Kan een testosteronpleister de geslachtsdrift van vrouwen weer aanwakkeren als de menopauze toeslaat?

17 april 2023

Binnenkort beginnen in het Verenigd Koninkrijk proeven met een testosteronpleister om de geslachtsdrift van vrouwen in de overgang te stimuleren. Datzelfde geldt voor vrouwen die last hebben van seksuele disfunctie (FSIAD of HSDD) door een andere oorzaak.

In dit artikel beschrijven we hoe belangrijk deze pleister kan zijn voor het welzijn van vrouwen met een laag testosteron (hypogonadisme).

Wat is de rol van testosteron bij vrouwen?

Velen denken dat testosteron alleen een mannelijk geslachtshormoon is, maar ook voor vrouwen is het heel belangrijk.

Het speelt een rol bij het behoud van het libido en het energieniveau van de vrouw, verbetert de stemming, de slaap en houdt de botten gezond. Bij vrouwen wordt testosteron geproduceerd in de eierstokken en de bijnieren (bij mannen in de testikels).

Lees ook: Wat zijn de oorzaken van een laag libido bij vrouwen?

Verschilt het peil bij vrouwen in de loop der tijd?

”Bij vrouwen bereiken de niveaus een piek halverwege de twintig en beginnen ze vanaf de dertig te dalen”, zegt Dr. Haitham Hamoda, gynaecoloog en hoofd menopauze in het King’s College Hospital in Londen, en voormalig voorzitter van de British Menopause Society.

Maar tenzij een vrouw symptomen van een lage geslachtsdrift ervaart die niet verbeteren met een oestrogeenbehandeling, zouden we haar testosterongehalte niet controleren.

”Er is geen ‘normaal’ testosteronniveau voor vrouwen, maar in het algemeen hebben ze ‘ongeveer een tiende van het testosteronniveau van mannen”, legt Dr. Hamoda uit.

Lees ook: Seksproblemen rond overgang zijn gelukkig niet blijvend.

Welke gevolgen kan een laag testosterongehalte hebben?

Het kan bij sommige vrouwen een lage geslachtsdrift veroorzaken – en dit is een veel voorkomend symptoom van de menopauze.

Niet alle vrouwen in de menopauze hebben hier echter last van en een lage geslachtsdrift kan verband houden met andere factoren zoals ziekte, medicatie en relatieproblemen.

Testosteron is een goedgekeurde behandeling voor vrouwen met een laag libido als hormoonsuppletie het probleem niet verlicht.

”Voor een aanzienlijk deel van de vrouwen in de menopauze heeft testosteron een gunstig effect op de geslachtsdrift”, zegt Dr. Hamoda.

”We weten echter nog niet of testosteron ook een gunstig effect heeft op het energieniveau, de stemming, de slaap en de gezondheid van de botten. Verder onderzoek is nodig om dit te evalueren”, zegt Dr. Hamoda.

Lees ook: Hormoonsuppletietherapie tijdens de overgang.

Is het beschikbaar voor vrouwen in Nederland?

Er is momenteel geen goedgekeurd testosteronproduct specifiek voor vrouwen in Nederland. Er zijn wel drie testosterongels voor mannen – Tostran, Testim en Testogel – die dagelijks op de huid worden gewreven. Deze kunnen worden voorgeschreven aan vrouwen met een laag libido – zowel op verzekerde basis als op particuliere basis (onverzekerde zorg) – onder toezicht van een specialist en op voorschrift van een huisarts of gynaecoloog.

De toegang tot de behandeling kan echter problematisch zijn omdat sommige huisartsen het niet graag of met tegenzin voorschrijven, mogelijk omdat het voor mannen is toegestaan, of omdat ze worden beperkt door lokale richtlijnen voor het voorschrijven aan vrouwen.

”Sommige huisartsen zullen het pas voorschrijven als een gespecialiseerde arts of gynaecoloog heeft besloten dat het de juiste behandeling is voor de vrouw”, zegt Dr. Hamoda.

”Een testosteronpleister voor vrouwen zou een welkome aanvulling zijn. Een speciaal voor hen vervaardigd en getest preparaat zou meer geruststellend zijn”, aldus Dr. Hamoda.

Het is niet bekend hoeveel vrouwen in Nederland momenteel testosterontherapie gebruiken om hun libido en geslachtsdrift te verhogen.

Lees ook: 14 feiten en fabels over libido van een vrouw.

Is het particulier verkrijgbaar en wat zijn de kosten?

Testosteron gel (merknamen: Testogel, Androgel, Tostran, Testim) is beschikbaar op voorschrift van een arts of medisch specialist voor ongeveer € 50-100 voor een voorraad van circa zes maanden. Of dit geneesmiddel onder de basis verzekerde zorg valt, verschilt per verzekeringspolis.

Als het onverzekerde zorg betreft, dan moet je privé betalen voor een consult met een arts of gynaecoloog die een bloedtest kan uitvoeren om je testosterongehalte te controleren en daarop een medicijnvoorschrift te maken voor de testosteron gel.

Naast de testosterol gel, zijn er ook injecteerbare versies beschikbaar, zoals Sustanon.

Kunnen mannen dezelfde behandeling krijgen?

Ja, de drie testosterongels die momenteel voor vrouwen beschikbaar zijn, zijn vervaardigd en getest voor gebruik door mannen. Dit kan het voor vrouwen moeilijk maken om de benodigde dosis in te schatten (vrouwen moeten bijvoorbeeld een klein deel van een zakje innemen, zoals hun arts, gynaecoloog of seksuoloog adviseert).

Lees ook: Meeste medicijnen niet op vrouwen getest.

”Doses zijn normaal gesproken ongeveer 5 mg per dag voor vrouwen – tien keer lager dan de typische 50 mg per dag voor mannen”, aldus Dr Hamoda.

Testosterontekort bij mannen wordt door sommigen de ‘mannelijke menopauze’ genoemd – maar is een controversieel onderwerp, waarbij sommige deskundigen zeggen dat het een belangrijk probleem is, terwijl anderen het bestaan ervan in twijfel trekken.

Lees ook: Hoe geef je jouw seksleven een boost na de menopauze?

Wat is het voordeel van de nieuwe testosteron pleister?

”De nieuwe pleister doet hetzelfde werk als de huidige gels. Maar omdat deze speciaal voor vrouwen is ontwikkeld, hoeft men niet meer te raden hoeveel gel men moet aanbrengen. De pleister is ook een handige manier om testosteron binnen te krijgen, net als de oestrogeenpleisters die vaak bij hormoonvervangende therapie (HVT) worden gebruikt”, aldus Dr. Hamoda.

Is het de eerste testosteronpleister voor vrouwen?

Nee, een andere testosteronpleister voor vrouwen, Intrinsa genaamd, werd ontwikkeld en in 2007 op de markt beschikbaar gesteld. Deze hormonenpleister werd circa tien jaar geleden om commerciële redenen teruggetrokken door de EMA. In de VS is de Instrinsa hormonen patch nooit goedgekeurd wegens onvoldoende gegevens en omdat effectieve werking niet kon worden bewezen.

Een nieuwe vrouwelijke testosteroncrème, AndroFeme, is vorig jaar goedgekeurd in Australië, maar is momenteel nog niet goedgekeurd in Europa. Waarschijnlijk kan het product wel worden ingevoerd voor particulier gebruik met een speciale vergunning van de regelgevende Europese instantie voor geneesmiddelen: European Medicines Agency (EMA).

Lees ook: Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?

Meer lezen over hormonen en seksualiteit bij vrouwen?