Progesteron en progestagenen worden vaak met elkaar verward, maar zijn verschillend in oorsprong, werking en bijwerkingen. Dit artikel helpt vrouwen om te begrijpen waarom dit onderscheid belangrijk is, wanneer het relevant wordt in hun leven, welke risico’s en gevolgen bij een tekort horen en hoe ze hun hormoonbalans kunnen ondersteunen. En onderaan vindt je een Q&A met veel gestelde vragen en misvattingen over progestagenen en progesteron.
Wat is progesteron?
Progesteron is een natuurlijk vrouwelijk geslachtshormoon dat wordt aangemaakt in het corpus luteum (gele lichaam) van de eierstok, vooral na de eisprong en in kleinere mate in de bijnieren en placenta tijdens een zwangerschap. Het reguleert de menstruatiecyclus en ondersteunt de zwangerschap bij vrouwen.
Wat zijn progestagenen?
Progestagenen zijn een groep stoffen die dezelfde effecten als progesteron kunnen nadoen, maar vaak worden ze synthetisch geproduceerd en gebruikt in anticonceptiemiddelen en hormoontherapie. Voorbeelden zijn levonorgestrel of drospirenon, die je vindt in de pil, een spiraaltje of de morning-afterpil. Ze lijken qua structuur en werking vaak meer op testosteron dan op natuurlijk progesteron.
Lees ook: Hormonen: waar komen ze vandaan en hoe werken ze?
Wanneer is progesteron relevant?
Vruchtbaarheids- en menstruatieproblemen: Progesteron is vereist voor een stabiele cyclus en gezonde zwangerschap; tekorten kunnen onregelmatige menstruatie, PMS, PMDD, miskramen of vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken.
Overgang en anticonceptie: Tijdens de overgang daalt progesteron; vrouwen overwegen dan soms hormoontherapie (synthetisch of natuurlijk). Het is belangrijk te weten dat synthetische bio-identieke progestagenen andere bijwerkingen hebben dan natuurlijk progesteron.
Risico’s en gevolgen van een progesterontekort
Een progesterontekort kan leiden tot:
Onregelmatige of zware menstruatie.
Moeilijk zwanger worden of terugkerende miskramen.
Stemmingswisselingen, vermoeidheid, slapeloosheid.
Verhoogd risico op oestrogeendominantie, endometriose, hart- en vaatziekten en osteoporose.
Lees ook: Wat zijn de symptomen van een progesteron tekort?
Hoe houd je jouw hormonen op peil?
Vermijd stress: Chronische stress verlaagt de progesteronproductie, omdat het lichaam voorrang geeft aan het stresshormoon cortisol.
Voeding: Eet voeding rijk aan vitamine B6, C, zink en magnesium (groenten, noten, peulvruchten, fruit). Supplementen kunnen ook helpen.
Gezond lichaamsgewicht: Overgewicht verhoogt oestrogeen en verstoort de balans tussen oestrogeen en progesteron.
Niet te zwaar trainen: Overmatige inspanning verhoogt cortisol, wat weer progesteron verlaagt.
Kruiden: Kruiden en specifieke supplementen als monnikspeper, avocado of bananen kunnen ondersteunen, maar zijn nooit een vervanger voor een gezonde leefstijl.
Lees ook: Hoe blijf je met een gezonde leefstijl hormonaal in balans?
Lees ook: 15 adviezen voor jouw hormoonbalans.
Misvattingen en belangrijke verschillen
“De pil bevat progesteron”: Onjuist! De pil bevat vrijwel altijd synthetische progestagenen, die chemisch en functioneel anders zijn dan het lichaamseigen progesteron.
Progestagenen zijn ‘veilig’ als progesteron: Niet waar. Progestagenen kunnen haaruitval, gewichtstoename, depressie, angst en zelfs een verhoogd risico op borstkanker en hersenkanker veroorzaken; effecten die bij natuurlijk progesteron veel minder voorkomen.
Progesteron is hetzelfde als progestageen: Progesteron is een specifiek natuurlijk hormoon, progestageen is een verzamelnaam voor alle stoffen met een vergelijkbare werking, zowel natuurlijk als synthetisch.
Lees ook: Franse studie toont aan dat hormoonmedicatie het risico op hersentumoren kan verhogen
Veel gestelde vragen (Q&A) over progesteron en progestagenen
1. Waarom wordt in medicijnen vaak progestageen gebruikt en niet natuurlijk progesteron?
Progestagenen zijn goedkoper en stabieler in medicijnen, maar hebben een andere bijwerkingenprofiel dan natuurlijk progesteron.
2. Welke klachten wijzen op een tekort aan progesteron?
Veel voorkomende klachten zijn onregelmatige menstruatie, PMS, vermoeidheid, niet zwanger worden, stemmingsklachten en slapeloosheid.
3. Kan ik mijn progesteronniveau zelf meten?
Ja, via bloedtesten of speekseltesten. Overleg altijd met jouw behandelend arts en/of gynaecoloog voor de juiste interpretatie.
4. Wat kan ik doen als ik te weinig progesteron heb?
Begin met het verminderen van stress, eet gezond en eventueel supplementen na overleg met een arts of gynaecoloog. Soms is hormonale substitutietherapie nodig.
5. Heeft de pil invloed op mijn natuurlijke progesteron?
Ja, langdurig gebruik van hormonale anticonceptie kan de natuurlijke productie van progesteron verlagen.
6. Is meer progesteron altijd beter?
Nee, een teveel kan ook klachten geven, zoals vocht vasthouden of gespannen borsten. Balans is essentieel.
Wil je meer weten over je persoonlijke hormoonbalans? Raadpleeg altijd een specialist of SHE Health Clinics voor advies.
Meer lezen?
- Oestrogeendominantie: wat is het en doet het met je?
- 10 signalen dat je een hormonale disbalans hebt.
- Testosteron bij vrouwen: belang, klachten en leefstijl.
- Hormoonsuppletietherapie tijdens de overgang.
- Te gestrest? 14 manieren om het cortisolgehalte te verlagen.
- Hormoonvervanger Femoston: wat zijn de risico’s?
- 21 verrassende bijwerkingen van de anticonceptiepil.
- Creatine: Onderzoekers tonen aan dat het vrouwen kan helpen de menopauze beter te doorstaan.
- Onvruchtbaarheid en vruchtbaarheidsproblemen: wat je moet weten.
- Wat zijn de oorzaken van een laag libido bij vrouwen?
- Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?
- Wat zijn hormoonvrije alternatieven voor de pil?
- Pure chocolade: waarom het goed is voor de gezondheid van vrouwen.
- Wat zijn signalen dat je teveel cortisol aanmaakt en wat kun je er tegen doen?
