Frisdrank is een van de populairste drankjes wereldwijd, doch het regelmatig consumeren ervan heeft aanzienlijke negatieve effecten op de gezondheid. De belangrijkste redenen waarom het ongezond is om frisdrank te drinken, zijn onder meer de hoge suiker- en calorie-inname, de negatieve impact van de zuren (acids), de invloed op de stofwisseling, en de mogelijke schade aan de tanden en organen. Echter, er kleven nog meer serieuze gezondheidsrisico’s aan het regelmatig consumeren van frisdank(en), waaronder kanker, diabetes, obesitas, leveraandoeningen en hartziekten.
In dit artikel belichten we de 14 belangrijkste nadelen en risico’s van het drinken van frisdank.
1. Hoge suiker- en calorie-inname
De meeste frisdranken bevatten enorme hoeveelheden suiker, vaak in de vorm van fructose-glucosestroop, die niet alleen het risico op overgewicht verhoogt, maar ook leidt tot diabetes type 2 en diverse andere chronische aandoeningen zoals kanker. Een blikje cola van 330 ml bevat bijvoorbeeld ongeveer 35 gram suiker, wat gelijkstaat aan ongeveer 7 suikerklontjes. Regelmatige consumptie van zulke hoeveelheden suiker kan bijdragen aan obesitas, een aandoening die wordt geassocieerd met verschillende gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, kanker en verhoogde bloeddruk.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zou maximaal 10% van de dagelijkse calorieën uit suiker moeten komen, wat overeenkomt met ongeveer 50 gram suiker per dag voor een volwassene. Veel mensen overschrijden deze grens al door dagelijks één of meerdere blikken frisdrank te drinken.
Lees ook: Frisdrank, sportdrank, zuiveldrank en ijskoffie zitten vol suiker!
2. Risico op overgewicht
Suikerhoudende dranken geven je geen vol gevoel en zijn sterk gelinkt aan gewichtstoename. De meest voorkomende vorm van toegevoegde suiker – sucrose of tafelsuiker – levert grote hoeveelheden van de enkelvoudige suiker fructose. Fructose verlaagt het hongerhormoon ghreline niet en stimuleert verzadiging niet op dezelfde manier als glucose, de suiker die wordt gevormd wanneer je zetmeelrijk voedsel verteert.
Dus wanneer je vloeibare suiker consumeert, voeg je het meestal toe aan je totale calorie-inname – omdat suikerhoudende dranken je geen vol gevoel geven. In één wetenschappelijk onderzoek verbruikten mensen die suikerhoudende frisdrank dronken naast hun huidige dieet 17% meer calorieën dan voorheen.
Het is niet verrassend dat verschillende wetenschappelijke onderzoeken aantonen dat mensen die suikerhoudende dranken drinken consequent meer aankomen dan mensen die dat niet doen.
In een wetenschappelijk onderzoek onder kinderen werd elke dagelijkse portie suikerhoudende dranken in verband gebracht met een zelfs 60% verhoogd risico op obesitas. Sterker nog, suikerhoudende dranken behoren tot de meest dikmakende aspecten van het moderne dieet!
Lees ook: Waarom suiker funest voor jouw lichaam is.
3. Risico op kanker
Drinkers van frisdrank hebben een aanzienlijk hoger risico op kanker! Kanker gaat vaak hand in hand met andere chronische ziekten zoals obesitas, diabetes type 2 en hartaandoeningen. Daarom is het niet verwonderlijk dat suikerhoudende dranken vaak in verband worden gebracht met een verhoogd risico op kanker.
Een wetenschappelijk onderzoek onder meer dan 60.000 volwassenen ontdekte dat degenen die 2 of meer suikerhoudende frisdranken per week dronken 87% meer kans hadden om alvleesklierkanker te ontwikkelen dan degenen die geen frisdrank dronken. Een ander wetenschappelijk onderzoek naar alvleesklierkanker vond een sterk causaal verband bij vrouwen, doch niet bij mannen.
Lees ook: Waarom wordt alvleesklierkanker meestal pas laat ontdekt?
Postmenopauzale vrouwen die veel suikerhoudende frisdrank drinken, lopen mogelijk ook een groter risico op endometriumkanker (baarmoederkanker), of kanker van de binnenbekleding van de baarmoeder (endometriumcarcinoom), blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.
Bovendien is de inname van suikerhoudende dranken gekoppeld aan het terugkeren van kanker en overlijden bij patiënten met darmkanker.
Lees ook: Hoe suiker je darmen schaadt en het risico op darmkanker verhoogt.
4. Risico op diabetes type 2
De insulinegevoeligheid wordt verminderd door de hoge suikerinname, wat kan leiden tot insulineresistentie. Dit is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van diabetes type 2. Studies tonen aan dat het drinken van suikerhoudende frisdranken het risico op het ontwikkelen van deze aandoening verhoogt, doordat het lichaam voortdurend te maken krijgt met hoge pieken in de bloedsuikerspiegel.
Een wetenschappelijke studie gepubliceerd in het “American Journal of Clinical Nutrition” toonde aan dat dagelijks drinken van frisdrank het risico op diabetes type 2 met wel 26% kan verhogen. De suiker in frisdrank wordt snel opgenomen in de bloedbaan, wat leidt tot een snelle stijging van de bloedsuikerspiegel en een piek in insulineproductie.
Lees ook: Hoe weet je of je diabetes type 2 aan het ontwikkelen bent?
5. Risico op dementie
Suikerconsumptie is gekoppeld aan een verhoogd risico op dementie. Dementie is een verzamelnaam voor achteruitgang van de hersenfunctie bij oudere volwassenen. De meest voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat elke stapsgewijze verhoging van de bloedsuikerspiegel sterk geassocieerd is met een verhoogd risico op dementie. Met andere woorden: hoe hoger je bloedsuiker, hoe hoger jouw risico op dementie!
Omdat suikerhoudende dranken leiden tot snelle pieken in de bloedsuikerspiegel, is het logisch dat ze je risico op dementie kunnen verhogen. Knaagdierstudies wijzen uit dat grote doses suikerhoudende dranken het geheugen en de besluitvaardigheid kunnen aantasten.
Lees ook: Suikerinname verhoogd risico op dementie en Alzheimer.
6. Risico op jicht
Drinkers van frisdrank hebben ook een drastisch verhoogd risico op jicht! Jicht is een medische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen en pijn in je gewrichten, vooral je grote tenen.
Jicht ontstaat meestal wanneer hoge concentraties urinezuur in het bloed kristalliseren.
Fructose is het belangrijkste koolhydraat waarvan bekend is dat het de urinezuurspiegels verhoogt. Daarom hebben veel grote observationele wetenschappelijke onderzoeken een sterk verband aangetoond tussen suikerhoudende dranken en jicht. Bovendien koppelen wetenschappelijke lange termijn studies suikerhoudende frisdrank aan een 75% verhoogd risico op jicht bij vrouwen en een bijna 50% verhoogd risico bij mannen.
7. Tandbederf en tandglazuurerosie
Frisdrank is zeer zuur en bevat vaak zuren zoals fosforzuur en citroenzuur. Deze zure eigenschappen van frisdrank kunnen het tandglazuur (de harde buitenlaag van de tanden) aantasten. Het constante contact met zuren kan leiden tot erosie van het glazuur, wat resulteert in gevoeligere tanden en een verhoogd risico op tandbederf. Studies tonen aan dat het drinken van frisdranken met een hoog zuurgehalte de zuurgraad in de mond verhoogt, waardoor bacteriën die tandbederf veroorzaken, zich kunnen vermenigvuldigen. Die bacteriën kunnen zuur produceren en de tandglazuur daarmee verder beschadigen.
Lees ook: Linolzuur: het meest destructieve ingrediënt in jouw voeding.
8. Verhoogd risico op leveraandoeningen
Frisdrank, vooral de suikerhoudende varianten, kan ook leiden tot niet-alcoholische vette leverziekte (NAFLD). De lever verwerkt de grote hoeveelheden fructose die vaak in frisdranken zitten. Dit kan leiden tot de ophoping van vet in de lever, wat over tijd kan bijdragen aan leverontsteking en andere leveraandoeningen.
Lees ook: Veel leververvetting bij hoge inname fructose uit frisdrank én vruchtensap.
9. Verhoogde kans op hartziekten
Diverse wetenschappelijke studies hebben ook aangetoond dat het drinken van frisdrank de kans op hartziekten verhoogt. Een studie gepubliceerd in het Journal of the American College of Cardiology wees uit dat een hoge inname van suikerhoudende frisdranken het risico op hart- en vaatziekten verhoogt, vooral door de negatieve effecten op het cholesterolgehalte en de bloeddruk.
Lees ook: 40 tekenen dat je hartproblemen kunt hebben.
10. Verhoogd risico op gastro-intestinale problemen
Het drinken van grote hoeveelheden zure frisdranken kan ook leiden tot spijsverteringsproblemen, zoals refluxziekte (GERD). De zuren kunnen de maagwand irriteren en het risico op maagzuurproblemen vergroten. Dit kan leiden tot brandend maagzuur, misselijkheid en een gevoel van ongemak na het eten van bepaalde voedingsmiddelen (Bronnen: Mayo Clinic, Cleveland Clinic).
11. Botontkalking
Fosforzuur, een veelgebruikte zuurstofbron in cola en andere frisdranken, wordt in verband gebracht met een verstoorde calciumopname in het lichaam. Te veel fosforzuur kan het calcium- en fosforgehalte in het lichaam verstoren, wat kan leiden tot botverlies en een verhoogd risico op osteoporose, vooral als het geconsumeerd wordt in combinatie met een dieet dat arm is aan calcium (Bron: National Institutes of Health).
Lees ook: Osteoporose: welke vitaminen en mineralen kunnen het helpen voorkomen?
12. Verhoog risico op nierstenen
De hoge zuurgraad van frisdranken kan ook bijdragen aan nierproblemen, zoals nierstenen. Het regelmatig drinken van frisdrank met fosforzuur kan de pH-waarde in de urine veranderen, waardoor de vorming van nierstenen bevorderd wordt. Diverse wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat een verhoogde inname van frisdranken het risico op het ontwikkelen van nierstenen kan verhogen (Bron: National Kidney Foundation).
13. Invloed op het metabolisme
Chronisch gebruik van zure frisdranken kan ook het metabolisme beïnvloeden. Er wordt gesuggereerd dat een hoge zuurinname een negatieve invloed kan hebben op de manier waarop het lichaam bepaalde voedingsstoffen verwerkt, wat leidt tot een verstoring van de bloedsuikerspiegel en een verhoogd risico op metabole aandoeningen, zoals diabetes type 2 (Bron: Harvard Medical School).
Suiker kan ook resistentie tegen leptine veroorzaken. Leptine is een hormoon dat wordt geproduceerd door de vetcellen in je lichaam. Het reguleert het aantal calorieën dat je eet en verbrandt. Leptine niveaus veranderen in reactie op zowel verhongering als obesitas, daarom wordt het vaak het verzadigings- of verhongerhormoon genoemd. Resistentie tegen de effecten van dit hormoon – leptineresistentie genoemd – wordt nu beschouwd als een van de belangrijkste oorzaken van vetgroei bij mensen.
In feite legt dieronderzoek een verband tussen de inname van fructose en leptineresistentie.
In één wetenschappelijk onderzoek werden ratten leptineresistent na het eten van grote hoeveelheden fructose. Opvallend genoeg verdween de leptineresistentie toen ze terugkeerden naar een suikervrij dieet. Dat gezegd hebbende, menselijke wetenschappelijke studies naar leptineresistentie zijn hard nodig op dit gebied.
14. Suikerhoudende frisdrank kan verslavend zijn
Het is heel goed mogelijk dat suikerhoudende frisdrank een verslavende stof is. Bij ratten kan het eten van suiker leiden namelijk tot het vrijkomen van dopamine in de hersenen, wat een gevoel van genot geeft. Suiker drinken kan soortgelijke effecten hebben bij bepaalde mensen, omdat je hersenen geprogrammeerd zijn om activiteiten te zoeken waarbij dopamine vrijkomt.
In feite suggereren talloze wetenschappelijke onderzoeken dat suiker – en bewerkte junkfood in het algemeen – je hersenen beïnvloeden als harddrugs. Voor mensen die aanleg hebben voor verslaving, kan suiker leiden tot gedrag dat beloning zoekt en bekend staat als voedselverslaving.
Wetenschappelijke onderzoeken bij ratten tonen aan dat suiker fysiek verslavend kan zijn. Hoewel verslaving aan suiker bij mensen moeilijker te bewijzen is, consumeren veel mensen suikerhoudende dranken volgens een patroon dat typisch is voor verslavende, misbruikende middelen.
Lees ook: Verslaving: wat zijn de verschillen tussen vrouwen en mannen?
Wel of geen frisdrank drinken?
Hoewel het soms verleidelijk is om een frisdrank te drinken, kunnen de lange termijn gevolgen en de risico’s voor de gezondheid dus aanzienlijk zijn. De hoge suiker-, calorie- en zuurinhoud van frisdrank kan leiden tot onder andere: verslaving, obesitas, kanker, dementie, diabetes, hartziekten, jicht, botontkalking, nierstenen, tandbederf en leveraandoeningen.
Het is belangrijk om je goed bewust te zijn van deze risico’s en om gezondere alternatieven zoals (gefilterd) water, thee of verse vruchtensappen te kiezen.
Lees ook: Vers vruchtensap is gezonder dan gedacht.
Meer lezen?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- Ongefilterd drinkwater: waarom ongezond?
- 12 voordelen van iedere ochtend citroenwater drinken.
- Wat zijn de stille symptomen van darmkanker?
- 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
- Waarom is intermittent vasten belangrijk voor jouw gezondheid?
- 8 bewezen manieren om je darmflora te versterken.
- MCT C8 olie en Omega-3: gezonde voeding voor jouw hersenen.
- Welke voedingsmiddelen versnellen het verouderingsproces?
- 12 gezonde voordelen van groene thee met citroen.
- Tips voor een gezonde lever: ‘Een vette lever wordt de ziekte van de toekomst’.
- Plant-based voeding voor vrouwen: voordelen en overwegingen.
- Waarom heb je tijdens je menstruatie meer honger?
- Extreem veel gif op vers fruit en rozijnen.
- 10 gezonde voedingstips voor het vrouwenhart.
- Intermittent vasten kan bloedsuiker beter onder controle houden dan diabetesmedicijnen.
- Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule!
- Tips en inzichten om suikervrij te leven tijdens de Nationale Suiker Challenge.
- In welke fruit zit het meeste water?
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, American Dental Association, National Institutes of Health, JACC Journals, MedicalNewsToday, American Heart Association, American Heart Association Journals, Healthline
