. Eet gezond, beweeg, val af indien nodig en blijf actief op de gebieden waarin je eerst ook plezier had. Dus niet sudoku’s maken om het brein te verbeteren, dat werkt toch niet. Wel: oefenen om de namen van alle planten in de tuin weer te onthouden, als je graag in de tuin bezig was. Bezig blijven vraagt soms wel wat creativiteit. Ging je graag naar feestjes en is dat nu veel te druk? Wellicht kun je buiten de piektijden gaan of minder lang blijven. Mensen die probleemoplossend te werk gaan, komen er beter uit. Bekijk het met een positieve bril: niet gericht op wat je níét meer kunt, wel op wat je nog wél kunt.”
8. Wat moeten mijn partners en/of familieleden weten?
“Allereerst: het helpt als je goed begrijpt wat er aan de hand is in de hersenen. Een beroerte krijg je niet alleen. Bij de Hersenstichting zijn duidelijke brochures te vinden: deel ze uit aan buren, vrienden, de kinderen en broers of zussen. Dan begrijpen zij ook waarom je af en toe even afhaakt. Of tijdens het dekken van de tafel ineens weer op de bank belandt. Daarnaast is het goed om voor jezelf te blijven zorgen. Schakel hulp in en zorg dat je lekker naar je biljartavond of de schoonheidsspecialiste kunt blijven gaan. Ten slotte is het belangrijk om degene die het infarct heeft gehad de ruimte te geven. Partners kunnen soms geneigd zijn veel uit handen te nemen en bijvoorbeeld de tuin of het stofzuigen over te nemen. Terwijl bezig blijven juist zo belangrijk is – ook al verloopt het niet vlekkeloos. Waak ook voor invullen: komt iemand bijvoorbeeld niet meteen uit z’n woorden, geef die ander dan de tijd om die woorden te vinden. Ruimte om een beetje te klooien helpt!”
Heb je acute klachten of symptomen van een beroerte of hartziekte? Bel dan direct je huisarts of 112!
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke cardioloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
