Wat zijn vaginale spataderen en wat kan je er aan doen?

29 mei 2023

Vaginale spataderen zijn opgezwollen bloedvaten op je schaamlippen. Vrouwen die teveel druk op hun bekkenbodem en/of erogene zone krijgen, kunnen hier last van krijgen. En ongeveer 20 procent van de zwangere vrouwen krijgt hiermee te maken. Deze vaginale spataderen zijn vervelend, pijnlijk, ongevaarlijk maar vooral; een taboe!

Wat is de oorzaak van vaginale spataderen en wat kan je ertegen doen? We leggen het graag aan je uit en geven je tips.

Wat zijn vaginale spataderen?

Vaginale spataderen zijn opgezwollen aderen op je binnenste of buitenste schaamlippen. Ook kunnen de spataderen voorkomen bij je bekken. Deze zijn soms zichtbaar als opgezwollen bloedvaten in je liezen. Ongeveer 20 procent van de vrouwen krijgt tijdens de zwangerschap last van vaginale spataderen. Meestal ontstaan ze in het tweede of derde trimester van de zwangerschap.

Spataderen op je schaamlippen zijn vervelend, maar niet gevaarlijk. Ze kunnen geen kwaad voor jouw gezondheid of die van je baby. Heb je erg veel last van spataderen of denk je dat ze ontstoken zijn? Neem dan contact op met je huisarts of een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics zodat deze ernaar kan kijken.

Lees ook: Hoe onderzoek je jouw eigen vulva?

Symptomen vaginale spataderen

Je herkent vaginale spataderen aan de volgende klachten en symptomen:

Een drukkend, zwaar gevoel bij je schaamlippen.
Opgezwollen schaamlippen.
Jeukende schaamlippen.
Pijn tijdens het plassen, lopen, fietsen, sporten, zitten en/of vrijen.
Bobbels en opgezette plekken in je schaamstreek.
Bij spataderen rond je bekken: buikpijn en bekkenklachten.

De kans op vaginale spataderen is groter als je al eerder zwanger bent geweest. Ook kan je sneller spataderen krijgen als het in je familie voorkomt, als je tijdens je werk veel staat of zit en/of als je last van overgewicht hebt.

Lees ook: 12 dingen waarvan je niet wist dat je vagina het kan.

Taboe op spataderen op je schaamlippen

Helaas is het hebben van vaginale spataderen bij veel vrouwen nog een taboe. Dat is echter geen reden om er lang mee door te blijven lopen of er niets aan te doen. Bij SHE Health Clinics kun je zonder schaamte terecht met al je medische zorgvragen!

Wat zijn vaginale spataderen en wat kan je er aan doen?

Lees ook: Wat zijn té grote schaamlippen en wat kun je er aan doen?

Oorzaak vaginale spataderen

Vaginale spataderen ontstaan als de klepjes in je aderen niet goed werken. Vanuit je hart stroomt er zuurstofrijk bloed naar je lichaamsdelen. Zuurstofarm bloed stroomt via je aderen weer terug naar je hart. De klepjes in je bloedvaten zorgen ervoor dat het bloed niet de verkeerde kant op stroomt.

Tijdens je zwangerschap worden de wanden van je aderen slapper door het hormoon progesteron. Daarnaast veroorzaakt de groei van je baarmoeder en je baby meer druk op je onderlichaam. Hierdoor moeten de aderen rondom je vagina en bekken harder werken om het bloed terug te laten stromen. Door het harde werken kunnen de aderklepjes beschadigen. Het zuurstofarme bloed kan dan minder goed terugstromen. Dit zorgt ervoor dat er meer bloed door je aderen stroomt. Ze worden wijder en zwellen op en kunnen spataderen worden. Ook op je benen kunnen zo spataderen ontstaan. Meestal verdwijnen de meeste of alle spataderen na de zwangerschap; vooral als je weer op een gezond gewicht bent en voldoende beweegt.

Lees ook: Zwanger? Dít zijn dé tips tegen spataderen in benen en schaamlippen.

Andere oorzaken zijn: te weinig fysieke inspanning, teveel zitten, overgewicht, te slappe bekkenbodemspieren en/of een intens orgasme tijdens seks (soloseks of met een partner) kan de oorzaak van vaginale spataderen zijn.

Lees ook: Teveel zitten? Pas dan op voor het dead butt syndroom!

Is het geen liesbreuk of verzakking?

Bij ernstige klachten wordt er vaak aan een liesbreuk of verzakking (prolaps) van baarmoeder, verzakking blaas of verzakking (endel)darm gedacht; omdat spataderen een zwaar gevoel geven. Gelukkig zijn vaginale spataderen niet gevaarlijk, maar alleen vervelend en vaak pijnlijk. Ook is het geen belemmering bij een normale bevalling en heeft het geen invloed op seks.

Lees ook: Prolaps: de bekkenbodem begeeft het…

Wat te doen tegen spataderen op je schaamlippen?

Spataderen rondom je vagina kunnen – zoals reeds beschreven – voor een vervelend gevoel zorgen en kunnen zelfs pijn doen. Je kan vaginale spataderen helaas niet voorkomen. Wel kun je de klachten van vaginale spataderen verminderen met de volgende tips:

Houd een koud washandje tegen de pijnlijke plek. Een koud washandje (gevuld met ijsblokjes) kan het ongemak van spataderen op je schaamlippen minder erg maken. Ook een ijskompres kan hierbij helpen. Deze maak je door een bevroren maandverband in een washandje of handdoek te doen. Door de kou neemt de druk af en vermindert de pijn.
Voorkom lang staan of zitten. Lang staan of zitten kan de klachten van vaginale spataderen erger maken. Verander dus regelmatig van houding en probeer zo vaak mogelijk even te staan of een wandeling te maken. Leg je benen regelmatig omhoog.
Ga met je benen omhoog zitten. Met je benen omhoog zitten heb je een betere doorbloeding in je lichaam. Leg bijvoorbeeld een kussen onder je matras of gebruik een venenkussen. Dit kussen is speciaal gemaakt om de klachten van spataderen minder te maken.
Draag ondersteunend ondergoed. Draag een strakke slip of compressie-ondergoed (elastisch ondergoed dat strak om je lichaam zit). Het kan de zwelling minder maken en zorgt voor een betere doorbloeding.
Probeer minder te bukken, tillen en hurken. Wanneer je bukt of op je hurken zit, komt er meer druk op je bekken en vagina te staan. De klachten kunnen dan erger worden. Ook tillen kan voor meer ongemak zorgen. Probeer dit daarom minder te doen.
Doe even geen squats of krachttraining, hierdoor wordt de druk op de aderen namelijk groter.
Pas je manier van vrijen aan. Met vaginale spataderen kan je gewoon vrijen. Ze kunnen er niet door groeien of knappen. Wel kan het tegen de pijn helpen om een ander standje te proberen of op een ander tijdstip te vrijen. Veel vrouwen hebben ’s ochtends minder last van hun spataderen.
Vermijd sterke kruiden, zoals cayenne en zwarte peper; dit kan de pijn namelijk verergeren.
Zorg voor een goede stoelgang. Drink dus veel water, eet voldoende groenten, fruit en vezels.
Pas je fietszadel aan. Fietsen is een goede manier om de klachten van spataderen tegen te gaan. Doet zitten op een zadel pijn? Doe er dan een hoesje van schapenvacht omheen of koop een rond dameszadel.

Lees ook: 24 fabels en feiten over de vagina.

Verdwijnen vaginale spataderen vanzelf?

Ja, in de meeste gevallen verdwijnen spataderen na de zwangerschap of na een periode van rust zonder belasting van bekkenbodem en erogene zone. Er is wel een kans dat de klachten nog een paar maanden aanhouden. Bij spataderen in de benen is een spataderbehandeling gebruikelijk (flebologie), bij vaginale spataderen niet altijd. In de benen is namelijk een duidelijk verloop van de vaten en in de schaamlippen zit een netwerk van (kleinere) bloedvaten. Hierdoor is een spataderbehandeling vaak lastiger.

Lees ook: Dít zijn de 3 beste oefeningen voor je bekkenbodemspieren!

Behandeling vaginale spataderen

Blijf je toch last houden van vaginale spataderen? Dan zijn er vanaf een half jaar na het ontstaan van de spataderen of een half jaar na de bevalling verschillende behandelingen mogelijk, zoals lasertherapie en het dichtspuiten van de aderen. Je huisarts, fleboloog of vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics kan je meer over deze behandelingen vertellen.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil jij je medisch laten onderzoeken vanwege vaginale spataderen of wil je een gynaecologisch onderzoek laten uitvoeren om een andere reden? Maak dan een afspraak met een vrouwelijke gynaecoloog bij onze SHE Health Clinics vrouwenkliniek. Hiervoor kun je rechtstreeks contact met ons opnemen via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over vaginale klachten en vaginale gezondheid?