Onderzoekers van het Britse University College Londen hebben ontdekt dat gemiddeld één sigaret de levensverwachting met ongeveer 20 minuten vermindert. Dit betekent dat als een roker van 10 sigaretten per dag één week stopt, hij of zij één dag aan zijn of haar levensverwachting kan toevoegen. Het is een stuk ernstiger dan tot dusver werd gedacht: een eerder wetenschappelijke onderzoek sprak over dat rokers ‘maar’ 11 minuten korter leven.
Elke gerookte sigaret kost dus kostbare levensminuten en de cumulatieve impact is verwoestend, niet alleen voor individuen, maar ook voor ons gezondheidszorgsysteem en onze economie. Dit nieuwe onderzoek is een krachtige herinnering aan de dringende noodzaak om het roken van sigaretten (en vapen) aan te pakken als de belangrijkste vermijdbare oorzaak van sterfte en ziekte in de wereld, waarbij tot twee derde van de langdurige rokers vroegtijdig overlijdt.
Lees ook: Vapen: Wat zijn de echte gezondheidsrisico’s?
Voor vrouwen is roken nog schadelijker
De ‘kosten’ in minuten zijn voor vrouwen iets groter dan voor mannen. Mannen verliezen gemiddeld 17 minuten van hun leven per gerookte sigaret, bij vrouwen gaat het over gemiddeld 22 minuten. Op basis van de nieuwe analyse zou iemand die tien sigaretten per dag rookt en op 1 januari stopt met roken, op 8 januari al een dag terug hebben gewonnen.
Daar komt nog bij dat rokers niet alleen aan levensduur inboeten, maar ook aan gezonde jaren. ‘Rokers verliezen doorgaans ongeveer evenveel gezonde jaren als totale levensjaren’, aldus de auteurs van de nieuwe studie. ‘Dat betekent dat roken vooral van de relatief gezonde middelste jaren afsnoept, in plaats van de periode aan het einde van het leven in te korten, een periode die vaak gekenmerkt wordt door ziekte of beperkingen.’ En, vullen de auteurs aan: ‘Een 60-jarige roker heeft daardoor doorgaans het gezondheidsprofiel van een 70-jarige niet-roker.’
Nicotine is de meest schadelijke stof in sigaretten voor vrouwen. Daarnaast worden onder andere lood en cadmium in de urine van rokende vrouwen gevonden. Voor het hart en vaten geeft dit een hoog risico. En op het brein leidt dit tot mentale klachten zoals angst en depressie. Minder impulscontrole en concentratieproblemen. In proefdieren leidt hoge dosis nicotine tot aangeboren afwijkingen bij het ongeboren kind. En eenmaal kanker leidt hoge dosis nicotine tot eerdere metastasering: het proces waarbij kankercellen zich vanuit de oorspronkelijke tumor verspreiden naar andere delen van het lichaam. Dit gebeurt via het bloed, het lymfesysteem, of door direct in nabijgelegen weefsels te groeien.
Lees ook: Roken: Dít zijn de unieke gevaren voor vrouwen.
Lees ook: Alcohol en roken: beide kankerverwekkend!
Stoppen met roken biedt positief vooruitzicht
De schattingen werden berekend op basis van cijfers van een British Doctors-studie die data verzamelde over de sterfte van mannen van boven de 50 jaar oud, en de Million Women-studie, die data over de sterfte van vrouwen van 1996 tot 2011 behelst. De onderzoekers gebruikten de discrepanties in levensverwachting tussen rokers en niet-rokers om in te schatten hoeveel minuten leven er met elke sigaret verloren gingen.
De uitkomst van het onderzoek: wie tien sigaretten per dag rookt en een week lang stopt, verlengt zijn leven dus – gemiddeld genomen – met een volle dag. Na 7 weken loopt de winst op tot een week, en na 31 weken tot een maand.
De auteurs van het wetenschappelijke onderzoek benadrukken dat rokers volledig moeten stoppen om de voordelen voor hun gezondheid en levensverwachting ten volle te benutten. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat er geen veilig niveau van roken is: het risico op hartaandoeningen en beroertes is slechts ongeveer 50% lager voor mensen die één sigaret per dag roken in vergelijking met mensen die 20 sigaretten per dag roken. “Stoppen met roken op elke leeftijd is heilzaam, maar hoe eerder rokers afstappen van deze dodelijke verslaving, des te langer en gezonder hun leven zal zijn,” schrijven ze.
Lees ook: Longkanker: waarom krijgen veel Nederlandse vrouwen het?
Roken is de belangrijkste oorzaak van dood en ziekte
In Nederland rookte in 2023 ongeveer 19 procent van de bevolking van 18 jaar en ouder, blijkt uit cijfers van het Trimbos Instituut. Het aantal rokers van sigaretten neemt al een tijd af: in 2014 rookte nog 25,7 procent van de volwassen bevolking. Echter, het roken onder jongeren neemt juist toe, vooral in de vorm van vapen; wat nog veel ongezonder is dan het roken van een sigaret.
Roken is nog steeds de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland, meldt het Trimbos Instituut. Van de totale ziektelast komt 9,4 procent door roken, aldus de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2018. In Nederland zijn naar schatting 672.000 mensen chronisch ziek door roken, bijvoorbeeld door ziektes zoals kanker, COPD en hart- en vaatziekten.
Ruim de helft van de mensen die blijven roken, sterft aan de gevolgen hiervan. Volgens het RIVM sterven in Nederland jaarlijks ruim 20.000 mensen aan een ziekte die door roken is veroorzaakt. Bij bijvoorbeeld longkanker is 81 procent te wijten aan roken, voor COPD is dat 77 procent.
Lees ook: Waarom krijgen veel vrouwen Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD)?
Goed voornemen om te stoppen met roken
Nu 2025 nadert, moedigen wij rokers aan om een nieuwjaarsresolutie (goed voornemen) te maken om te stoppen. Deze beslissing is een investering in hun toekomstige gezondheid en levenskwaliteit. Met de juiste ondersteuning is het nooit te laat om te stoppen en de vruchten te plukken van een gezonder en langer leven!
Als je hulp nodig hebt bij het stoppen met roken, praat hier dan over met jouw huisarts. Of kijk dan naar de diverse professionele organisaties die je kunnen helpen bij het stoppen met roken. Zo biedt WeQuit bijvoorbeeld effectieve programma’s om je te helpen om te stoppen met roken, die worden vergoed door jouw zorgverzekeraar en voor jou dus gratis is.
Lees ook: 12 soorten kanker die je door roken kunt krijgen.
Meer lezen?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics kennisbank.
- Toch drinken of roken: vrouwen vaak niet goed voorbereid op zwangerschap.
- Zelf je lichaam ontzuren: Wat je moet weten.
- Longkanker: hoe kun je het tijdig ontdekken?
- Laaggradige ontstekingen: Wat kun je er zelf tegen doen?
- Verslaving: wat zijn de verschillen tussen vrouwen en mannen?
- Wat zijn de stille symptomen van darmkanker?
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, UCL, RCP, De Stentor, BMJ, Journal of Addiction, Oxford Population Health, The BMJ, The Guardian
