De 30 meest gestelde vragen over endometriose beantwoord

4 maart 2024

De maand maart is endometriose awareness maand en daarom besteden we extra aandacht aan deze vervelende vrouwenziekte. Endometriose is een veelvoorkomende aandoening die bij vrouwen van alle leeftijden kan voorkomen, maar toch blijft het voor velen een mysterie. Vandaar dat het vaak lang duurt voordat deze ernstige aandoening wordt ontdekt.

In dit artikel worden de dertig meest gestelde vragen over endometriose door ons beantwoord.

1. Wat is endometriose precies?

Endometriose is een aandoening waarbij het weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoeder groeit. Dit weefsel kan zich hechten aan organen in de bekkenholte, zoals de eierstokken, eileiders, darmen en blaas. Tijdens de menstruatiecyclus blijft dit weefsel reageren op hormonale veranderingen, wat kan leiden tot ontstekingen, pijn en soms de vorming van littekenweefsel.

2. Wat zijn de symptomen van endometriose?

De symptomen van endometriose kunnen variëren, maar veel voorkomende klachten zijn hevige menstruatiepijn, pijn tijdens seksuele gemeenschap, pijn in het bekkengebied buiten de menstruatieperiode, darm- en blaasproblemen, en vermoeidheid. Sommige vrouwen ervaren echter geen symptomen, wat het diagnosticeren van de aandoening bemoeilijkt.

Lees ook: Hoe herken je de symptomen van endometriose?

3. Wat is het meest voorkomende symptoom van endometriose?

Bekkenpijn is het meest voorkomende symptoom van endometriose. De bekkenpijn is vaak het meest voelbaar tijdens de menstruatie, tijdens de eisprong en/of in verband met geslachtsgemeenschap. Een vrouw met endometriose kan echter ook op andere momenten tijdens haar maandelijkse menstruatiecyclus pijn ervaren.

Lees ook: Aan welke symptomen kun je endometriose herkennen?

4. Wat zijn de verschillende gradaties van endometriose?

Endometriose kan worden geclassificeerd in verschillende gradaties, afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de laesies en de mate van betrokkenheid van de organen. De meest gebruikte classificatiesystemen voor endometriose zijn de American Society for Reproductive Medicine (ASRM) classificatie en de Revised American Fertility Society (rAFS) classificatie. Deze classificatiesystemen gebruiken verschillende criteria, waaronder de grootte, diepte en locatie van de laesies, om de ernst van endometriose te beoordelen.

De ASRM-classificatie verdeelt endometriose in vier stadia:

Stadium I (milde endometriose): Minimale laesies met oppervlakkige implantaten en weinig tot geen verklevingen.
Stadium II (matige endometriose): Meer uitgebreide laesies met diepere implantaten en mogelijk enkele verklevingen.
Stadium III (ernstige endometriose): Ernstige laesies met diepe implantaten en verklevingen, vaak met betrokkenheid van de eierstokken en/of de eileiders.
Stadium IV (zeer ernstige endometriose): Zeer uitgebreide laesies met diepe implantaten, vaak met betrokkenheid van meerdere organen zoals de darmen, blaas, eierstokken, en bekkenholte.

De rAFS-classificatie is vergelijkbaar, maar hanteert iets andere criteria voor de indeling van endometriose.

Het classificeren van endometriose kan helpen bij het bepalen van de ernst van de aandoening en het ontwikkelen van een behandelplan. Het is belangrijk op te merken dat de ernst van endometriose niet altijd correleert met de ernst van symptomen. Vrouwen met milde endometriose kunnen ernstige symptomen ervaren, terwijl sommige vrouwen met ernstige endometriose mogelijk geen symptomen hebben. Een grondige evaluatie door een zorgverlener is nodig om de ernst van endometriose te bepalen en een gepersonaliseerd behandelplan op te stellen.

5. Hoe wordt endometriose gediagnosticeerd?

De diagnose van endometriose kan lastig zijn en vereist vaak een combinatie van symptomen, lichamelijk onderzoek en beeldvormende tests zoals echografie of MRI. De enige definitieve manier om endometriose te diagnosticeren is door middel van een laparoscopie, een chirurgische ingreep waarbij een kleine camera via een incisie in de buikwand wordt ingebracht om het buikgebied te onderzoeken.

6. Hoe kan ik zelf nagaan of ik wellicht endometriose heb?

Hoewel zelfdiagnose van endometriose niet mogelijk is, kunnen bepaalde symptomen en risicofactoren wijzen op de mogelijkheid van endometriose. Als je vermoedt dat je endometriose hebt, is het belangrijk om een afspraak te maken met een zorgverlener voor een grondige evaluatie en diagnose. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om meer te weten te komen en om met een zorgverlener te spreken:

Ken de symptomen: Leer over de symptomen van endometriose, waaronder hevige menstruatiepijn, bekkenpijn, pijn tijdens seksuele gemeenschap, onvruchtbaarheid, spijsverteringsproblemen (zoals constipatie of diarree tijdens de menstruatie), en vermoeidheid. Houd een dagboek bij van je symptomen om patronen te identificeren en om een beter beeld te krijgen van je gezondheidstoestand.
Evalueer je risicofactoren: Sommige vrouwen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van endometriose, waaronder vrouwen met een familiegeschiedenis van de aandoening, vrouwen die nooit zwanger zijn geweest, vrouwen met een hoge oestrogeenproductie en vrouwen met een abnormaal menstruatiepatroon.
Maak een afspraak met een zorgverlener: Als je symptomen ervaart die kunnen wijzen op endometriose, maak dan een afspraak met een huisarts of gynaecoloog. Bereid je voor op je afspraak door je symptomen te noteren, vragen te bedenken die je aan de zorgverlener wilt stellen, en eventuele eerdere medische geschiedenis of familiegeschiedenis van endometriose te vermelden.
Onderga een grondige evaluatie: Tijdens je afspraak zal de zorgverlener je symptomen bespreken, een lichamelijk onderzoek uitvoeren en mogelijk aanvullende tests bestellen, zoals een echografie, MRI-scan, laparoscopie (een chirurgische ingreep om endometriose te diagnosticeren en behandelen) of andere tests om de diagnose te bevestigen.
Beschrijf je symptomen nauwkeurig: Tijdens je afspraak, wees zo specifiek mogelijk over je symptomen. Beschrijf de aard, locatie, ernst en timing van je klachten, en hoe ze van invloed zijn op je dagelijks leven. Dit zal de zorgverlener helpen bij het stellen van een nauwkeurige diagnose en het opstellen van een behandelplan.

Zelfdiagnose is niet voldoende: een grondige evaluatie door een ervaren zorgverlener zoals een huisarts of gynaecoloog is nodig om een nauwkeurige diagnose van endometriose te stellen. Een vroege diagnose en behandeling kunnen helpen bij het beheren van symptomen en het voorkomen van complicaties.

7. Naar welke organen en lichaamsdelen kan endometriose zich uitbreiden?

Endometriose kan zich buiten de baarmoeder uitbreiden naar verschillende organen en lichaamsdelen in het bekkengebied en soms zelfs daarbuiten. Enkele van de meest voorkomende plaatsen waar endometriose zich kan uitbreiden, zijn onder andere:

Eierstokken: Endometriosecysten, ook bekend als endometriomen, kunnen zich vormen op de eierstokken.
Eileiders: Endometriose kan de eileiders aantasten, waardoor obstructie kan optreden en het vermogen van de eileiders om een ei van de eierstok naar de baarmoeder te vervoeren kan worden beïnvloed.
Bekkenholte: Endometriose kan zich verspreiden naar verschillende structuren in de bekkenholte, waaronder het bekkenperitoneum (het membraan dat de organen in de bekkenholte bedekt), het rectum (de endeldarm), de blaas, de ureters (de buizen die urine van de nieren naar de blaas transporteren) en de darmen.
Baarmoeder: In sommige gevallen kan endometriose aanwezig zijn in de spierwand van de baarmoeder, wat bekend staat als adenomyose.
Buikvlies: Endometriose kan zich verspreiden naar het buikvlies, het membraan dat de organen in de buikholte bedekt.
Longen: Hoewel minder vaak voorkomend, kan endometriose zich ook verspreiden naar de longen, wat resulteert in een aandoening die bekend staat als “thoracale endometriose”.

8. Kan endometriose zich ook naar de darmen uitbreiden?

Ja, endometriose kan zich naar de darmen uitbreiden. Wanneer endometriosecellen zich verspreiden naar de darmen, kunnen ze zich hechten aan het darmoppervlak en daar groeien. Dit kan leiden tot verschillende symptomen en complicaties, waaronder:

Pijn: Endometriose in de darmen kan leiden tot pijn in de onderbuik, vooral tijdens de menstruatie. Deze pijn kan variëren in ernst en kan ook optreden buiten de menstruatieperiode.
Darmproblemen: Endometriose in de darmen kan darmproblemen veroorzaken, zoals constipatie, diarree, opgeblazen gevoel, winderigheid, buikkrampen en veranderingen in de stoelgang.
Bloedingen: Endometriose in de darmen kan leiden tot bloedingen tijdens de menstruatie, maar ook buiten de menstruatieperiode.
Obstructie: In sommige gevallen kan endometriose leiden tot obstructie van de darmen, wat resulteert in problemen met het passeren van ontlasting (obstipatie of constipatie).
Adhesies: Endometriose in de darmen kan leiden tot de vorming van littekenweefsel en adhesies, wat kan leiden tot verkleefde darmen en complicaties zoals darmobstructie.

Endometriose die de darmen aantast, kan verschillende delen van het maagdarmstelsel beïnvloeden, waaronder de dikke darm (colon), de dunne darm (ileum en jejunum), het rectum (endeldarm) en de anus. De ernst van de symptomen en complicaties kan variëren afhankelijk van de locatie en de omvang van de endometriose in de darmen.

Als endometriose in de darmen wordt vermoed, kan aanvullend onderzoek nodig zijn, zoals een colonoscopie, endoscopie of beeldvormende tests zoals een MRI-scan, om de diagnose te bevestigen.

9. Wat kan ik doen als de huisarts mij niet naar een gynaecoloog wil doorverwijzen?

Bij SHE Health Clinics kun je zonder doorverwijzing een afspraak maken voor een preventief gynaecologisch onderzoek door een vrouwelijke gynaecoloog. Deze gynaecologische checkup wordt niet door jouw (basis)verzekering vergoed en moet je zelf betalen. Echter, mocht uit de gynaecologische check-up blijken dat verder lichamelijk onderzoek benodigd is, dan overleggen wij dat met jouw huisarts en zullen de vervolgonderzoeken in de meeste gevallen grotendeels of geheel door jouw zorgverzekeraar worden vergoed.

Lees ook: Wat zijn de voordelen van een gynaecologische check-up?

10. Wat is de oorzaak van endometriose?

De exacte oorzaak van endometriose is nog niet volledig begrepen en de oorzaak van endometriose lijkt het resultaat te zijn van een complex samenspel van genetische, hormonale, immuun- en omgevingsfactoren. Er zijn verschillende theorieën die de ontwikkeling van endometriose proberen te verklaren:

Retrograde menstruatie: Een veelvoorkomende theorie is dat endometriose ontstaat door retrograde menstruatie, waarbij menstruatiebloed en endometriumcellen via de eileiders terugstromen naar de bekkenholte in plaats van uit het lichaam te worden afgevoerd. Deze endometriumcellen kunnen zich vervolgens hechten aan de bekleding van het bekken of andere organen, waar ze kunnen groeien en ontstekingsreacties kunnen veroorzaken.
Genetische factoren: Erfelijkheid lijkt een rol te spelen bij het risico op het ontwikkelen van endometriose. Vrouwen met een familiegeschiedenis van endometriose hebben een verhoogd risico op de aandoening, wat suggereert dat genetische factoren een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling ervan.
Hormonale invloeden: Hormonen spelen een belangrijke rol bij endometriose, aangezien de groei en activiteit van endometriumweefsel wordt beïnvloed door oestrogeen en progesteron. Endometriose wordt vaak geassocieerd met een overmaat aan oestrogeen in verhouding tot progesteron, wat kan bijdragen aan de groei van endometriale laesies.
Immuunrespons: Stoornissen in het immuunsysteem kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van endometriose. Een verstoorde immuunrespons kan leiden tot een verminderd vermogen om endometriumcellen buiten de baarmoeder op te ruimen, waardoor ze kunnen groeien en ontsteking kunnen veroorzaken.
Omgevingsfactoren: Sommige omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan bepaalde chemicaliën, hormoonverstoorders of toxines, kunnen mogelijk bijdragen aan het risico op endometriose, hoewel het bewijs hiervoor nog beperkt is.

Hoewel deze theorieën inzicht bieden in mogelijke mechanismen achter endometriose, is het belangrijk op te merken dat de exacte oorzaak nog niet volledig is opgehelderd en dat meer onderzoek nodig is om dit complexe fenomeen volledig te begrijpen.

Lees ook: Wat zijn de meest voorkomende hormoonverstoorders?

11. Kan endometriose ook na de overgang ontstaan?

Ja, hoewel endometriose meestal optreedt tijdens de vruchtbare jaren van een vrouw, kan het ook na de menopauze ontstaan. Dit staat bekend als postmenopauzale endometriose.

Hoewel de menstruatiecyclus en de productie van oestrogeen en progesteron doorgaans stoppen na de menopauze, kunnen endometriale laesies nog steeds actief blijven in het lichaam vanwege de aanwezigheid van resterende oestrogenen. Deze oestrogenen kunnen afkomstig zijn van verschillende bronnen, zoals oestrogeen dat wordt geproduceerd door vetweefsel of uit externe bronnen zoals medicijnen.

Postmenopauzale endometriose kan symptomen veroorzaken zoals bekkenpijn, pijn tijdens seksuele gemeenschap, urinaire symptomen en darmklachten. De diagnose van postmenopauzale endometriose kan uitdagender zijn dan bij premenopauzale vrouwen vanwege de afwezigheid van menstruatie en hormonale schommelingen. Beeldvormende onderzoeken zoals echografie, MRI-scans en laparoscopie kunnen worden gebruikt om de diagnose te bevestigen.

Hoewel postmenopauzale endometriose minder vaak voorkomt dan endometriose bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, benadrukt het belang van het bewust zijn van de mogelijkheid van endometriose bij vrouwen van alle leeftijden met bekkenpijnklachten. Vrouwen die symptomen ervaren die kunnen wijzen op endometriose, zelfs na de menopauze, moeten een zorgverlener raadplegen voor evaluatie en mogelijke behandeling.

12. Wat zijn de behandelingsopties voor endometriose?

De behandeling van endometriose kan variëren afhankelijk van de ernst van de symptomen en de wens van de patiënt om zwanger te worden. Opties omvatten pijnbestrijding met medicatie zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), hormonale therapieën zoals de anticonceptiepil of progestageen, en chirurgische ingrepen om het aangetaste weefsel te verwijderen. In sommige gevallen kan een hysterectomie (verwijdering van de baarmoeder) nodig zijn, maar dit is meestal een laatste redmiddel.

Lees ook: Wanneer biedt hysterectomie (baarmoederverwijdering) uitkomst?

13. Moet endometriose altijd worden behandeld?

Nee hoor, dat hoeft niet. Niet alle gevallen van endometriose vereisen noodzakelijkerwijs behandeling. De behoefte aan behandeling hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van de symptomen, de impact ervan op de kwaliteit van leven en de wens van de patiënt om zwanger te worden.

Sommige vrouwen met milde symptomen van endometriose kunnen ervoor kiezen om hun symptomen te beheren met zelfzorgtechnieken, leefstijlaanpassingen en over-the-counter pijnstillers. In deze gevallen kan regelmatige controle door een zorgverlener worden aanbevolen om de voortgang van de aandoening te monitoren en om ervoor te zorgen dat symptomen niet verergeren.

Voor vrouwen met ernstigere symptomen, zoals hevige pijn, onvruchtbaarheid of andere complicaties, kan behandeling noodzakelijk zijn. Behandelingen voor endometriose kunnen variëren van medicamenteuze therapieën tot chirurgische ingrepen, afhankelijk van de individuele situatie van de patiënt.

Het doel van de behandeling is over het algemeen om symptomen te verlichten, complicaties te voorkomen en de kwaliteit van leven te verbeteren. Voor vrouwen die proberen zwanger te worden, kan behandeling ook gericht zijn op het verbeteren van de vruchtbaarheid.

14. Kan endometriose genezen worden?

Momenteel is er helaas nog geen definitieve genezing voor endometriose, maar er zijn verschillende behandelingen beschikbaar om de symptomen te beheersen en de kwaliteit van leven van vrouwen met endometriose te verbeteren. Deze behandelingen zijn gericht op het verminderen van pijn, het beheren van menstruatiecycli en het behandelen van eventuele complicaties zoals onvruchtbaarheid.

Behandelingsmogelijkheden voor endometriose omvatten:

Medicamenteuze therapie: Dit kan onder meer het gebruik van pijnstillers zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) om pijn te verlichten, hormonale therapieën zoals de anticonceptiepil, progestageen, GnRH-agonisten of danazol om de groei van endometrioseweefsel te remmen, en soms ook antidepressiva of andere medicijnen om de pijn te beheersen.
Chirurgie: Laparoscopische chirurgie is vaak de meest effectieve manier om endometriose te diagnosticeren en te behandelen. Tijdens deze procedure kan het abnormale endometriumweefsel worden verwijderd of vernietigd, wat kan helpen om symptomen te verlichten en de vruchtbaarheid te verbeteren. In sommige gevallen kan een hysterectomie (verwijdering van de baarmoeder) nodig zijn, vooral bij vrouwen met ernstige symptomen die niet reageren op andere behandelingen en die geen kinderen meer willen krijgen.
Alternatieve therapieën: Sommige vrouwen kiezen voor complementaire en alternatieve behandelingen zoals acupunctuur, voedingssupplementen, dieetveranderingen en stressmanagementtechnieken om de symptomen van endometriose te verlichten. Hoewel deze benaderingen soms enige verlichting kunnen bieden, is er niet altijd wetenschappelijk bewijs om hun effectiviteit te ondersteunen, en het is belangrijk om ze te bespreken met een zorgverlener voordat je ze probeert.

Hoewel endometriose momenteel nog niet definitief kan worden genezen, kunnen veel vrouwen met de juiste behandelingen aanzienlijke verlichting van hun symptomen ervaren. Het is belangrijk om een open communicatie met een in endometriose gespecialiseerde gynaecoloog te hebben om de meest geschikte behandelingsopties voor jouw specifieke situatie te bespreken. Hiervoor kun je bij SHE Health Clinics terecht.

15. Kan een zwangerschap endometriose genezen?

Hoewel sommige vrouwen met endometriose verbetering van hun symptomen kunnen ervaren tijdens de zwangerschap, is zwangerschap geen definitieve genezing voor endometriose. Tijdens de zwangerschap dalen de niveaus van oestrogeen en progesteron in het lichaam, wat kan leiden tot een afname van endometriale groei en activiteit. Dit kan resulteren in verlichting van sommige symptomen van endometriose, zoals menstruatiepijn.

Echter, na de bevalling en terugkeer naar de normale hormonale cycli, kunnen de symptomen van endometriose terugkeren. Het is mogelijk dat de zwangerschap de progressie van endometriose vertraagt of de symptomen tijdelijk vermindert, maar het geneest de aandoening niet permanent.

De impact van zwangerschap op endometriose varieert van vrouw tot vrouw. Sommige vrouwen ervaren aanzienlijke verlichting van symptomen tijdens de zwangerschap, terwijl anderen weinig tot geen veranderingen opmerken. Bovendien kan zwangerschap niet worden beschouwd als een behandelingsoptie voor vrouwen die zwanger willen worden, aangezien endometriose de vruchtbaarheid kan beïnvloeden en complicaties tijdens de zwangerschap kan veroorzaken.

Als een vrouw zwangerschap overweegt als een mogelijke manier om endometriose te behandelen, is het belangrijk om dit te bespreken met een huisarts of gynaecoloog om de potentiële voor- en nadelen te begrijpen en om een geïnformeerde beslissing te nemen over de behandeling. Voor vrouwen met ernstige symptomen van endometriose zijn er verschillende medische en chirurgische behandelingsopties beschikbaar om symptomen te beheersen en de vruchtbaarheid te behouden.

16. Hoeveel vrouwen in Nederland hebben endometriose?

Ongeveer 10%. In Nederland wordt naar schatting 1 op de 10 vrouwen in de vruchtbare leeftijd getroffen door endometriose. Deze prevalentie kan echter variëren afhankelijk van de populatie en de criteria die worden gebruikt om endometriose te diagnosticeren.

Endometriose kan bij sommige vrouwen asymptomatisch zijn, terwijl het bij anderen ernstige symptomen en complicaties kan veroorzaken die van invloed zijn op de kwaliteit van leven en vruchtbaarheid. Vanwege de variabiliteit in symptomen en de uitdagingen bij het stellen van een nauwkeurige diagnose, kan het voorkomen van endometriose soms worden onderschat.

Onderzoek en bewustwording over endometriose blijven echter groeien, waardoor meer vrouwen kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld. Het is belangrijk op te merken dat hoewel endometriose een veelvoorkomende aandoening is, er nog steeds behoefte is aan verbeterde diagnostische en behandelingsstrategieën om de impact ervan op de gezondheid van vrouwen te verminderen.

17. Is het verwijderen van de baarmoeder effectief tegen endometriose?

Nee niet altijd, want endometriose kan ook buiten de baarmoeder doorgroeien. Het verwijderen van de baarmoeder, ook bekend als hysterectomie, kan echter wel effectief zijn bij het verminderen of elimineren van symptomen van endometriose, maar het is niet altijd de eerste keuze van behandeling. Endometriose is een aandoening waarbij endometriumachtig weefsel buiten de baarmoeder groeit, dus het verwijderen van de baarmoeder kan het weefsel dat endometriose veroorzaakt elimineren.

Een hysterectomie wordt meestal overwogen bij vrouwen met ernstige symptomen van endometriose die niet reageren op andere behandelingen, of bij vrouwen die geen kinderen meer willen krijgen en waarbij andere behandelingsopties niet succesvol zijn geweest. Het kan ook worden aanbevolen voor vrouwen met ernstige complicaties van endometriose, zoals ernstige bekkenpijn, bloedingen of druk op nabijgelegen organen.

Het is echter belangrijk om te weten dat een hysterectomie niet altijd een garantie biedt voor het volledig oplossen van symptomen van endometriose. Sommige vrouwen kunnen na een hysterectomie nog steeds symptomen ervaren als gevolg van resterend endometrioseweefsel dat mogelijk buiten de baarmoeder aanwezig is. Daarom kan het nodig zijn om andere behandelingen, zoals hormonale therapieën of chirurgische ingrepen, te overwegen om resterend endometrioseweefsel te verwijderen.

Bovendien is een hysterectomie een ingrijpende chirurgische procedure die permanente gevolgen heeft, zoals onvruchtbaarheid en veranderingen in hormonale niveaus. Het is belangrijk om alle mogelijke risico’s en voordelen van een hysterectomie grondig te bespreken met een kundige gynaecoloog voordat je een beslissing neemt.

18. Kan het verwijderen van eierstokken helpen tegen endometriose?

Ja, het verwijderen van de eierstokken, ook bekend als ovariëctomie, kan effectief zijn bij het verminderen of elimineren van symptomen van endometriose, vooral als endometriose geassocieerd is met hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus.

Eierstokken produceren oestrogenen, hormonen die de groei van endometrioseweefsel kunnen stimuleren. Daarom kan het verwijderen van de eierstokken de hormonale stimulatie verminderen en de groei van endometrioseweefsel stoppen. Dit kan resulteren in verlichting van symptomen zoals bekkenpijn, menstruatiepijn en pijn tijdens seksuele gemeenschap.

Eierstokverwijdering kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de individuele situatie van de patiënt. Het kan worden gecombineerd met een hysterectomie (verwijdering van de baarmoeder) of alleen worden uitgevoerd, afhankelijk van de behoeften van de patiënt en de uitgebreidheid van de endometriose.

Het is belangrijk op te merken dat eierstokverwijdering meestal wordt overwogen bij vrouwen met ernstige endometriosesymptomen die niet reageren op andere behandelingen, of bij vrouwen die geen kinderen meer willen krijgen en waarbij andere behandelingsopties niet succesvol zijn gebleken. Eierstokverwijdering kan echter leiden tot vroegtijdige menopauze en de bijbehorende symptomen, zoals opvliegers, stemmingswisselingen, botverlies, botontkalking en hart- en vaatziekten. Je lichaam maakt dan geen hormonen meer aan. Als je jong bent, heb je wel hormonen nodig om gezond te blijven. Soms wordt de activiteit van de eierstokken – als alternatief voor het verwijderen – tijdelijk stil gelegd door middel van injecties.

Het is belangrijk om de mogelijke risico’s en voordelen van deze procedure zorgvuldig te bespreken met een multidisciplinair medisch team voordat een beslissing wordt genomen.

19. Welke leefstijlaanpassingen kunnen helpen bij endometriose?

Hoewel leefstijlaanpassingen niet endometriose kunnen genezen, kunnen ze wel helpen bij het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de algehele gezondheid en kwaliteit van leven. Hier zijn enkele leefstijlaanpassingen die vrouwen met endometriose kunnen overwegen:

Dieet: Het volgen van een gezond en uitgebalanceerd dieet kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het ondersteunen van het immuunsysteem. Sommige vrouwen vinden verlichting van hun symptomen door het verminderen van de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen, suiker en cafeïne, en door meer verse groenten, fruit, volle granen en omega-3-vetzurenrijke voedingsmiddelen toe te voegen.
Beweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het verminderen van pijn en het verbeteren van de stemming en de algehele gezondheid. Matige tot intense activiteiten zoals wandelen, zwemmen, yoga en fietsen kunnen nuttig zijn, maar het is belangrijk om te luisteren naar het lichaam en activiteiten aan te passen aan individuele behoeften en grenzen.
Stressmanagement: Stress kan de symptomen van endometriose verergeren, dus het is belangrijk om effectieve stressmanagementtechnieken te gebruiken, zoals meditatie, diepe ademhaling, progressieve spierontspanning en mindfulness. Het vinden van manieren om stress te verminderen en te ontspannen kan helpen bij het verminderen van pijn en het bevorderen van het welzijn.
Voldoende slaap: Een goede nachtrust is essentieel voor het bevorderen van een goede gezondheid en het verminderen van ontstekingen. Probeer regelmatige slaapgewoonten te ontwikkelen, creëer een rustgevende slaapomgeving en vermijd cafeïne en elektronische apparaten voor het slapengaan.
Hormonale anticonceptie: Sommige vormen van hormonale anticonceptie, zoals de anticonceptiepil, kunnen helpen bij het reguleren van de menstruatiecyclus en het verminderen van menstruatiepijn bij vrouwen met endometriose. Dit kan een effectieve behandelingsstrategie zijn voor sommige vrouwen, maar het is belangrijk om dit met een zorgverlener te bespreken om de meest geschikte optie te vinden.
Ondersteuning zoeken: Het kan nuttig zijn om lid te worden van een supportgroep voor vrouwen met endometriose of om professionele counseling te overwegen om emotionele steun te krijgen en om te leren omgaan met de uitdagingen van de aandoening.

Het is belangrijk om deze leefstijlaanpassingen te bespreken met jouw behandelend gynaecoloog voordat je wijzigingen aanbrengt, vooral als je al bestaande gezondheidsproblemen hebt of medicijnen gebruikt. Onze vrouwelijke gynaeoclogen kunnen advies op maat geven dat is afgestemd op jouw individuele behoeften en situatie.

Lees ook: Voedingstips tegen endometrioseklachten.

20. Heeft endometriose invloed op vruchtbaarheid?

Ja, endometriose kan de vruchtbaarheid beïnvloeden, doch niet alle vrouwen met endometriose krijgen vruchtbaarheidsproblemen. Ongeveer de helft van de vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen heeft endometriose. De ernst van de endometriose, de locatie en de aanwezigheid van littekenweefsel kunnen allemaal van invloed zijn op de vruchtbaarheid. Gelukkig zijn er behandelingen beschikbaar, zoals hormonale therapieën en chirurgie, die de vruchtbaarheid kunnen verbeteren bij vrouwen met endometriose die zwanger willen worden.

Lees ook: Endometriose kan verminderde vruchtbaarheid en miskraam veroorzaken, toont studie.

21. Hoe lang duurt het gemiddeld voordat de diagnose endometriose wordt gesteld?

Dat kan gemiddeld 7 tot 10 jaar duren. Het gemiddelde tijdsbestek voor het stellen van de diagnose endometriose kan sterk variëren en is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de ernst van de symptomen, de expertise van de zorgverleners en de toegang tot diagnostische middelen. Over het algemeen staat endometriose bekend als een aandoening waarbij de diagnose vaak vertraagd wordt, wat betekent dat het enige tijd kan duren voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Enkele factoren die bijdragen aan deze vertraging zijn onder meer:

Symptomen: Endometriosesymptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen vaak worden verward met andere aandoeningen, zoals menstruatiekrampen, prikkelbare darmsyndroom (IBS) of bekkenontstekingsziekte (PID). Dit kan leiden tot een vertraging in het zoeken naar medische hulp.
Onderwijs en bewustzijn: Veel vrouwen en zelfs sommige zorgverleners zijn mogelijk niet volledig op de hoogte van endometriose en de symptomen ervan, wat kan leiden tot een vertraging in het zoeken naar een diagnose.
Diagnostische uitdagingen: Endometriose kan alleen definitief worden vastgesteld door middel van een laparoscopie, een chirurgische ingreep waarbij een kleine camera in de buik wordt ingebracht om het buikgebied te onderzoeken. Voordat deze procedure wordt uitgevoerd, kan het enige tijd duren om andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten.
Culturele en sociale stigma’s: In sommige culturen en gemeenschappen wordt menstruatie-gerelateerde pijn niet serieus genomen, wat kan leiden tot vertragingen bij het zoeken naar medische hulp voor symptomen van endometriose.

Over het algemeen kan het dus enkele jaren duren voordat vrouwen met endometriose de juiste diagnose krijgen van een gynaecoloog. Sommige studies suggereren dat het gemiddeld zeven tot tien jaar duurt vanaf het begin van de symptomen tot de diagnose endometriose wordt gesteld. Het is echter belangrijk op te merken dat deze tijdsframes variëren en dat sommige vrouwen eerder of later een diagnose kunnen krijgen, afhankelijk van hun individuele omstandigheden. Het is cruciaal voor vrouwen om hun symptomen serieus te nemen en een ervaren gynaecoloog te raadplegen als zij vermoeden dat zij endometriose hebben, om vroege diagnose en behandeling mogelijk te maken.

Lees ook: Endometriose diagnose duurt gemiddeld 8 jaar!

22. Met welke andere aandoeningen wordt endometriose vaak verward?

Endometriose kan vaak verward worden met verschillende andere aandoeningen, voornamelijk vanwege overlappende symptomen. De aandoeningen waarmee endometriose vaak verward kan worden, zijn onder meer:

Menstruatiekrampen (dysmenorroe): Veel vrouwen ervaren menstruatiekrampen tijdens hun menstruatiecyclus, maar bij sommige vrouwen kunnen deze krampen ernstig zijn en lijken op de pijn die wordt veroorzaakt door endometriose. Hierdoor kan endometriose worden verward met gewone menstruatiepijn.
Bekkenontstekingsziekte (PID): PID is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen, meestal veroorzaakt door seksueel overdraagbare infecties zoals chlamydia of gonorroe. De symptomen van PID, waaronder bekkenpijn, abnormale vaginale afscheiding en koorts, kunnen lijken op die van endometriose.
Prikkelbare darmsyndroom (IBS): IBS is een veel voorkomende aandoening van het spijsverteringsstelsel die symptomen kan veroorzaken zoals buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree en constipatie. Omdat deze symptomen overlappen met die van endometriose, kan het soms moeilijk zijn om onderscheid te maken tussen de twee aandoeningen.
Ovariumcysten: Ovariumcysten (eierstokcysten), vooral functionele cysten die tijdens de menstruatiecyclus ontstaan, kunnen pijn en ongemak veroorzaken die lijken op die van endometriose. Het kan dus zijn dat endometriose wordt verward met deze cysten.
Pelvic floor dysfunction (PFD): PFD omvat verschillende aandoeningen die leiden tot disfunctie van de bekkenbodem, zoals bekkenbodempijn, pijn tijdens seksuele gemeenschap, en pijn bij het plassen. Deze symptomen kunnen overlappen met die van endometriose, waardoor verwarring kan ontstaan.

Hoewel deze aandoeningen vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken als endometriose, heeft elke aandoening zijn eigen specifieke kenmerken. Een grondige evaluatie door een ervaren vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics, mogelijk inclusief lichamelijk onderzoek, beeldvormende tests en soms een laparoscopie, is vaak nodig om een nauwkeurige diagnose te stellen en de juiste behandeling te bepalen.

23. Lijkt het bekkenpijnsyndroom op endometriose?

Het bekkenpijnsyndroom (ook bekend als chronisch bekkenpijnsyndroom of CPPS) en endometriose kunnen overlappende symptomen delen, waaronder bekkenpijn, maar het zijn twee verschillende aandoeningen met verschillende oorzaken en kenmerken.

Bekkenpijnsyndroom (CPPS): CPPS is een aandoening die wordt gekenmerkt door langdurige pijn in het bekkengebied die niet kan worden toegeschreven aan een specifieke oorzaak, zoals een bekende infectie of letsel. De exacte oorzaak van CPPS is niet altijd duidelijk, maar het kan verschillende factoren omvatten, waaronder spierspanning in het bekkengebied, zenuwbeschadiging, inflammatoire processen, psychosociale factoren en meer. Symptomen van CPPS kunnen variëren, maar omvatten vaak pijn of ongemak in het bekkengebied dat kan uitstralen naar de onderrug, buik, liezen, dijen en/of genitaliën. Andere symptomen kunnen zijn: problemen met urineren, problemen met ontlasting, pijn tijdens seksuele gemeenschap en menstruatiepijn.
Endometriose: Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het endometrium (baarmoederslijmvlies) buiten de baarmoeder groeit, meestal in het bekkengebied. Dit kan leiden tot symptomen zoals bekkenpijn, pijnlijke menstruatie, pijn tijdens seksuele gemeenschap, onvruchtbaarheid en andere menstruatiegerelateerde problemen. Endometriose wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van endometriumweefsel buiten de baarmoeder, wat ontstekingen, littekenvorming en pijn kan veroorzaken.

Ook al kunnen CPPS en endometriose vergelijkbare symptomen veroorzaken, is de onderliggende oorzaak verschillend. CPPS kan een complexe aandoening zijn met diverse mogelijke oorzaken, terwijl endometriose specifiek wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van endometriumweefsel buiten de baarmoeder. Een grondige evaluatie door een gynaecoloog is meestal nodig om een nauwkeurige diagnose te stellen en de juiste behandeling te bepalen voor elk van deze aandoeningen.

Lees ook: Wat is het bekkenpijnsyndroom?

24. Wordt endometriose soms verward met de aandoening PCOS?

Meestal niet. Endometriose en PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) zijn beide veelvoorkomende gynaecologische aandoeningen die verschillende oorzaken, symptomen en behandelingen hebben. Hoewel ze soms vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken, worden ze meestal niet verward met elkaar door huisartsen en gynaecologen omdat ze verschillende diagnostische criteria en kenmerken hebben.

Endometriose wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van endometriumachtig weefsel buiten de baarmoeder, meestal in de bekkenholte. Dit kan leiden tot symptomen zoals bekkenpijn, pijnlijke menstruatie, pijn tijdens seksuele gemeenschap en onvruchtbaarheid.

PCOS daarentegen is een hormonale stoornis die wordt gekenmerkt door cysten in de eierstokken, onregelmatige menstruatiecycli, overmatige productie van mannelijke hormonen (androgenen) en soms insulineresistentie. Veel voorkomende symptomen zijn onder meer onregelmatige menstruatie, overmatige haargroei, acne en gewichtstoename.

Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen PCOS en endometriose?

25. Wat is het verschil tussen adenomyose en endometriose?

Adenomyose en endometriose zijn beide aandoeningen die te maken hebben met het endometrium, het weefsel dat de binnenkant van de baarmoeder bekleedt, maar ze verschillen in hun locatie en hoe ze zich manifesteren.

Endometriose: Bij endometriose groeit weefsel dat lijkt op het endometrium (baarmoederslijmvlies) buiten de baarmoeder. Dit kan voorkomen op verschillende plaatsen in het bekkengebied, zoals de eierstokken, de eileiders, het buikvlies en andere organen zoals de darmen of blaas.
Endometriose kan leiden tot symptomen zoals bekkenpijn, pijnlijke menstruatie, pijn tijdens seksuele gemeenschap, onvruchtbaarheid en andere menstruatie-gerelateerde problemen.
Adenomyose: Bij adenomyose bevindt het endometriumweefsel zich echter binnen de spierwand van de baarmoeder (myometrium). Dit betekent dat het baarmoederslijmvlies diep in de spierlaag van de baarmoeder is gegroeid. Adenomyose kan leiden tot symptomen zoals hevige menstruatiebloedingen, bekkenpijn, menstruatiekrampen en een vergrote baarmoeder. In tegenstelling tot endometriose, waarbij het weefsel buiten de baarmoeder groeit, is adenomyose specifiek gelokaliseerd in de baarmoederwand.

Endometriose en adenomyose kunnen vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken, zoals pijnlijke menstruaties en bekkenpijn. Echter, ze worden als aparte aandoeningen beschouwd vanwege hun verschillen in locatie en hoe ze zich manifesteren.

Lees ook: Adenomyose: Wat is het en hoe kan het behandeld worden?

26. Veroorzaakt endometriose een verhoogd risico op kanker?

Over het algemeen is het risico op kanker bij vrouwen met endometriose iets verhoogd, maar het absolute risico blijft over het algemeen laag. Endometriose wordt geassocieerd met een licht verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker, waaronder:

Ovariumkanker (eierstokkanker): Vrouwen met endometriose hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van eierstokkanker (ovariumkanker) in vergelijking met vrouwen zonder endometriose. Het risico op eierstokkanker lijkt toe te nemen met de ernst en duur van endometriose.
Baarmoederhalskanker (cervixkanker): Sommige studies hebben een verband aangetoond tussen endometriose en een licht verhoogd risico op baarmoederhalskanker, hoewel het verband niet zo sterk is als bij eierstokkanker.

Hoewel het risico op kanker bij vrouwen met endometriose verhoogd kan zijn, ontwikkelt de meerderheid van de vrouwen met endometriose geen kanker. Endometriose op zichzelf is meestal een goedaardige aandoening, doch het kan leiden tot chronische ontsteking en veranderingen in het weefsel die het risico op kanker mogelijk verhogen.

Omdat endometriose het risico op kanker kan verhogen, moeten vrouwen met endometriose regelmatige screeningsonderzoeken ondergaan zoals aanbevolen door hun zorgverleners.

De 30 meest gestelde vragen over endometriose beantwoord

27. Hoe kun je als vrouw de klachten bij endometriose het beste omschrijven aan een huisarts of gynaecoloog?

Het is belangrijk om de klachten bij endometriose zo duidelijk en nauwkeurig mogelijk te omschrijven aan een huisarts of gynaecoloog, om een nauwkeurige diagnose en passende behandeling te verkrijgen. Hier zijn enkele suggesties over hoe je de symptomen van endometriose kunt beschrijven:

Pijn: Benadruk de aard, locatie en intensiteit van de pijn die je ervaart. Endometriose kan verschillende soorten pijn veroorzaken, waaronder menstruatiepijn die ernstig genoeg is om dagelijkse activiteiten te belemmeren, bekkenpijn die buiten de menstruatie optreedt, pijn tijdens seksuele gemeenschap (dyspareunie), pijnlijke stoelgang of urineren, en mogelijk ook rugpijn of buikpijn.
Menstruatieproblemen: Beschrijf eventuele abnormale menstruatiepatronen die je hebt opgemerkt, zoals hevige menstruatiebloedingen (menorragie), onregelmatige menstruatiecycli, langdurige menstruaties of doorbraakbloedingen tussen menstruaties door.
Gevolgde levenskwaliteit: Leg uit hoe de symptomen van endometriose jouw dagelijkse leven beïnvloeden. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op verminderde productiviteit op het werk of school, beperkingen in sociale activiteiten, en emotionele stress of angst als gevolg van chronische pijn.
Fertiliteit: Als je zwanger wilt worden, bespreek dan eventuele problemen met vruchtbaarheid die je hebt ervaren. Endometriose kan de vruchtbaarheid beïnvloeden en kan een rol spelen bij onvruchtbaarheid.
Overige symptomen: Vermeld eventuele andere symptomen die je hebt opgemerkt, zoals vermoeidheid, spijsverteringsproblemen, of symptomen die kunnen wijzen op endometriose buiten het bekkengebied, zoals pijn in de rug of pijn tijdens het plassen of stoelgang.

Het kan ook nuttig zijn om een symptoomdagboek bij te houden waarin je de ernst van je symptomen, de duur en de timing ervan noteert. Dit kan helpen om patronen te identificeren en de zorgverlener te voorzien van gedetailleerde informatie over je klachten.

Door openlijk en eerlijk te communiceren over je symptomen, kan de zorgverlener een beter begrip krijgen van je situatie en je helpen bij het verkrijgen van de juiste diagnose en behandeling voor endometriose.

Lees ook: Endometriose: inzicht in hoe patiënten pijn beschrijven, kan leiden tot snellere diagnose.

28. Is endometriose een genetische aandoening?

Endometriose wordt beschouwd als een multifactoriële aandoening, wat betekent dat zowel genetische factoren als omgevingsfactoren een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling ervan. Hoewel endometriose een genetische component heeft en familiegeschiedenis een risicofactor kan zijn, is het niet strikt een genetische aandoening zoals sommige andere aandoeningen met een duidelijk gedefinieerde genetische basis, zoals cystische fibrose of sikkelcelziekte.

Er is aangetoond dat vrouwen met een eerstegraads familielid (zoals een moeder of zus) die endometriose hebben, een hoger risico hebben om zelf ook endometriose te ontwikkelen. Dit suggereert dat er een genetische aanleg kan zijn voor de aandoening. Er zijn ook verschillende genetische variaties geïdentificeerd die verband houden met endometriose, hoewel de precieze genetische mechanismen die bijdragen aan de ontwikkeling ervan nog niet volledig begrepen zijn.

Naast genetische factoren zijn er ook omgevingsfactoren die het risico op endometriose kunnen beïnvloeden, zoals hormonale en immuunveranderingen, blootstelling aan bepaalde chemicaliën en toxines, en levensstijlfactoren zoals dieet en lichaamsbeweging.

Kortom, hoewel genetische factoren een rol spelen bij endometriose, is de precieze oorzaak van de aandoening complex en multifactorieel, en het is waarschijnlijk een samenspel van genetische aanleg en omgevingsinvloeden die tot de ontwikkeling van endometriose leiden.

Lees ook: Feit of fabel: is endometriose een genetische aandoening?

29. Wat zijn de meest voorkomende mythen en misvattingen over endometriose?

Endometriose is een complexe aandoening waarover nog veel misvattingen en mythen bestaan. Enkele van de meest voorkomende misvattingen over endometriose zijn:

Endometriose is gewoon ernstige menstruatiepijn: Hoewel menstruatiepijn een veelvoorkomend symptoom van endometriose is, is de aandoening veel meer dan alleen maar hevige menstruatiepijn. Endometriose kan een breed scala aan symptomen veroorzaken, waaronder bekkenpijn, pijn tijdens seksuele gemeenschap, urinaire en darmklachten, en onvruchtbaarheid.
Endometriose treft alleen vrouwen in hun vruchtbare jaren: Hoewel endometriose meestal wordt gediagnosticeerd bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, kan het ook voorkomen bij vrouwen voor de puberteit en na de menopauze.
Endometriose is een zeldzame aandoening: Endometriose wordt vaak als een zeldzame aandoening beschouwd, maar het is eigenlijk een veelvoorkomende aandoening die naar schatting 1 op de 10 vrouwen (dus 10%) in de vruchtbare leeftijd treft.
Zwangerschap geneest endometriose: Hoewel sommige vrouwen met endometriose verbetering van de symptomen kunnen ervaren tijdens de zwangerschap, is zwangerschap geen definitieve genezing voor endometriose. Na de bevalling kunnen de symptomen terugkeren.
Endometriose wordt veroorzaakt door slechte hygiëne of seksueel gedrag: Endometriose heeft niets te maken met slechte hygiëne of seksueel gedrag. Het is een complexe aandoening met multifactoriële oorzaken, waaronder genetische, hormonale, immuun- en omgevingsfactoren.
Endometriose kan worden genezen door een hysterectomie: Hoewel een hysterectomie (verwijdering van de baarmoeder) soms wordt aanbevolen als behandelingsoptie voor endometriose, is het geen garantie voor genezing. Endometriose kan blijven bestaan, vooral als er resterend endometrioseweefsel buiten de baarmoeder aanwezig is.
Endometriose kan worden gediagnosticeerd met standaard tests zoals bloedonderzoek of echografie: Endometriose kan niet worden gediagnosticeerd met standaard tests zoals bloedonderzoek of echografie. Een laparoscopie, een chirurgische ingreep waarbij een kleine camera wordt gebruikt om in de buikholte te kijken, is meestal nodig voor een definitieve diagnose van endometriose.

Lees ook: 15 feiten en fabels over endometriose.

30. Kan acupunctuur helpen bij endometriose?

Acupunctuur kan de pijnklachten door endometriose verminderen en kan menstruatieklachten verlichten. Met acupunctuur kun je echter geen cystes of endometriosehaarden weghalen.

Er is beperkt wetenschappelijk bewijs over de effectiviteit van acupunctuur bij de behandeling van endometriose. Diverse klinische onderzoeken hebben aangetoond dat acupunctuur kan helpen bij het verminderen van menstruatiepijn, bekkenpijn en algemene symptomen van endometriose. Acupunctuur wordt verondersteld de bloedstroom te verbeteren, ontstekingen te verminderen en het lichaam in balans te brengen door het stimuleren van specifieke acupunctuurpunten.

Echter, de resultaten van acupunctuur kunnen sterk variëren van persoon tot persoon, en het effect van acupunctuur is meestal niet langdurig. Bovendien is acupunctuur niet geschikt als enige behandeling voor ernstige gevallen van endometriose of voor vrouwen die vruchtbaarheidsproblemen hebben als gevolg van de aandoening.

Als je overweegt acupunctuur te proberen als aanvullende therapie voor endometriose, is het raadzaam om dit te bespreken met een gynaecoloog bij SHE Health Clinics en via ons een gekwalificeerde acupuncturist te raadplegen die is gespecialiseerd in acupunctuur voor endometriose. Het is belangrijk om een multidisciplinair SHE Health gezondheidszorgteam te hebben dat samenwerkt om een gepersonaliseerd behandelplan op te stellen dat rekening houdt met jouw specifieke behoeften en omstandigheden.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een ervaren vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over endometriose en menstruatieklachten?