Als vrouw spelen hormonen een belangrijke rol bij het regelen van veel van de vitale processen in jouw lichaam. Hormonen worden geproduceerd door je endocriene klieren en fungeren als chemische boodschappers die door klieren in het endocriene systeem worden geproduceerd en via de bloedbaan naar verschillende organen en weefsels worden getransporteerd. Hormonen zijn verantwoordelijk voor het reguleren van processen zoals voortplanting, menstruatie, metabolisme (stofwisseling), zwangerschap, borstvoeding, stemming en emoties, stressrespons, huid en haar, regulatie van slaap, botgezondheid, seksuele ontwikkeling en functie.
Wanneer je te veel of te weinig van een specifiek hormoon hebt, ontwikkel je een hormonale disbalans. Zelfs een kleine schommeling van bepaalde hormonen kan een ernstige impact hebben op jouw lichaam.
Hormonen spelen een belangrijke rol in de vruchtbaarheid en de ontwikkeling van baby’s. Dit betekent dat een hormonale disbalans jouw lichaam ernstig kan beïnvloeden. Dit betekent dat een hormonale disbalans ernstige gevolgen voor je kan hebben. Zo kunnen bepaalde hormonale onevenwichtigheden jouw vermogen om zwanger te worden sterk beïnvloeden. Hormonen reguleren lichaamsfuncties zoals het handhaven van je regelmatige menstruatiecyclus, het voorbereiden van je lichaam op zwangerschap, het beschermen van onbevruchte eicellen en de ovulatie.
Als slechts één van de processen die nodig zijn voor een zwangerschap uit balans is, kan het moeilijk zijn om zwanger te worden. Hormonale onbalans kan zelfs leiden tot onvruchtbaarheid. Zeker onder invloed van aandoeningen zoals PCOS of endometriose.
Wanneer je eenmaal zwanger bent, blijven hormonen een belangrijke rol spelen. Zwangerschapshormonen houden de gezondheid van je baby in stand, regelen de groeisnelheid en zetten zelfs de bevalling in gang. Als gevolg hiervan kan hormonale onbalans tijdens de zwangerschap problemen veroorzaken zoals zwangerschapsdiabetes, zwangerschapsvergiftiging, een hoog of laag geboortegewicht of zelfs een miskraam.
Lees ook: Vitaminen, mineralen en supplementen tijdens de zwangerschap: Wat wel en wat niet slikken?
Steeds vaker sprake van vruchtbaarheidsproblemen
Uit onderzoek blijkt dat steeds meer koppels lijden aan vruchtbaarheids- en zwangerschapbehoudsstoornissen. Dit wordt in verband gebracht met een seksuele disfunctie (verminderde androgeensecretie), die door veel factoren wordt beïnvloed, van genetische en medicatie tot omgevingsfactoren. Het is ook belangrijk om te onthouden dat vruchtbaarheidsstoornissen ook het gevolg kunnen zijn van een abnormale anatomie van het mannelijke en vrouwelijke voortplantingsorgaan (zoals aangeboren baarmoederafwijkingen – gesepte, eenhoornige, tweeslachtige baarmoeder; verworven afwijkingen van de baarmoederstructuur – vleesbomen (myomen), poliepen, hypertrofie), verstoorde hormonale cyclus en obstructie van de eileiders als gevolg van de aanwezigheid van verklevingen door ontsteking, PCOS, endometriose, gynaecologische chirurgie, abnormaal ritme van menstruatiebloeding, en de abnormale concentratie van hormonen.
Er zijn veel relaties tussen de endocriene organen, wat leidt tot een kettingreactie wanneer een van hen niet goed functioneert. Aandoeningen waarbij het immuunsysteem betrokken is, zoals infecties en auto-immuunziekten, hebben ook invloed op de vruchtbaarheid.
Lees ook: Onvruchtbaarheid bij 1 op de 6 mensen wereldwijd, volgens WHO-rapport.
Signalen en symptomen van hormonale onbalans
Jouw hormonen schommelen op natuurlijke wijze tijdens de puberteit, zwangerschap, borstvoeding, menopauze en andere periodes in je leven. Als je echter ongewone symptomen opmerkt, kan er sprake zijn van een hormonale disbalans.
Een van de meest voorkomende hormonale onevenwichtigheden bij vrouwen is een aandoening die bekend staat als het PolyCysteus Ovarium Syndroom of PCOS. Symptomen die geassocieerd worden met PCOS en andere hormonale onevenwichtigheden zijn onder andere:
- Onregelmatige menstruatie: Een van de meest voorkomende tekenen en symptomen van een hormonale disbalans is een onregelmatige menstruatie. Een extreem zware menstruatie, een gemiste menstruatie, een gestopte menstruatie, een frequente menstruatie of een onvoorspelbare menstruatie kunnen erop wijzen dat je een hormonale disbalans hebt.
- Overmatige haargroei: Sommige vrouwen hebben last van overmatige haargroei op de kin, het gezicht, de nek of andere lichaamsdelen.
- Acne: Een ander veelvoorkomend teken van hormonale disbalans is acne. Acne ontwikkelt zich meestal op je gezicht, hals, borst of bovenrug. Acne gaat soms gepaard met melasma, of een donkerder wordende huid.
- Haaruitval: Sommige vrouwen hebben last van haaruitval, wat een veelvoorkomende indicator is van hormonale onbalans.
- Huidvlekken: Bij vrouwen kan een hormonale disbalans leiden tot de ontwikkeling van huidvlekken. Dit zijn goedaardige gezwellen op het huidoppervlak.
- Bekkenpijn: Bekkenpijn is soms een indicator van hormonale onbalans. Bekkenpijn kan optreden tijdens de menstruatie, seks of uit zichzelf.
- Hoofdpijn: Regelmatige hoofdpijn kan een teken zijn van een verstoord evenwicht in het lichaam.
- Overmatig zweten: Als je last hebt van een ongewone overmaat aan zweten of nachtelijk zweten, kan het zijn dat je een onbalans van een of meer hormonen hebt ontwikkeld.
- Veranderingen in baarmoederhalsslijm: De hoeveelheid, consistentie en textuur van baarmoederhalsslijm schommelt van nature tijdens de menstruatiecyclus van een vrouw. Dramatische of ongewone veranderingen in je baarmoederhalsslijm kunnen een teken zijn dat er iets mis is.
Lees ook: 10 signalen dat je een hormonale disbalans hebt.
Lees ook: Endometriose kan verminderde vruchtbaarheid en miskraam veroorzaken, toont studie.
Oorzaken van hormonale onbalans
Er zijn verschillende oorzaken van hormonale disbalans. Een hormonale disbalans ontstaat vaak als gevolg van een ziekte. Veranderingen in levensstijl of dieet kunnen ook bijdragende factoren zijn.
Een van de meest voorkomende oorzaken van hormonale onbalans zijn problemen met de schildklier of de bijnieren. Schildklieraandoeningen kunnen de productie van bepaalde hormonen beïnvloeden.
Endometriose en het PolyCysteus Ovarium Syndroom (PCOS) zijn andere veel voorkomende oorzaken van hormonale disbalans. Vrouwen met endometriose of PCOS hebben meer risico op problemen met conceptie. Als ze zwanger worden, moeten ze hun hormoonspiegels tijdens de zwangerschap goed in de gaten houden.
Andere oorzaken van hormonale disbalans zijn:
- Leeftijd
- Gewicht
- Bijwerkingen van bepaalde medicijnen (zoals antidepressiva en hormonale anticonceptie)
- Allergieën
- Stress
Lees ook: Hoe blijf je met een gezonde leefstijl hormonaal in balans?
Diagnose van hormonale klachten
Het is belangrijk om contact op te nemen met jouw huisarts en/of gynaecoloog als je zwanger bent of probeert zwanger te worden en symptomen van hormonale onbalans of onvruchtbaarheid ervaart. Een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics kan een hormonale disbalans vaststellen door middel van een lichamelijk onderzoek. Ze kan ook een bloedtest bestellen die door ons naar een laboratorium wordt gestuurd voor analyse van jouw hormoonspiegels.
Jouw gynaecoloog bij SHE Health Clinics kan ook aanvullende onderzoeken adviseren en laten uitvoeren, zoals:
- Bekkenonderzoek
- Echografie
- MRI
- Schildklierscan.
Als je zwanger bent, zal jouw huisarts of gynaecoloog waarschijnlijk regelmatig bloedonderzoeken en vervolgafspraken plannen om je hormoonspiegels in de loop van de tijd te controleren.
Lees ook: Vrouwenconsult om risico zwangerschapscomplicaties te verminderen.
Behandelingen voor hormonale disbalans
Afhankelijk van het type hormonale disbalans waar je mee te maken hebt, kan jouw behandelend arts of gynaecoloog je medicijnen voorschrijven of je helpen jouw levensstijl te veranderen.
Behandelingen kunnen bestaan uit:
- Gewichtsverlies
- Dieet aanpassingen
- Hormonale geboortebeperking
- Hormoontherapie.
De vorm van behandeling hangt af van de duur van de onvruchtbaarheid en de leeftijd van de patiënt. De behandeling omvat stimulatie van de eisprong met clomifeencitraat of gonadotrofinen, metforminegebruik en interventies voor gewichtsverlies. Omdat er zoveel verschillende factoren van invloed zijn op de vruchtbaarheid, is het belangrijk om eerst de juiste diagnose te stellen van de oorzaak van het probleem en zo nodig het behandelingsschema aan te laten passen door de behandelend arts, gynaecoloog of internist-endocrinoloog.
Lees ook: Gewichtsafname vergroot kans op zwangerschap bij vrouwen met PCOS.
Meer lezen over hormonen, vruchtbaarheid en zwangerschap?
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina zwangerschap.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics gynaecologische check-up.
- 6 tips voor een goede hormonale gezondheid bij vrouwen.
- Wat zijn bijschildklieraandoeningen bij vrouwen?
- 15 vroege tekenen van zwangerschap: Zou je zwanger kunnen zijn?
- Antidepressiva kunnen seksuele disfunctie en ‘chemische castratie’ veroorzaken.
- Verloskundigen zetten grote vraagtekens bij vaccinatie van zwangeren.
- Wanneer ben je als vrouw het meest vruchtbaar?
- Wat iedere vrouw moet weten over PCOS.
- Seksuele disfuncties: hoe te genezen?
- Medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding: dít wil je er over weten.
- Schildklierproblemen die vaak bij vrouwen voorkomen.
- Wat zijn de meest voorkomende hormoonverstoorders?
- 21 tips om zwanger te worden.
- Hormonale migraine: wat kun je er tegen doen?
- Wat zijn signalen dat je teveel cortisol aanmaakt en wat kun je er tegen doen?
- Pre-eclampsie: risicovolle complicatie tijdens de zwangerschap.
- Wat zijn de verschillen tussen PCOS en endometriose?
- 15 adviezen voor je hormoonbalans.
- Welke onderzoeken zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?
- Hormoonvervanger Femoston: wat zijn de risico’s?
- Vruchtbaarheidsonderzoek: dít wil je erover weten.
- Het HELLP-syndroom: ernstige complicatie tijdens de zwangerschap.
- Wat zijn de 6 hormonen die gewichtstoename veroorzaken?
- Hoe beïnvloeden hormonen jouw gedrag en humeur?
- Welke behandelingen zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?
- Hét verschil tussen hormonale, menstruele en normale migraine.
- De invloed van hormoonverstorende chemicaliën op de reproductieve gezondheid van vrouwen.
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, Frontiers in Endocrinology, Springer Link, MedicineNet, Taylor & Francis
