Begrijpen en beheren van postherpetische neuralgie na gordelroos

15 maart 2024

Gordelroos, veroorzaakt door het herpes zoster-virus, is een virale infectie die resulteert in een pijnlijke huiduitslag. Een van de meest voorkomende complicaties van gordelroos is postherpetische neuralgie (PHN), een chronische neuropathische pijn die lang kan aanhouden nadat de huiduitslag is verdwenen.

In dit artikel beschrijven we de oorzaken, symptomen, diagnose en behandelingen van postherpetische neuralgie na gordelroos, gebaseerd op actueel wetenschappelijk bewijs.

Oorzaken van postherpetische neuralgie

Postherpetische neuralgie (PHN) wordt veroorzaakt door schade aan de zenuwen tijdens een gordelroosinfectie. Dit zijn enkele van de belangrijkste factoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van postherpetische neuralgie:

Herpes zoster-virusinfectie: Postherpetische neuralgie ontwikkelt zich meestal als een complicatie van gordelroos, een virale infectie veroorzaakt door het herpes zoster-virus. Gordelroos treedt op wanneer het virus dat waterpokken veroorzaakt (varicella-zoster-virus) reactiveert na een periode van latente (slapende) toestand in de zenuwcellen.
Zenuwbeschadiging: Tijdens de gordelroosinfectie kan het herpes zoster-virus de zenuwcellen beschadigen en ontsteking veroorzaken in de aangedane zenuwen. Deze beschadiging kan leiden tot veranderingen in de zenuwfunctie en de manier waarop pijn wordt waargenomen en overgedragen naar de hersenen.
Ontsteking en littekenvorming: Het immuunsysteem reageert op de aanwezigheid van het virus door ontsteking te veroorzaken in de aangetaste zenuwen. Deze ontsteking kan leiden tot littekenvorming en abnormale zenuwactiviteit, wat op zijn beurt kan leiden tot aanhoudende pijn na het verdwijnen van de gordelroosuitslag.
Leeftijd: Oudere volwassenen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van postherpetische neuralgie, vooral mensen boven de 50 jaar. Dit kan te wijten zijn aan een verzwakt immuunsysteem en een verminderd vermogen van het lichaam om de infectie te bestrijden en te herstellen.
Genetische factoren: Sommige individuen kunnen een genetische aanleg hebben voor het ontwikkelen van postherpetische neuralgie. Genetische variaties kunnen van invloed zijn op de manier waarop het lichaam reageert op het herpes zoster-virus en op het risico op het ontwikkelen van complicaties zoals PHN.

Hoewel niet alle mensen die gordelroos ontwikkelen postherpetische neuralgie ontwikkelen, blijft het een belangrijke complicatie die aanzienlijke pijn en ongemak kan veroorzaken voor degenen die ermee te maken hebben. Het begrijpen van de oorzaken van postherpetische neuralgie kan helpen bij het ontwikkelen van effectieve behandelingsstrategieën om de symptomen te verlichten en het herstel te kunnen bevorderen.

Lees ook: Herpesvirussen: wat zijn de verschillen en welke ziekten veroorzaken ze?

Symptomen van postherpetische neuralgie

Postherpetische neuralgie (PHN) wordt gekenmerkt door aanhoudende pijn en gevoeligheid in het gebied dat eerder was aangetast door gordelroos. Deze pijn kan variëren in ernst en karakter, maar enkele van de meest voorkomende symptomen van postherpetische neuralgie zijn:

Aanhoudende pijn: Patiënten ervaren aanhoudende pijn die kan variëren van mild tot ernstig en kan voorkomen als scherpe, brandende, kloppende, stekende of zeurende pijn.
Gevoeligheid voor aanraking: Het aangetaste gebied kan extreem gevoelig zijn voor aanraking, zelfs voor lichte aanraking of druk.
Tintelingen en gevoelloosheid: Sommige patiënten kunnen tintelingen of gevoelloosheid ervaren in het aangetaste gebied.
Jeuk: Jeukende sensaties kunnen voorkomen in het gebied van de aangetaste zenuwen.
Overgevoeligheid voor temperatuurveranderingen: Sommige patiënten kunnen overgevoeligheid ervaren voor warmte- of koude prikkels in het aangetaste gebied.

Deze symptomen kunnen aanzienlijk interfereren met het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven van de getroffen personen aanzienlijk verminderen. Het is daarom belangrijk om medische hulp te zoeken als je enkele van de bovengenoemde symptomen van postherpetische neuralgie ervaart, zodat een passend behandelplan kan worden vastgesteld om de pijn te verlichten en het herstel te bevorderen.

Diagnose postherpetische neuralgie

De diagnose van postherpetische neuralgie is gebaseerd op een grondige medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en het uitsluiten van andere mogelijke oorzaken van de aanhoudende pijn. Beeldvormende onderzoeken zoals MRI of CT-scans kunnen worden uitgevoerd om andere mogelijke oorzaken van de pijn uit te kunnen sluiten.

Behandeling van postherpetische neuralgie

Postherpetische neuralgie (PHN) kan een uitdagende aandoening zijn om te behandelen vanwege de aanhoudende pijn die het veroorzaakt. De behandeling van postherpetische neuralgie is gericht op het verlichten van de pijn en het verbeteren van de kwaliteit van leven van de getroffen persoon. Hier zijn enkele van de meest gebruikte behandelingsmethoden:

Pijnmedicatie:
- Over-the-counter pijnstillers: Mildere gevallen van PHN kunnen worden behandeld met medicijnen zoals paracetamol (Tylenol) of niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen (Advil, Motrin).
- Antidepressiva: Geneesmiddelen zoals tricyclische antidepressiva (bijv. amitriptyline) en selectieve serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SSRI’s en SNRI’s) kunnen worden voorgeschreven om de pijn te verminderen door de manier waarop de hersenen pijn signaleren te beïnvloeden.
- Anticonvulsiva: Medicijnen zoals gabapentine (Neurontin) en pregabaline (Lyrica) kunnen helpen bij het verminderen van zenuwpijn door de activiteit van zenuwcellen te stabiliseren.
- Opiaten: In sommige gevallen kunnen opioïden worden voorgeschreven om ernstige pijn te behandelen, maar deze worden over het algemeen alleen gebruikt als andere behandelingen niet effectief zijn gebleken vanwege het risico op verslaving en bijwerkingen.
Topische behandelingen: Capsaïcine-crème – capsaïcine is afgeleid van rode peper – kan lokaal worden aangebracht om de pijn te verlichten door de huid te verdoven en de pijngeleiding te verminderen.
Zenuwblokkades: In sommige gevallen kan een zenuwblokkade worden uitgevoerd om de pijn te verlichten door de zenuw tijdelijk te verdoven.
Fysiotherapie: Specifieke oefeningen en fysiotherapie kunnen worden aanbevolen om de pijn te verlichten en de mobiliteit te verbeteren.
Psychologische ondersteuning: Aangezien PHN een langdurige aandoening kan zijn die invloed heeft op de emotionele gezondheid, kan counseling en ondersteuning van een psycholoog of counselor nuttig zijn bij het omgaan met de pijn en de impact ervan op het dagelijks leven.

De behandeling van postherpetische neuralgie is vaak een proces van trial-and-error, waarbij verschillende behandelingsopties worden uitgeprobeerd om de beste verlichting van pijn te bereiken. Het is raadzaam voor patiënten om samen te werken met hun zorgverleners om een gepersonaliseerd behandelplan te ontwikkelen dat het beste past bij hun individuele behoeften en om regelmatig te worden opgevolgd om de voortgang van de behandeling te evalueren.

Leefstijladviezen voor postherpetische neuralgie

Hoewel er geen specifieke leefstijladviezen zijn die PHN volledig kunnen genezen, zijn er diverse leefstijladviezen die kunnen helpen bij het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven, zoals:

Goede voeding: Een gezond dieet kan helpen bij het versterken van het immuunsysteem en het bevorderen van het algemene welzijn. Het vermijden van overmatig suiker- en vetrijk voedsel kan ontstekingen verminderen, wat kan bijdragen aan het verminderen van de pijn.
Blijf van je aangetaste huid af: Raak de gevoelige plek of plekken zo min mogelijk aan, want aanraking en wrijving kunnen irritatie veroorzaken, waardoor de klachten verergeren en stekende pijn kan ontstaan.
Beweging: Blijf ondanks de pijn regelmatig in beweging. Zo blijf je fit en blijven je spieren sterk. Wordt de pijn erger door het bewegen? Stop dan, en kijk of het op een ander moment wel weer lukt om iets te doen.
Vitaminen en supplementen: Neem extra vitaminen en supplementen die kunnen helpen bij het ondersteunen van de huidgezondheid en het bevorderen van het genezingsproces, zoals:
- Vitamine C: Deze vitamine staat bekend om zijn rol bij de collageensynthese, wat essentieel is voor een gezonde huid. Het kan helpen bij wondgenezing en het verminderen van ontstekingen.
- Vitamine E: Een krachtige antioxidant die de huid kan beschermen tegen schade door vrije radicalen en ontstekingen kan verminderen. Het kan ook helpen bij het verminderen van littekens.
- Zink: Zink is betrokken bij verschillende aspecten van de wondgenezing en speelt een rol bij de vorming van collageen. Het kan ook helpen bij het verminderen van ontstekingen en het ondersteunen van het immuunsysteem.
- Omega-3 vetzuren: Deze essentiële vetzuren hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen helpen bij het bevorderen van een gezonde huid. Ze zijn te vinden in visolie, lijnzaadolie en walnoten.
- Lysine: Een aminozuur dat belangrijk is voor de collageensynthese en kan helpen bij het bevorderen van de genezing van huidletsels veroorzaakt door gordelroos.
- Probiotica: Het handhaven van een gezonde microbioom (darmflora) kan indirect bijdragen aan een gezonde huid door het immuunsysteem te ondersteunen en ontstekingen te verminderen.
- Arnica: Een kruidensupplement dat vaak wordt gebruikt voor het verminderen van ontstekingen en het bevorderen van wondgenezing. Het kan worden toegepast als een topische crème of gel.
Vermijd overmatige blootstelling aan hitte en kou: Extreme temperaturen kunnen de pijn verergeren. Bescherm de aangetaste huid tegen directe blootstelling aan hitte en kou.
Vermijd strakke kleding: Strakke kleding kan wrijving veroorzaken en de pijn verergeren. Draag losse, comfortabele kleding om irritatie van de huid te voorkomen.
Goede huidverzorging: Houd de huid schoon en gehydrateerd om het risico op secundaire infecties te verminderen.
Sociale steun: Zoek steun bij familie, vrienden of steungroepen. Het delen van ervaringen en het krijgen van emotionele ondersteuning kan helpen bij het omgaan met de impact van PHN op het dagelijks leven.

Voordat je grote veranderingen aanbrengt in levensstijl of behandeling, is het belangrijk om met een medische professional te overleggen, aangezien de aanpak van PHN vaak maatwerk vereist.

Lees ook: Jouw huid gezond houden: welke vitaminen en mineralen kunnen helpen?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde vrouwelijke dermatoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.