Vaak last van urineweginfecties tijdens de menopauze: Is het normaal?

26 februari 2024

De menopauze is een overgangsperiode die vaak gekenmerkt wordt door veel metabolische veranderingen die onaangenaam kunnen zijn en de kwaliteit van leven kunnen verminderen. In de latere jaren kan worstelen met urineweginfecties frustrerend en meedogenloos zijn.

In dit artikel onderzoeken we waarom het risico op urineweginfecties toeneemt tijdens de menopauze, wat de behandelingsmogelijkheden zijn en hoe we urineweginfecties kunnen voorkomen.

Wat is een urineweginfectie?

Een urineweginfectie of blaasontsteking is een bacteriële infectie van de blaas en aanverwante urinewegen. De infectie kan in de blaas en de onderste urineleiders blijven zitten, wat blaasontsteking of een acute infectie van de onderste urinewegen wordt genoemd. Bacteriën kunnen ook via de urineleiders in de nieren terechtkomen, wat een gecompliceerdere infectie veroorzaakt die pyelonefritis wordt genoemd. Ongeveer 40% van de mensen met een vagina krijgt minstens één keer in hun leven een urineweginfectie, en tot 10% heeft jaarlijks een infectie.

Menopauzale en postmenopauzale vrouwen kunnen last hebben van terugkerende urineweginfecties – ten minste drie infecties binnen twaalf maanden of twee episodes in zes maanden. Terugkerende urineweginfecties kunnen een terugval zijn van een eerder actieve infectie of een nieuwe infectie. Urineweginfecties bij mensen met een vagina komen vaak voor vanwege de nabijheid van de anus tot de urethrale opening en de korte urethrale lengte. Door deze nabijheid kunnen bacteriën, meestal Escherichia coli, zich gemakkelijk van het rectum naar de plasbuis verplaatsen.

Lees ook: Alles wat je moet weten over urineweginfectie.

Oorzaken van urineweginfecties tijdens de menopauze

De meest voorkomende oorzaak van een verhoogd risico op urineweginfecties bij mensen in de menopauze en premenopauze zijn de veranderingen in oestrogeenspiegels en het urogenitale microbioom. Vóór de menopauze is het urogenitale microbioom gevuld met nuttige Lactobacillus-bacteriën die zich voeden met glycogeen, of suiker die door het lichaam is opgeslagen, geproduceerd door vaginale cellen. Glycogeen metabolisme door lactobacillen produceert melkzuur. Melkzuur beperkt de groei van niet-schadelijke bacteriën.

Lactobacillen houden ook het vaginale epitheel of de buitenste weefsellaag van de vagina gezond. Tijdens de menopauze dalen de hormonale oestrogeenspiegels. Deze verandering vermindert het vermogen van het vaginale epitheel om glycogeen te produceren om de Lactobacilli bacteriën en het melkzuur op premenopauzale niveaus te houden. Het urogenitale gebied is dan kwetsbaarder voor infectie door andere organismen.

Lees ook: Waarom krijgen vrouwen vaak blaasontsteking?

Risicofactoren voor mensen in de menopauze en postmenopauze

Naast het hebben van vrouwelijke genitaliën, kunnen menopauzale en postmenopauzale mensen andere factoren hebben die hun risico op urineweginfecties verhogen, waaronder:

Seksuele activiteiten: Bacteriën in de blaas kunnen vertienvoudigen na geslachtsgemeenschap. Zeker na het onbeschermd wisselen tussen anale seks en vaginale seks (zonder condoom).
Voorgeschiedenis: Voorgeschiedenis van urineweginfectie in premenopauzale jaren.
Type II diabetes: Vrouwen met diabetes hebben een hoger risico op asymptomatische bacteriurie en pyelonefritis.
Urinaire incontinentie: Dit kan leiden tot urineretentie in de blaas en de perfecte voedingsbodem creëren voor bacteriën.

Lees ook: Waarom voorzichtig zijn bij switchen tussen anale en vaginale seks?

Urineweginfectie symptomen

Tekenen en symptomen van urineweginfectie tijdens de menopauze en postmenopauze zijn dezelfde als tijdens elk ander levensseizoen. Urineweginfecties kunnen de volgende klachten en symptomen veroorzaken:

Pijn of een branderig gevoel bij het plassen
Verhoogde frequentie van urineren
Urgentie om te plassen
Urineverlies
Pijn in en rond het schaambeen
Hematurie of bloed in de urine.

Lees ook: Hieraan kun je een beginnende blaasontsteking herkennen.

Wanneer moet je met jouw arts praten?

Hoewel urineweginfecties meestal vanzelf kunnen verdwijnen, willen veel vrouwen verlichting van hun symptomen. Aarzel niet om contact op te nemen met jouw huisarts als je last hebt van de bovenstaande symptomen. Urineweginfecties worden gediagnosticeerd aan de hand van symptomen en een schoon urinemonster. Een onbehandelde urineweginfectie kan soms resulteren in een nierbekkenontsteking.

Lees ook: Nierbekkenontsteking: zo herken je de symptomen!

Behandeling voor urineweginfectie

De standaardbehandeling voor een urineweginfectie bestaat over het algemeen uit antibiotica gedurende drie dagen tot zes weken. Antibiotica zijn onder andere:

Trimethoprim/sulfamethoxazol
Fluoroquinolonen
Fosfomycine.

De antibioticakeuze kan afhankelijk zijn van de bacterie die de infectie veroorzaakt. Daarnaast kan een behandeling met fenazopyridine (AZO), vrij verkrijgbaar, helpen om de symptomen te verlichten. Houd er rekening mee dat de urine hierdoor rood-oranje kan kleuren. Zodra de behandeling is gestart, verdwijnen de symptomen meestal binnen twee tot vier dagen. Mensen die last hebben van terugkerende urineweginfecties kunnen andere preventieve maatregelen overwegen om hun risico op herinfectie of een terugval die resulteert in een voortdurend gebruik van antibiotica te verminderen.

Lees ook: Hoe kun je jouw vagina gezond houden na een antibioticakuur?

Urineweginfectie voorkomen tijdens de menopauze

Urineweginfecties kunnen moeilijk te voorkomen zijn in een populatie met een hoog risico. Studies hebben aangetoond dat een basishygiëne van de genitaliën het risico op het ontwikkelen van een infectie kan helpen verminderen:

Het wassen van het genitale gebied en plassen na geslachtsgemeenschap.
Van voor naar achter afvegen na gebruik van het toilet.
Regelmatig urineren.
Voldoende water drinken.

Lees ook: Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule!

Vanwege de hoge kans op herinfectie, de impact die herhaald antibioticagebruik kan hebben op het vaginale microbioom en de ontwikkeling van antibioticaresistente organismen, kan het nuttig zijn om andere preventiestrategieën te onderzoeken. Verschillende wetenschappelijke onderzoeken hebben ook de voordelen aangetoond van:

Cranberry: Hoewel er meer onderzoeken nodig zijn, is aangetoond dat cranberrysupplementen terugkerende urineweginfecties aanzienlijk verminderen.
Intravaginaal of oraal oestrogeen: Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat intravaginaal of plaatselijk oestrogeen effectiever is dan oraal oestrogeen om het risico op een urineweginfectie te verminderen.
Ascorbinezuur of vitamine C: Deze vitamine maakt de urine zuurder en minder gunstig voor bacteriën.
Probiotica: Suppletie met Lactobacilli probiotica heeft positieve resultaten laten zien voor de gezondheid van de urogenitale microbioom.
D-mannose: Een supplement dat effectief is in het voorkomen van urineweginfecties en gebruikt wordt als behandeling voor een ongecompliceerde lagere urineweginfectie.

Lees ook: Probiotica voor je vagina…? Hoe en wanneer werkt dat?

Helaas kan de menopauze bij veel mensen bijdragen aan problematische, terugkerende urineweginfecties. Door samen te werken met de vrouwelijke zorgverleners bij SHE Health Clinics, een gezonde genitale hygiëne te beoefenen en consequent andere preventieve maatregelen te nemen, kunnen veel mensen in de menopauze verlichting ervaren van urineweginfecties.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog of uroloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?