De eerste fase van je zwangerschap – wat je moet weten • SHE Health Clinics

Ben je zwanger? Van harte gefeliciteerd!! In de eerste weken gebeurt er van alles in jouw lichaam. Je bent misschien blij, moe, misselijk of gespannen – of allemaal tegelijk. In dit artikel leggen we uit wat er in de eerste fase van de zwangerschap gebeurt, waar je op moet letten en hoe je goed voor jezelf én jouw baby (of baby’s) zorgt.

Inhoudsopgave

Wat is de eerste fase van de zwangerschap?

De eerste fase loopt van week 1 tot en met week 12 van je zwangerschap. Deze periode wordt ook wel het eerste trimester genoemd. In deze fase wordt de basis gelegd voor de ontwikkeling van je baby. Organen, het zenuwstelsel, het hart en de hersenen beginnen zich te vormen. Dat maakt deze periode extra belangrijk.

Lees ook: 15 vroege tekenen van zwangerschap: Zou je zwanger kunnen zijn?

Wat verandert er in jouw lichaam?

Tijdens een zwangerschap verandert je lichaam op veel verschillende manieren, zowel zichtbaar als onzichtbaar. Deze veranderingen zijn vooral het gevolg van hormonale aanpassingen die nodig zijn om de groei en ontwikkeling van de baby mogelijk te maken, maar ze beïnvloeden vrijwel alle orgaansystemen:

Hormoonhuishouding: Jouw hormonen veranderen sterk. De placenta en het embryo produceren nieuwe hormonen die je hele lichaam beïnvloeden. Dit kan leiden tot stemmingswisselingen, misselijkheid en vermoeidheid.
Hart en bloedvaten: Jouw hartslag en het hartminuutvolume nemen toe; je hart pompt tot 50% meer bloed rond. De bloeddruk daalt meestal in het eerste trimester, maar normaliseert later weer. Je kunt hierdoor sneller last krijgen van hartkloppingen of duizeligheid.
Ademhaling: Jouw ademhaling wordt dieper en je longen verwerken meer lucht per minuut, vooral onder invloed van progesteron. Dit helpt om voldoende zuurstof naar de baby te brengen.
Stofwisseling: Jouw stofwisseling versnelt en je lichaam slaat meer vetten op als energiereserve voor de zwangerschap en borstvoeding.
Borstontwikkeling: Jouw borsten worden groter, zwaarder en gevoeliger. De huid rond je tepels wordt donkerder en je melkklieren ontwikkelen zich ter voorbereiding op borstvoeding.
Buik en baarmoeder: Jouw buik groeit doordat de baarmoeder groter wordt. Dit kan leiden tot bandenpijn, rugpijn en een veranderde lichaamshouding.
Spijsvertering: Door hormonale veranderingen werken je darmen trager, wat kan leiden tot obstipatie en brandend maagzuur. Misselijkheid is vooral in het eerste trimester heel normaal.
Huid en haar: Je huid kan gevoeliger worden voor pigmentatie (zwangerschapsmasker, zwangerschapsstreep). Sommige vrouwen krijgen voller haar, anderen juist haaruitval na de bevalling.
Bekken en gewrichten: Je bekken wordt soepeler door het hormoon relaxine. Dit bereidt je lichaam voor op de bevalling, maar kan ook bekkenpijn veroorzaken.
Vocht en gewicht: Je houdt meer vocht vast en komt geleidelijk aan in gewicht, gemiddeld 10-15 kilo over de hele zwangerschap.
Overige klachten: Veelvoorkomende klachten zijn misselijkheid, harde buiken, rug- en bekkenpijn, vaginale afscheiding, en vermoeidheid.

Jouw lichaam werkt keihard om een nieuw leven op te bouwen. Gun jezelf rust en wees mild voor jezelf.

Lees ook: Déze 10 dingen veranderen aan jouw lichaam als je zwanger bent.

Wat verandert er mentaal?

De eerste weken van jouw zwangerschap kunnen emotioneel zijn. Je kunt je blij, onzeker, verdrietig, kwetsbaar of juist krachtig voelen. Dat is heel normaal. Hormonen zoals hCG en progesteron zorgen voor mentale veranderingen, maar ook de verantwoordelijkheid die je voelt speelt mee. Praat met mensen die je vertrouwt. Bij aanhoudende somberheid: neem contact op met jouw huisarts, gynaecoloog of verloskundige.

Lees ook: Hoe kan een verstoord hormonaal evenwicht invloed hebben op de zwangerschap?

Waar moet je rekening mee houden?

1. Gezonde voeding

Wat je eet, heeft invloed op je baby. Eet gevarieerd en vers:

Wel: Groenten, fruit, volkorenproducten, vis (1–2x per week), peulvruchten, eieren, noten.
Niet: Rauw vlees (zoals filet americain), rauwe vis (zoals sushi), rauwe eieren, leverproducten, kazen van rauwe melk (zoals brie of camembert zonder pasteurisatie), alcohol, suikerhoudende frisdranken en energiedrankjes.

Lees ook: Onderzoek toont aan dat de hoeveelheid eiwitten die zwangere vrouwen eten het uiterlijk van hun nageslacht beïnvloedt.

Let ook op hygiëne: Was groenten en fruit goed en zorg voor schone keukenspullen.

Lees ook: Hoe verwijder je bestrijdingsmiddelen van je groenten en fruit?

2. Supplementen

Methyltetrahydrofolaat (400 – 1000 microgram)

Steeds meer wetenschappelijk onderzoek wijst erop dat 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF of methylfolaat) een mogelijk beter alternatief is voor foliumzuur als supplement tijdens de zwangerschap, vooral bij vrouwen die moeite hebben met het omzetten van foliumzuur naar de actieve vorm (bijvoorbeeld door een MTHFR-genmutatie). Methylfolaat is de biologisch actieve vorm van folaat en wordt direct door het lichaam gebruikt. Wetenschappelijke studies laten zien dat suppletie met methylfolaat leidt tot lagere spiegels van unmetabolized folic acid (UMFA) in het bloed, wat mogelijk gunstiger is voor moeder en kind.

De aanbevolen en veilige dosering van methylfolaat (5-MTHF) tijdens de zwangerschap ligt volgens de meest recente wetenschappelijke inzichten en internationale richtlijnen tussen de 400 en 1000 microgram (mcg) per dag:

- Algemene aanbeveling: Voor vrouwen zonder specifieke risicofactoren wordt een dagelijkse inname van 400–600 mcg methylfolaat als veilig en effectief beschouwd, vergelijkbaar met de standaard foliumzuur-aanbeveling. Sommige bronnen en wetenschappelijke studies noemen 800 mcg per dag als veilig maximum, zonder het risico op bijwerkingen zoals unmetabolized folic acid (UMFA).
- Bovengrens: De maximaal veilige bovengrens voor folaat (inclusief methylfolaat) uit supplementen is internationaal vastgesteld op 1000 mcg per dag voor zwangere vrouwen. Hogere doseringen (zoals 4–5 mg per dag) worden alleen onder strikte medische begeleiding geadviseerd, bijvoorbeeld bij vrouwen met een eerdere zwangerschap met een neurale buisdefect of een bewezen MTHFR-genmutatie.

Aanbevolen merken:

Pure Encapsulations – Folate 1000 (Metafolin). Voordelen: Bevat uitsluitend 5-MTHF (Metafolin®), de biologisch actieve vorm. Vrij van gluten, lactose, soja, kunstmatige kleur- en smaakstoffen. Zeer weinig hulpstoffen (vaak alleen cellulose als capsulewand).
Thorne Research – 5-MTHF. Voordelen: Hoogwaardige, zuivere ingrediënten. Clean label. Vrij van gluten, zuivel, soja, gist, kunstmatige toevoegingen. Wordt wereldwijd aanbevolen door orthomoleculaire therapeuten.
Solgar – Folate (Metafolin) 400 mcg. Voordelen: Bekend om strenge kwaliteitscontrole. Vrij van suiker, zout, gist, tarwe, soja, gluten, zuivel, conserveermiddelen en synthetische kleurstoffen. Geschikt voor vegetariërs en veganisten.
Vitals – Actief Folaat 400 mcg (Quatrefolic). Voordelen: Hoogwaardige Quatrefolic®-vorm van 5-MTHF. Vrij van onnodige toevoegingen, geschikt voor veganisten. Nederlandse kwaliteitsstandaard. Opmerking: Zeer transparant over ingrediënten.

Deze merken zijn breed verkrijgbaar bij natuurwinkels, orthomoleculaire therapeuten en betrouwbare webshops zoals VitamineStore, iHerb of Natuurwinkel.nl.

Kooptips:

Kijk altijd naar de ingrediëntenlijst: kies voor supplementen met zo min mogelijk vulstoffen (bijvoorbeeld alleen cellulose of rijstmeel).
Vermijd producten met magnesiumstearaat, kunstmatige kleurstoffen, titaniumdioxide of andere onnodige toevoegingen.
“Biologisch/organisch” wordt bij synthetische vitamines weinig gebruikt, maar bovenstaande merken zijn zo zuiver mogelijk.

Vitamine D (10 – 50 microgram)

De hele zwangerschap kun je Vitamine D slikken, want dit ondersteunt botontwikkeling en verhoogd jouw weerstand.

Multivitamine

Je kunt ook kiezen voor een zwangerschapsmultivitamine. Let hierbij op de maximale hoeveelheid vitamine A – een te hoge dosis is schadelijk.

Er zijn tegenwoordig meerdere zwangerschapsmultivitamines op de Nederlandse markt die methylfolaat (de actieve vorm, vaak als 5-MTHF, Quatrefolic® of Metafolin®) bevatten in plaats van het synthetische pteroylmonoglutaminezuur (foliumzuur). Hieronder vind je enkele betrouwbare opties:

Multi Strong Gold Mama. Een zeer complete, hoogwaardige zwangerschapsmultivitamine met de actieve folaatvorm, voldoende jodium en een redelijke hoeveelheid calcium. De formule is gericht op optimale opname en bevat weinig onnodige toevoegingen. Het is daarmee een goede keuze, zeker als je een veganistische en bioactieve formule zoekt.
Laveen Mama Multi. Folaatvorm: Actief foliumzuur (5-MTHF, methylfolaat). Kenmerken: 100% natuurlijk, zonder vulstoffen of synthetische toevoegingen, vegan, clean label, geschikt voor zwangerschap en borstvoeding. Biologisch georiënteerd en duurzaam verpakt.
MultiMama (OvaBalance). Folaatvorm: 400 mcg folaat (meestal 5-MTHF). Kenmerken: Speciaal ontwikkeld voor vrouwen met een kinderwens en zwangeren, bevat alleen de actieve vorm van foliumzuur.
Super Multi Mama (Vitaminstore). Folaatvorm: 400 mcg folaat, de best opneembare vorm van foliumzuur (5-MTHF). Kenmerken: 100% natuurlijke vitamines en mineralen, afgestemd op de behoeften tijdens zwangerschap en borstvoeding.

Lees ook: Vitaminen, mineralen en supplementen tijdens de zwangerschap: Wat wel en wat niet slikken?

3. Leefstijl aanpassen

Stop met roken, alcohol en drugs. Deze stoffen kunnen de baby ernstig schaden.
Beperk cafeïne. Max. 1 kop koffie per dag.
Zorg voor rust en slaap. Jouw lichaam werkt hard. Luister naar je vermoeidheid.
Beweeg dagelijks. Wandelen, zwemmen of yoga helpt tegen misselijkheid, stemmingswisselingen en rugpijn.

4. Contact met zorgverleners

Meld jouw zwangerschap tijdig bij de huisarts en maak een afspraak met een verloskundige of gynaecoloog.
Denk alvast na over waar je wilt bevallen.
Heb je medicijnen nodig of gebruik je die al? Overleg dan altijd met jouw arts en/of apotheker.

Lees ook: 14 gezonde zwangerschapstips voor de aanstaande moeder.

Veel gestelde vragen over de eerste fase zwangerschap

1. Wanneer moet ik naar de verloskundige?
Het liefst vóór de 10e week. Zo kan er op tijd een echo en bloedonderzoek gedaan worden.

2. Is misselijkheid normaal?
Ja, vooral in de eerste 12 weken. Probeer vaker kleine beetjes te eten. Gember of citroenthee kan helpen.

3. Mag ik sporten?
Ja! Zolang je je goed voelt. Vermijd wel contactsporten of oefeningen op jouw rug na week 12.

4. Ik heb bloedverlies. Moet ik me zorgen maken?
Een beetje bloedverlies komt vaker voor in het begin (innestelen). Maar: neem altijd contact op met jouw verloskundige of arts.

5. Wat als ik me emotioneel voel of somber?
Dat is niet gek. Hormonen spelen mee, net als spanning. Praat erover met je partner of zorgverlener. Je hoeft het niet alleen te doen.

6. Mag ik blijven werken?
Ja, zolang je je goed voelt. Luister goed naar je lichaam en overleg bij twijfel met je werkgever of arboarts.

Tot slot

De eerste fase van jouw zwangerschap is spannend en veelal nieuw. Vertrouw op jouw lichaam, neem voldoende rust, zoek steun en stel gerust vragen. Bij SHE Health Clinics helpen we je graag met goede medische zorg, betrouwbare informatie en een luisterend oor.

Heb je vragen of wil je een afspraak maken met een gynaecoloog? Neem dan contact met ons op via www.she.health.

Meer lezen over zwangerschap?

Auteur: Redactie