Biologische verschillen tussen mannen en vrouwen krijgen nauwelijks aandacht in de studies naar medicijnen om covid-19 te behandelen. Dat blijkt uit een onderzoek van wetenschappers van het Maastricht UMC+. Ze bekeken dertig relevante studies en geen enkele studie bleek in de opzet een onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen en hanteerde dus een ‘one-size-fits-all’-benadering. In het wetenschappelijk tijdschrift EClinicalMedicine (The Lancet) publiceerden de Maastrichtse onderzoekers recent hun bevindingen.
Toch zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen wel degelijk relevant. Mannen zijn kwetsbaarder voor een slecht beloop van covid-19. Dat kan betekenen dat mannen en vrouwen niet op dezelfde manier behandeld moeten worden
Bij slechts één studie werd achteraf gekeken of sekseverschillen invloed hadden op de resultaten. In dat onderzoek naar het effect van het anti-ebolamiddel remdesivir bij de behandeling van covid-19 werd een marginaal verschil gevonden. Vrouwelijke covid-19-patiënten leken iets meer baat te hebben bij remdesivir dan mannelijke patiënten, maar het verschil was statistisch niet significant.
Vrouwen waren bij de studies ondervertegenwoordigd in de onderzoekspopulatie. Van de ruim 6100 patiënten in de dertig studies uit de eerste helft van dit jaar was 41 procent vrouw. In een kwart van de studies zaten twee keer zoveel mannen als vrouwen. De Maastrichtse wetenschappers onder leiding van cardioloog in opleiding Chahinda Ghossein-Doha en internist-intensivist-epidemioloog Bas van Bussel hebben hun onderzoek gepubliceerd in EClinicalMedicine, een uitgave van The Lancet.
Lees ook: Meeste medicijnen niet op vrouwen getest.
Spiegel voor de wetenschap
Het onderzoek naar het coronavirus, vaccins die ertegen beschermen en medicijnen tegen covid-19 vindt onder grote tijdsdruk plaats.
“Ik vind die tijdsdruk niet echt een argument”, zegt Ghossein-Doha. “Het kost echt niet veel extra tijd om wel zo’n analyse naar de rol van man-vrouwverschillen te maken. De data zijn er, zo’n analyse maak je met een druk op de knop. En die knop maken is niet veel werk.”
Het zou volgens Ghossein-Doha juist wel eens tijd kunnen besparen als er niet een one-size-fits-all aanpak wordt gevolgd bij studies, maar een op de doelgroep toegesneden benadering.
Lees ook: Hoe herken je een ontstoken hartspier?
Kennistekort
De Maastrichtse onderzoekster vermoedt dat tekortschietende kennis over seksegebonden biologische verschillen en vooral het feit dat biomedici zich daarvan te weinig bewust zijn, verklaart dat er onvoldoende aandacht is voor man-vrouwverschillen. “Artsen moeten zich ervan bewust zijn dat bijvoorbeeld ontstekingsreacties in mannen en vrouwen verschillen”, zegt ze.
Lees ook: Geneesmiddelenonderzoek: waarom zouden er meer vrouwen aan mee moeten doen?
“In algemene zin is dit in ieder geval een belangrijk punt”, zegt internist-infectioloog Mark de Boer van het LUMC. De Boer leidt de werkgroep die de behandelopties voor covid-19 formuleert. “We zien dat de ziekte voor vrouwen en mannen geen identiek beloop kent. De verschillen in percentages opnames en overlijdens wijzen daarop. Als dit een uiting is van de biologie van het ziekteproces – hoe het lichaam bij vrouwen anders reageert op de ziekte dan bij mannen – dan is het ook goed mogelijk dat interventies tot een verschillend resultaat leiden.”
Het coronavirus dringt menselijke cellen binnen via twee enzymen, ACE en TMPRS2. “ACE is zeer gevoelig voor geslachtshormonen. En geeft dus bij mannen en vrouwen andere signalen af. TMPRS2 komt zeven keer vaker voor in de prostaat dan elders in het lichaam. Bij mannen dus. Wetenschappelijk kun je er niet omheen om te onderzoeken of er interactie is tussen het geslacht en de uitkomst van die medicijnonderzoeken.”
Idealiter gebeurt dat door bij het opzetten van een studie te bepalen hoeveel vrouwen en hoeveel mannen eraan moeten deelnemen om met voldoende statistische zeggingskracht conclusies te kunnen trekken over de invloed van sekseverschillen. “Misschien dat je dan iets meer tijd kwijt bent om ook voldoende vrouwelijke patiënten te vinden, maar dat is beter dan uitspraken te doen die met onvoldoende statistische power onderbouwd zijn.”
Lees ook: EMA wil hevige menstruatie eindelijk als bijwerking vermelden bij coronavaccins.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met onze vrouwelijke zorgprofessionals? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over bijwerkingen na Covid-19 vaccinatie, corona gerelateerde aandoeningen en genderspecifieke zorg?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina menstruatieklachten.
- SHE Health Clinics infopagina hevig menstrueel bloedverlies.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina overgang en menopauze.
- Gendergezondheidskloof tussen vrouwen en mannen.
- Van hartaandoeningen tot spiraaltjes: Hoe artsen de pijn van vrouwen wegwuiven.
- Covid-prik kan auto-immuunziektes veroorzaken.
- Pfizer-studie: hoog vaccinatierisico bij zwangeren.
- Helft van gevaccineerde mensen stopt nooit met productie van spike-eiwit, blijkt uit nieuw onderzoek.
- mRNA-boosters beschadigen hartspier vaker dan gedacht.
- Nieuwe studie bewijst dat Pfizer mRNA vaccin turbokanker kan veroorzaken.
- Welke medicijnen hebben het grootste risico op bijwerkingen of vergiftiging?
- Vrouwen hebben 50-75% meer kans op bijwerkingen van medicijnen. Een muizenonderzoek helpt eindelijk verklaren waarom.
- Median IFR Covid-19 blijkt veel lager dan gedacht: 0,03 – 0,09% (0-69 jaar).
- Israëlische studie biedt bewijs van de kracht van vitamine D tegen COVID.
- Last van gevoelige borsten, hevige menstruatie of hartpijn? Wellicht komt het door je vaccinatie!
- Coronavaccinatie leidt mogelijk tot miskraam.
- Tijdens coronacrisis is aantal jongeren met eetstoornis sterk gestegen.
- Meer dan tienduizend meldingen over menstruatie na coronavaccinatie.
- Coronaprik leidt mogelijk tot menstruatiestoornis.
- Hoe herken je het Guillain-Barré syndroom na vaccinatie?
- 10 andere oorzaken van hersenmist (naast long covid).
- Hoe herken je de symptomen van trombose?
- Over welke ziektes en aandoeningen bij vrouwen weten artsen het minst?
- Helpt vitamine D bij COVID en hoe weet je of je een tekort hebt?
- Hoe herken je een ontstoken hartspier?
- Wat zijn Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke Klachten (SOLK) bij vrouwen?
- Heb jij een gezonde menstruatiecyclus?
- Waarom is de menstruatiecyclus van vrouwen in de war geraakt door coronastress?
- Vreemd knobbeltje? Stel doktersbezoek niet uit tijdens coronacrisis!
- Verwen jezelf in coronatijd met deze 6 tips!
- Vrouwen doen het ook in tijden van crisis beter dan mannen.
- Wie zijn gevoeliger voor pijn: vrouwen of mannen?
- Vrouwen zijn slechter af in psychosezorg dan mannen.
- Onderzoek laat zien dat vrouwen helemaal niet emotioneler zijn dan mannen!
- Vrouwen hebben beter afweersysteem dan mannen.
- Zit je als vrouw anders bij de huisarts dan een man? Ja, blijkt uit onderzoek.
- Wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen met een depressie?
- Vrouwen hebben meer last van autisme en het is moeilijker te herkennen dan bij mannen.
- Grotere aandacht voor man-vrouwverschillen bij veelvoorkomende gezondheidsklachten.
- Vrouwen met onverklaarde klachten (SOLK) voelen zich meestal niet gehoord door artsen.
Bronnen: SHE Health Clinics, Maastricht UMC+, NOS, Lareb
