Nierstenen bij vrouwen: wat is de oorzaak en behandeling?

16 juli 2024

Nierstenen zijn harde afzettingen van mineralen en zouten die zich in de nieren vormen. Ze kunnen aanzienlijke pijn en complicaties veroorzaken wanneer ze door de urinewegen bewegen. Hoewel nierstenen zowel mannen als vrouwen treffen, zijn er unieke oorzaken en behandelingsopties die specifiek voor vrouwen van belang zijn.

Dit artikel beschrijft de mogelijke oorzaken en de medische behandelingen van nierstenen bij vrouwen.

Mogelijke oorzaken van nierstenen bij vrouwen

1. Biologische en hormonale factoren
Hormonen zoals oestrogeen spelen een rol in de vorming van nierstenen. Oestrogeen heeft een beschermend effect door de concentratie van bepaalde mineralen, zoals calcium, in het bloed te verlagen. Postmenopauzale vrouwen, die lagere oestrogeenspiegels hebben, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van nierstenen.

Lees ook: Wat zijn symptomen en oorzaken van tekort aan oestrogeen en progestagenen?

2. Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap veranderen de anatomie en de fysiologie van de urinewegen, wat het risico op nierstenen kan verhogen. De toename van progesteron kan leiden tot een verminderde peristaltiek in de urineleiders, wat de urineafvoer belemmert en de kans op steenvorming verhoogt.

Lees ook: Déze 10 dingen veranderen aan je lichaam als je zwanger bent.

3. Dieet en hydratatie
Een dieet rijk aan oxalaat (gevonden in voedingsmiddelen zoals spinazie en noten), natrium en dierlijke eiwitten kan bijdragen aan de vorming van nierstenen. Daarnaast is inadequate hydratatie een belangrijke risicofactor, omdat geconcentreerde urine de neiging heeft om kristallen te vormen die leiden tot steenvorming.

Lees ook: Unieke voedingsbehoeften van vrouwen.

Infecties van de urinewegen
Chronische urineweginfecties (UTI’s) kunnen leiden tot de vorming van struvietstenen. Deze infectiegerelateerde stenen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen vanwege de anatomische verschillen in de urinewegen.

Lees ook: Alles wat je moet weten over urineweginfectie.

Symptomen van nierstenen

De symptomen van nierstenen kunnen variëren afhankelijk van de grootte en locatie van de steen, doch omvatten meestal:

Ernstige pijn in de zij en rug, vaak uitstralend naar de onderbuik en lies.
Pijn bij het urineren.
Roze, rode of bruine urine (hematurie).
Misselijkheid en braken.
Frequente aandrang om te plassen en kleine hoeveelheden urine.
Koorts en koude rillingen indien een infectie aanwezig is.

Lees ook: Nieren van vrouwen zijn veel sterker dan die van mannen: hoe komt dat?

Nierstenen bij vrouwen: wat is de oorzaak en behandeling?

Behandeling van nierstenen

1. Hydratatie en dieetwijzigingen
Een verhoogde vochtinname helpt om de urine te verdunnen, wat de kans op steenvorming verkleint. Het wordt aanbevolen om minstens 2 tot 3 liter water per dag te drinken. Dieetveranderingen zoals het verminderen van oxalaatrijke voedingsmiddelen, natrium en dierlijke eiwitten kunnen ook helpen om de vorming van stenen te voorkomen.

Lees ook: Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule!

2. Medicamenteuze therapie

Pijnstilling: NSAID’s (zoals ibuprofen) en opioïden worden vaak voorgeschreven om de pijn van nierstenen te beheersen.
Alfa-blokkers: Medicijnen zoals tamsulosine kunnen helpen om de spieren in de urineleiders te ontspannen, waardoor stenen gemakkelijker kunnen passeren.
Kaliumcitraat: Dit supplement kan helpen bij het voorkomen van calciumoxalaatstenen door de urine minder zuur te maken en het citraatniveau te verhogen, wat helpt om kristalvorming te voorkomen.

Lees ook: De gezondheidsrisico’s van ibuprofen en diclofenac: Wat je moet weten.

3. Minimaal invasieve procedures

Niersteenziekte en urineweginfectie (UTI) komen vaak samen voor en steenverwijdering kan het risico op terugkerende UTI verminderen, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.

Deze twee minimaal invasieve procedures worden het meest gebruikt voor het verwijderen van niersteen:

Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy (ESWL): Deze procedure gebruikt schokgolven om stenen in kleinere stukjes te breken, die vervolgens via de urine kunnen worden uitgeplast.
Ureteroscopie: Een dunne scope wordt door de urethra en blaas in de urineleider ingebracht om de steen te lokaliseren en te verwijderen of te breken met een laser.

4. Chirurgische interventies
Percutane Nefrolithotomie (PCNL): Deze procedure wordt gebruikt voor grote of complexe stenen en omvat het maken van een kleine incisie in de rug om direct toegang te krijgen tot de nier en de niersteen te verwijderen.

Preventie van nierstenen

Preventieve maatregelen zijn cruciaal om herhaling van nierstenen te voorkomen. Deze omvatten:

Voldoende hydratatie: Dagelijks voldoende water drinken om de urine verdund te houden.
Dieetveranderingen: Vermijden van overmatige inname van oxalaatrijke en zoute voedingsmiddelen, en het verminderen van dierlijke eiwitten.
Regelmatige controles: Voor mensen met een geschiedenis van nierstenen, regelmatige medische controles om vroege tekenen van nieuwe steenvorming te detecteren en te behandelen.

Lees ook: Preventieve zorg is belangrijk voor iedere vrouw!