Bekkenbodemklachten: Dít zijn de oorzaken, symptomen en behandelingen

11 september 2024

Bekkenbodemklachten komen vaak voor bij vrouwen en kunnen een aanzienlijke impact hebben op hun kwaliteit van leven. Deze klachten ontstaan door problemen met de spieren, ligamenten en zenuwen van de bekkenbodem, die verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van de blaas, baarmoeder, darmen en andere organen.

In dit artikel beschrijven we de oorzaken, symptomen en bewezen medische behandelingsopties voor bekkenbodemklachten bij vrouwen. Tevens beantwoorden we een aantal vaak gestelde vragen over bekkenbodemklachten.

Wat zijn bekkenbodemklachten?

De bekkenbodem is een spiergroep die zich aan de onderkant van het bekken bevindt. Deze spieren ondersteunen belangrijke organen zoals de blaas, baarmoeder en darmen. Bekkenbodemklachten ontstaan wanneer deze spieren te zwak, te gespannen of niet goed gecoördineerd zijn, wat kan leiden tot diverse symptomen.

Bekkenbodemklachten kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën:

Bekkenbodemzwakte: Dit kan leiden tot verzakking van organen (prolaps), incontinentie (verlies van controle over de blaas of darmen) en seksuele problemen.
Bekkenbodemdysfunctie: Hierbij zijn de spieren te gespannen, wat pijn en ongemak kan veroorzaken, bijvoorbeeld bij het plassen, ontlasting of tijdens seks.
Coördinatieproblemen: De spieren kunnen niet goed samenwerken, wat leidt tot problemen zoals moeite met plassen of pijn tijdens seksuele activiteit.

Lees ook: Welke symptomen kunnen wijzen op te slappe bekkenbodemspieren en wat kun je er aan doen?

Oorzaken van bekkenbodemklachten bij vrouwen

Bekkenbodemklachten kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt. De meest voorkomende oorzaken zijn:

1. Zwangerschap en bevalling
Zwangerschap en bevalling zijn belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van bekkenbodemproblemen. Tijdens de zwangerschap zorgt het extra gewicht van de groeiende baarmoeder voor druk op de bekkenbodemspieren. Vaginale bevallingen kunnen ook leiden tot scheuren, overrekking of beschadiging van deze spieren. Een wetenschappelijke studie gepubliceerd in Obstetrics & Gynecology Journal laat zien dat vrouwen die meerdere vaginale bevallingen hebben gehad een verhoogd risico hebben op bekkenbodemverzakking en incontinentie.

2. Veroudering en menopauze
Met het ouder worden verliezen de spieren in het lichaam, inclusief de bekkenbodem, hun kracht en elasticiteit. Hormonale veranderingen tijdens de menopauze, zoals een afname van oestrogeen, kunnen ook bijdragen aan bekkenbodemproblemen. Oestrogeen helpt bij het behouden van de sterkte en veerkracht van de spieren en bindweefsels in het bekkengebied. Een gebrek aan dit hormoon kan leiden tot verzwakking van de bekkenbodem.

3. Chronische belasting
Chronische aandoeningen zoals langdurige hoest (bijvoorbeeld door roken of COPD), constipatie of overgewicht kunnen extra druk uitoefenen op de bekkenbodemspieren. Overmatige belasting van de bekkenbodem kan uiteindelijk leiden tot spierverzwakking en problemen zoals incontinentie of orgaanverzakkingen.

4. Operaties of trauma
Chirurgische ingrepen in het bekkengebied, zoals hysterectomie (het verwijderen van de baarmoeder), kunnen de bekkenbodem beschadigen en leiden tot functieverlies. Trauma door ongelukken of eerdere verwondingen kan ook bijdragen aan bekkenbodemproblemen.

Lees ook: Wanneer biedt hysterectomie (baarmoederverwijdering) uitkomst?

Symptomen van bekkenbodemklachten

De symptomen van bekkenbodemklachten kunnen variëren, afhankelijk van de aard van de dysfunctie. Veelvoorkomende symptomen van bekkenbodemklachten bij vrouwen zijn:

Incontinentie: Onvrijwillig urine- of ontlastingverlies, vooral bij inspanning zoals niezen, hoesten of sporten.
Verzakking: Gevoel van druk of een verzakking in het bekkengebied, soms gepaard gaand met een zichtbaar uitpuilen van de vaginale wand.
Pijn in het bekkengebied: Chronische pijn of een zeurend gevoel in de onderbuik, onderrug of vagina.
Moeite met plassen of ontlasting: Problemen met het volledig legen van de blaas of darmen, of een gevoel van incomplete ontlasting.
Seksuele problemen: Pijn tijdens het vrijen (dyspareunie), verminderd seksueel genot of angst voor pijn tijdens seksuele activiteiten.

Lees ook: Pijn bij vrijen: oorzaken, symptomen en behandelingen.

Bekkenbodemklachten: Dít zijn de oorzaken, symptomen en behandelingen

Lees ook: Dít zijn de 3 beste oefeningen voor je bekkenbodemspieren!

Behandelingsopties voor bekkenbodemklachten

De medische behandeling van bekkenbodemklachten hangt af van de ernst van de klachten en de specifieke aard van de bekkenbodemdysfunctie. Gelukkig zijn er diverse evidence-based behandelingen die effectief zijn gebleken.

1. Bekkenbodemfysiotherapie
Bekkenbodemfysiotherapie is een van de eerste aanbevolen behandelingen voor vrouwen met bekkenbodemproblemen. Een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in bekkenbodemtherapie kan oefeningen voorschrijven om de spieren te versterken of te ontspannen, afhankelijk van de klachten.

Een bekende oefening is de Kegel-oefening, waarbij de bekkenbodemspieren bewust worden aangespannen en ontspannen. Wetenschappelijke studies tonen aan dat bekkenbodemfysiotherapie bijzonder effectief is bij de behandeling van incontinentie en milde tot matige organenverzakkingen.

Lees ook: Urologen denken dat vibrator kan helpen bekkenbodemspieren te verstevigen.

2. Pessarium
Een pessarium is een flexibel siliconenringetje dat in de vagina wordt geplaatst om verzakte organen te ondersteunen. Dit hulpmiddel kan helpen om de symptomen van een orgaanverzakking te verlichten en is een niet-chirurgische optie voor vrouwen met matige prolaps.

Lees ook: Pessarium tegen verzakking.

3. Medicatie
Bij vrouwen in de menopauze kunnen oestrogeensupplementen of -crèmes helpen om de bekkenbodemspieren te versterken en atrofie van vaginale weefsels te verminderen. Deze hormoontherapie kan nuttig zijn voor vrouwen die last hebben van vaginale droogheid of andere menopauze-gerelateerde symptomen.

Lees ook: Hormoonsuppletietherapie tijdens de overgang.

4. Chirurgische ingrepen
In ernstige gevallen, zoals bij uitgebreide verzakkingen of onbehandelbare incontinentie, kan een operatie noodzakelijk zijn. Er zijn verschillende chirurgische procedures die kunnen worden uitgevoerd om de bekkenbodemstructuur te herstellen of om incontinentie te behandelen.

5. Leefstijlveranderingen
Leefstijlveranderingen kunnen helpen bij het verminderen van de belasting van de bekkenbodem. Dit omvat:

Gewichtsverlies: Overgewicht verhoogt de druk op de bekkenbodem, en gewichtsverlies kan de symptomen van incontinentie en verzakking verbeteren.
Behandelen van constipatie: Door een vezelrijk dieet te volgen en voldoende te drinken, kan constipatie worden voorkomen, wat de druk op de bekkenbodem vermindert.
Stoppen met roken: Chronisch hoesten door roken kan de bekkenbodem verzwakken, dus stoppen met roken kan de klachten verlichten.

Lees ook: Alcohol en roken: beide kankerverwekkend!

Het belang van vroege interventie

Bij bekkenbodemklachten is het belangrijk om deze vroegtijdig te herkennen en te behandelen. Diverse wetenschappelijke studies tonen aan dat vroege interventie het risico op verergering van de klachten aanzienlijk kan verminderen en de kwaliteit van leven kan verbeteren.

Vrouwen die last hebben van symptomen zoals incontinentie, vaginale spataderen, pijn in het bekkengebied of verzakking, moeten daarom niet aarzelen om hulp te zoeken bij een van onze vrouwelijke gynaecologen, die de juiste diagnose kunnen stellen en vervolgens een effectief persoonlijk behandelplan kunnen opstellen.

Lees ook: Zwanger? Dít zijn dé tips tegen spataderen in benen en schaamlippen.

Veel gestelde vragen (V) en antwoorden (A) over bekkenbodemklachten

V: Hoe weet ik of ik een verzakking heb?
A: Een verzakking (prolaps) kan gepaard gaan met een zwaar of drukkend gevoel in het bekken, een zichtbare of voelbare bult in de vagina, en soms ongemak tijdens het lopen of zitten. Een arts kan een diagnose stellen via een bekkenonderzoek.

V: Wat is bekkenbodemfysiotherapie en hoe kan het helpen?
A: Bekkenbodemfysiotherapie is een behandeling waarbij een gespecialiseerde fysiotherapeut oefeningen geeft om de bekkenbodemspieren te versterken of te ontspannen. Deze therapie is bewezen effectief bij de behandeling van incontinentie, prolaps en andere bekkenbodemproblemen.

V: Kunnen bekkenbodemklachten vanzelf overgaan?
A: Bekkenbodemklachten bij vrouwen gaan meestal niet vanzelf over. Zonder medische behandeling kunnen de symptomen verergeren. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken, zodat klachten tijdig behandeld kunnen worden met fysiotherapie, leefstijlveranderingen of andere interventies.

V: Zijn bekkenbodemklachten na de bevalling normaal?
A: Het is normaal dat veel vrouwen na de bevalling enige bekkenbodemproblemen ervaren, zoals urineverlies of een gevoel van zwakte in het bekken. Deze klachten kunnen na verloop van tijd verbeteren, maar bekkenbodemfysiotherapie kan helpen om het herstel te versnellen en toekomstige problemen te voorkomen.

V: Wat kan ik zelf doen om mijn bekkenbodem te versterken?
A: Oefeningen zoals de Kegel-oefeningen kunnen helpen om de bekkenbodemspieren te versterken. Ook leefstijlveranderingen, zoals afvallen, stoppen met roken, het behandelen van constipatie, en het vermijden van zware lichamelijke belasting, kunnen bijdragen aan de verbetering van bekkenbodemklachten.

V: Helpen Kegel-oefeningen echt?
A: Ja, Kegel-oefeningen zijn effectief gebleken in het versterken van de bekkenbodemspieren en kunnen helpen bij klachten zoals incontinentie of verzakking. Ze zijn het meest effectief wanneer ze regelmatig en op de juiste manier worden uitgevoerd, vaak onder begeleiding van een fysiotherapeut en/of gynaecoloog.

V: Wat als fysiotherapie niet werkt?
A: Als bekkenbodemfysiotherapie niet voldoende verlichting biedt, kunnen andere behandelingen overwogen worden, zoals het gebruik van een pessarium (een steunapparaat dat in de vagina wordt geplaatst), medicatie of in ernstige gevallen een chirurgische ingreep.

V: Is een operatie altijd nodig voor bekkenbodemklachten?
A: Nee, een operatie is vaak pas de laatste optie als conservatieve behandelingen zoals fysiotherapie en het gebruik van een pessarium niet helpen. Chirurgische ingrepen kunnen effectief zijn bij ernstige verzakkingen of incontinentie, maar de keuze voor een operatie hangt af van de ernst van de klachten en de persoonlijke voorkeur.

V: Kan bekkenbodemzwakte seksuele problemen veroorzaken?
A: Ja, bekkenbodemproblemen kunnen seksuele disfunctie veroorzaken, zoals pijn tijdens geslachtsgemeenschap (dyspareunie) of verminderde gevoeligheid. Bekkenbodemfysiotherapie kan helpen deze problemen aan te pakken door de spieren te versterken of te ontspannen.

V: Zijn bekkenbodemklachten erfelijk?
A: Er is enig bewijs dat genetische factoren een rol kunnen spelen bij het ontwikkelen van bekkenbodemklachten, zoals een zwakke bindweefselstructuur. Vrouwen met een familiegeschiedenis van bekkenbodemklachten hebben mogelijk een verhoogd risico.

V: Kunnen bekkenbodemklachten voorkomen worden?
A: Hoewel niet alle bekkenbodemklachten volledig te voorkomen zijn, kunnen bepaalde leefstijlveranderingen het risico verminderen, zoals het voorkomen van constipatie, gewichtsbeheersing, stoppen met roken en het doen van bekkenbodemoefeningen tijdens en na de zwangerschap.

Lees ook: Trainen van je bekkenbodem kan helpen bij ongewild urineverlies.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog of uroloog bij SHE Health Clinics? Neem dan rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?