Hoe kun je huidkanker herkennen?

1 juli 2024

Bij Leontine Ruiters (56) – bekend als presentatrice, actrice en ex-vrouw van zanger Marco Borsato – is onlangs huidkanker gediagnosticeerd. “Gelukkig is het de meest voorkomende vorm van huidkanker, en is het goed te behandelen”, vertelt ze in haar podcast Lon & Leo. Leontine Ruiters noemt de huidkanker zelf een “zonneplekje”, omdat deze vorm meestal ontstaat op plekken op de huid die veel aan de zon zijn blootgesteld. “Op dat plekje mag ik nu chemocrème smeren, want anders wordt het wellicht groter”, aldus Ruiters in haar podcast.

Naar aanleiding van de diagnose liet Ruiters ook de moedervlekken op haar rug onderzoeken. “Dat bleken ouderdomsvlekken te zijn. Die kon ik door de dermatoloog gelukkig laten laseren. Ze komen nu heel licht terug omdat het zomer wordt. Doch het weg laten laseren scheelt wel, want het maakt je cosmetisch gezien toch ouder als je vlekjes hebt.’’

Leontine Ruiters was tot 2020 getrouwd met de Nederlandse zanger Marco Borsato. Met hem heeft ze drie kinderen. De presentatrice en actrice werd bekend als assistente in tv-programma Het Rad van Fortuin en speelde in de tv-series Voetbalvrouwen en Vrouwenvleugel.

Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste kenmerken en symptomen van huidkanker en geeft praktisch advies over wanneer je het beste een arts of medisch specialist kunt raadplegen.

Soorten huidkanker

Huidkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker wereldwijd en is de meest voorkomende kankersoort bij blanke mensen. Vroege herkenning en behandeling van huidkanker zijn cruciaal voor een betere prognose. Het is belangrijk om te weten hoe je de verschillende soorten huidkanker kunt herkennen om tijdig medische hulp te zoeken.

Lees ook: Huidkanker is meest voorkomende kanker bij blanke mensen.

Er zijn vier primaire soorten huidkanker:

Basaalcelcarcinoom
Plaveiselcelcarcinoom
Melanoom
Merkelcelcarcinoom.

Elk type heeft unieke kenmerken die helpen bij de herkenning. Onderstaand leggen we de verschillende kenmerken uit.

Basaalcelcarcinoom (BCC)

Dit is de meest voorkomende en minst gevaarlijke vorm van huidkanker. BCC verschijnt vaak op delen van de huid die veel aan de zon zijn blootgesteld, zoals het gezicht, de oren, nek, en handen. Het kan eruitzien als:

Een glanzende, doorschijnende bult.
Een rode, schilferige plek die jeukt of bloedt.
Een huidkleurige of lichtroze verhevenheid met een parelmoerachtige rand.
Een wondje dat niet geneest of steeds terugkomt.

Lees ook: Basaalcelcarcinoom: symptomen en behandeling.

Plaveiselcelcarcinoom (PCC)

Plaveiselcelcarcinoom is agressievere vorm van huidkanker dan basaalcelcarcinoom en kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam. Het verschijnt meestal op zonbeschadigde huid, maar kan ook op andere gebieden voorkomen. Het kan eruitzien als:

Een harde, rode knobbel.
Een schilferige, korstige plek die kan bloeden of een korst vormen.
Een open wond die niet geneest of steeds terugkomt.

Melanoomkanker

Dit is de meest agressieve vorm van huidkanker en kan zich snel verspreiden naar andere delen van het lichaam. Melanomen ontstaan meestal uit moedervlekken of op normale huid en kunnen verschijnen op lichaamsdelen die niet aan de zon zijn blootgesteld. Tekenen van een melanoom worden vaak herkend aan de ABCDE-regel:

Asymmetrie (A): De vorm van de ene helft komt niet overeen met de andere helft.
Boord (B): De randen zijn ongelijk, gekarteld of onscherp.
Kleur (C): De kleur is niet uniform en kan verschillende tinten bruin, zwart, rood, wit of blauw bevatten.
Diameter (D): De vlek is groter dan 6 millimeter, ongeveer de grootte van een potloodgum.
Evolutie (E): De moedervlek verandert in grootte, vorm of kleur.

Lees ook: Melanoomkanker: de agressieve vorm van huidkanker.

Merkelcelcarcinoom

Merkelcelcarcinoom (MCC) is wat zeldzamere en agressieve vorm van huidkanker die ontstaat uit Merkelcellen. Merkelcellen zijn neuro-endocriene cellen die zich dicht bij de zenuwuiteinden in de huid bevinden en een rol spelen bij de tastzin. Merkelcelcarcinoom wordt meestal geassocieerd met een infectie met het Merkelcelpolyomavirus (MCV), maar kan ook worden veroorzaakt door blootstelling aan ultraviolet (UV) licht of door een verzwakt immuunsysteem.

Het herkennen van de kenmerken van Merkelcelcarcinoom is essentieel voor een vroege diagnose en behandeling. Dit zijn de belangrijkste kenmerken en symptomen van Merkelcelcarcinoom:

Snelgroeiende tumor: Merkelcelcarcinoom verschijnt meestal als een snelgroeiende, pijnloze knobbel op de huid.
Kleur: De tumor kan rood, paars, blauw, of huidkleurig zijn.
Grootte en vorm: De knobbel is vaak bolvormig en kan variëren in grootte van enkele millimeters tot enkele centimeters. Het groeit snel, vaak binnen weken tot maanden.
Locatie: Merkelcelcarcinoom komt meestal voor op delen van de huid die veel aan de zon zijn blootgesteld, zoals het gezicht, de nek, de armen, en de benen. Echter, het kan overal op het lichaam voorkomen.
Gladde en glanzende oppervlakte: De tumor bij Merkelcelcarcinoom heeft vaak een gladde en glanzende oppervlakte en kan soms met een bloedblaar worden verward.
Soms pijnlijk: Hoewel Merkelcelcarcinoom meestal pijnloos is, kan het in sommige gevallen gevoelig of pijnlijk zijn.

Lees ook: Merkelcelcarcinoom: Een potentieel ernstige vorm van huidkanker.

Andere kenmerken en symptomen van huidkanker

Naast de specifieke kenmerken van de verschillende typen huidkanker, zijn er algemene tekenen en symptomen waar je op moet letten:

Verandering in een bestaande moedervlek: Let op veranderingen in grootte, vorm, kleur, of textuur van een moedervlek.
Nieuwe huidafwijkingen: Wees alert op nieuwe plekjes of knobbeltjes die verschijnen en niet verdwijnen.
Jeuk, pijn, of bloeding: Moedervlekken of plekjes die jeuken, pijnlijk zijn, of bloeden kunnen verdacht zijn.
Wondjes die niet genezen: Een wondje of zweer die niet geneest binnen drie weken kan een teken van huidkanker zijn.

Lees ook: Jezelf op huidkanker controleren: waarop moet je letten?

Wanneer naar de huisarts of dermatoloog?

Raadpleeg een huisarts en/of dermatoloog als je een van de hierboven genoemde symptomen opmerkt. Het is beter om voorzichtig te zijn en een deskundige te laten beoordelen of een plek verdacht is. Een dermatoloog kan een huidonderzoek uitvoeren en, indien nodig, een biopsie nemen om te bepalen of er sprake is van huidkanker.

Preventieve maatregelen tegen huidkanker

Naast het herkennen van tekenen van huidkanker, is preventie ook belangrijk. Dit zijn een aantal praktische tips om het risico op huidkanker te verminderen:

Bescherm jouw huid tegen de zon: Gebruik dagelijks zonnebrandcrème met een hoge SPF, draag beschermende kleding, en zoek schaduw op tijdens de piekuren van de zon (10:00 tot 16:00 uur).
Vermijd zonnebanken: Blootstelling aan Uv-straling van zonnebanken verhoogt het risico op huidkanker.
Regelmatige zelfcontroles: Voer maandelijks een zelfonderzoek van je huid uit om veranderingen vroegtijdig te detecteren.
Professionele huidonderzoeken: Laat je huid jaarlijks controleren door een ervaren dermatoloog, vooral als je een verhoogd risico hebt op huidkanker. Hiervoor kun je een afspraak maken bij SHE Health Clinics.

Lees ook: Preventieve zorg is belangrijk voor iedere vrouw!