Stress symptomen bij vrouwen: Wat zijn de meest voorkomende?

2 november 2024

Stress is een veelvoorkomend probleem dat een grote invloed kan hebben op de gezondheid en het welzijn van vrouwen. Hoewel stress iedereen kan treffen, zijn er bij vrouwen specifieke symptomen en patronen te herkennen die worden beïnvloed door hormonale schommelingen, sociale rollen en andere factoren.

In dit artikel beschrijven we de meest voorkomende stresssymptomen bij vrouwen, zowel fysiek als emotioneel, en onderzoeken we wat de wetenschap zegt over deze symptomen.

1. Emotionele symptomen van stress

Vrouwen ervaren vaak emotionele stressreacties die zich kunnen manifesteren in stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en gevoelens van overbelasting. Deze symptomen worden beïnvloed door hormonale schommelingen tijdens menstruatiecycli, zwangerschap, en menopauze, waardoor vrouwen gevoeliger kunnen zijn voor stress.

Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen: Stress kan leiden tot plotselinge stemmingswisselingen en prikkelbaarheid, vaak veroorzaakt door de verhoogde cortisolspiegels in het lichaam. Onderzoek wijst uit dat vrouwen sneller emotioneel reageren op stress dan mannen.
Angst en onrust: Vrouwen hebben een verhoogde kans op angstklachten bij langdurige stress. Een studie gepubliceerd in Journal of Affective Disorders toont aan dat vrouwen twee keer zoveel kans hebben op angststoornissen dan mannen, waarbij stress een belangrijke trigger is. De continue zorgelijke gedachten kunnen zich opstapelen en een overweldigend gevoel van onrust veroorzaken.
Piekeren: Stress leidt ook vaak tot overmatig piekeren, waarbij mensen constant bezig zijn met gedachten die blijven malen. Dit resulteert veelal in een onophoudelijke stroom van gedachten, waardoor het moeilijk is om de geest tot rust te brengen.
Concentratieproblemen: De mentale belasting van stress kan onze cognitieve functies beïnvloeden, waardoor het moeilijker wordt om te concentreren en helder te denken.
Depressieve gevoelens: Chronische stress kan leiden tot gevoelens van somberheid en zelfs depressie. Het American Psychological Association (APA) rapport noemt depressie een van de meest voorkomende stressgerelateerde klachten bij vrouwen, met sociale en emotionele druk als bijdragende factoren.

Lees ook: Dít zijn de 25 signalen dat je mogelijk een depressie hebt.

2. Fysieke symptomen van stress bij vrouwen

Stress heeft een aanzienlijke impact op het lichaam en kan zich uiten in verschillende fysieke klachten. Deze symptomen zijn vaak het resultaat van een verhoogde productie van stresshormonen, zoals cortisol en adrenaline, die het lichaam in een staat van paraatheid brengen.

Hoofdpijn en migraine: Stress kan zowel spanningshoofdpijn als migraine veroorzaken of verergeren. Volgens een wetenschappelijke studie in het Journal of Headache and Pain is migraine significant vaker bij vrouwen te vinden, met stress als een belangrijke trigger. Hoofdpijn is één van de meest voorkomende fysieke symptomen van stress bij vrouwen is hoofdpijn. De spanning die ontstaat als reactie op stress kan zich concentreren in de nek en schouders, resulterend in pijnlijke hoofdpijn. Dit wordt ook wel spanningshoofdpijn genoemd. Spanningshoofdpijn kan een waarschuwing zijn dat je jezelf hebt overbelast.
Vermoeidheid en uitputting: Stress kan het energieniveau verlagen, wat leidt tot chronische vermoeidheid. Vrouwen melden vaak dat ze zich “opgebrand” voelen, wat het gevolg kan zijn van de constante belasting van werk, gezin en sociale verwachtingen.
Spierpijn en spanning: Veel vrouwen ervaren nek- en schouderpijn door aanhoudende stress, die veroorzaakt wordt door spanning in de spieren. Uit onderzoek gepubliceerd in Pain Research & Management blijkt dat vrouwen vaker last hebben van spierspanning en chronische pijn als gevolg van stress dan mannen.
Maag- en darmproblemen: Stress beïnvloedt de spijsvertering en kan symptomen zoals opgeblazen gevoel, buikpijn en diarree veroorzaken. Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) wordt vaker gediagnosticeerd bij vrouwen en wordt verergerd door stress, zoals aangetoond in wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd in Gastroenterology.
Verhoogde hartslag en bloeddruk: Stress activeert het sympathische zenuwstelsel, wat kan leiden tot een verhoogde hartslag en bloeddruk. Vrouwen met chronische stress lopen daardoor een hoger risico op hart- en vaatziekten.
Jeuk of huiduitslag: Stress drukt zijn stempel op je huid. Van stressbultjes tot jeuk en huiduitslag; de huid fungeert vaak als een spiegel van jouw innerlijke spanningen. Verder kan stress volgens huidexpert Dr. Jetske UItee de huid vatbaarder maken voor bacteriën, waardoor bijvoorbeeld acne kan verergeren. Gelukkig kun je daar volgens Ultee genoeg tegen doen.
Hyperventilatie: Stress activeert het sympathische zenuwstelsel, wat kan leiden tot snellere ademhaling. Hyperventilatie en te snel ademen, kan duizeligheid en een gevoel van beklemming op de borst veroorzaken.
Oorsuizen: De toegenomen spanning door stress kan de bloedstroom beïnvloeden, ook naar het oor. Dit kan leiden tot tinnitus, een hinderlijk geluid in de oren, wat voor sommige mensen een bijkomend symptoom van stress kan zijn.
Haaruitval: Langdurige stress kan leiden tot haarverlies. Dit komt doordat stress de haarcyclus kan verstoren, waardoor haar in de rustfase terechtkomt en uiteindelijk uitvalt.

Lees ook: Haaruitval bij vrouwen: oorzaken en gevolgen.

3. Hormonale symptomen en menstruatieproblemen

De hormonale schommelingen die vrouwen ervaren, kunnen stressgerelateerde symptomen verergeren. Chronische stress beïnvloedt de hormoonbalans, wat kan leiden tot menstruatieproblemen en andere hormonale klachten.

Onregelmatige menstruatiecyclus: Stress kan de hormooncyclus verstoren, wat leidt tot onregelmatige menstruaties of zelfs het uitblijven ervan. Onderzoek in het Journal of Women’s Health laat zien dat vrouwen met een hoge stressbelasting vaker last hebben van onregelmatige cycli.
Ernstigere PMS-klachten: Premenstruele klachten zoals stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en buikpijn kunnen worden verergerd door stress. Cortisol beïnvloedt de balans van oestrogeen en progesteron, wat PMS-symptomen versterkt.
Verminderd libido: Stress kan het libido verminderen door de daling van het hormoon testosteron, dat een rol speelt in seksuele opwinding. Vrouwen kunnen hierdoor een verminderd seksueel verlangen ervaren, wat de relatie en zelfwaardering kan beïnvloeden. Door een verlaagd libido kan de natuurlijke opwinding en vochtigheid in de vagina afnemen, wat kan leiden tot ongemak of pijn tijdens geslachtsgemeenschap. Een klein wetenschappelijk onderzoek laat zien dat vrouwen met hoge niveaus van chronische stress minder opgewonden raken van een erotische film dan vrouwen met lagere stressniveaus. Als je stress hebt, kan je hoofd gewoon even niet naar seks staan. Hierdoor ervaar je in je lichaam geen seksuele gevoelens, waardoor het een combinatie is van je lichaam en mind. Al moet daar wel bij gezegd worden dat naast stress ook andere oorzaken veranderingen in het libido kunnen veroorzaken, zoals hormonale veranderingen, medicijngebruik, vermoeidheid en psychische problemen. Zie ook: Veranderingen in jouw libido: Wat is normaal en hoe kun je jouw libido verhogen?
Vaginale klachten: Stress heeft invloed op verschillende processen in het lichaam, waaronder hormonale balans en immuunsysteem, die op hun beurt vaginale gezondheid kunnen beïnvloeden.
- Vaginale droogheid: Verlaagde oestrogeenspiegels door chronische stress kunnen vaginale droogheid veroorzaken, wat ongemak en pijn bij geslachtsgemeenschap kan opleveren.
- Verandering in vaginale Ph-waarde: Hormonale verstoringen door stress kunnen de vaginale pH-waarde beïnvloeden, wat kan leiden tot infecties en een verstoring van de vaginale flora.
- Schimmelinfecties: Verzwakte immuniteit maakt het voor Candida, een gist die van nature in de vaginale flora voorkomt, gemakkelijker om te groeien en een schimmelinfectie te veroorzaken.
- Bacteriële vaginose: Een verstoorde balans tussen “goede” en “slechte” bacteriën in de vagina kan leiden tot bacteriële vaginose, die vaak gekenmerkt wordt door een sterke geur en afscheiding.
- Meer of minder afscheiding: Door stress en hormonale veranderingen kan de hoeveelheid en textuur van de vaginale afscheiding veranderen.
- Verkleuring en geur afscheiding: In sommige gevallen kan stress leiden tot een verandering in kleur of geur van de afscheiding, wat vaak het gevolg is van een verstoring van de vaginale flora.
- Verergering van chronische aandoeningen: zoals vaginisme en vulvodynie.

Lees ook: Welke vaginale klachten ontstaan door stress?

Tips om vaginale klachten door stress te verminderen

Stressmanagement: Technieken zoals mindfulness, yoga, en meditatie kunnen helpen om stress te verlagen en hormonale balans te ondersteunen.
Gezonde levensstijl: Gezond eten, voldoende slaap, en regelmatige lichaamsbeweging kunnen helpen om het immuunsysteem te versterken en hormonale schommelingen te verminderen.
Probiotica: Probiotica kunnen helpen om een gezonde vaginale flora te ondersteunen, vooral tijdens stressvolle periodes.
Bekkenbodem oefeningen: Bekkenbodem oefeningen kunnen helpen om spierspanning in het bekkengebied te verminderen, wat vooral nuttig is voor vrouwen met klachten zoals vaginisme.

Lees ook: Oefeningen om jouw bekkenbodem te ontspannen.

4. Slaapproblemen

Vrouwen hebben vaker last van slaapproblemen dan mannen, vooral als gevolg van stress en hormonale veranderingen. Een verstoorde slaap beïnvloedt op zijn beurt de stemming, het energieniveau en het vermogen om met stress om te gaan.

Slapeloosheid: Stress verhoogt cortisol, wat de natuurlijke slaapcyclus kan verstoren. Vrouwen met slapeloosheid hebben vaak moeite om ‘s nachts in slaap te vallen of door te slapen door piekergedachten.
Verstoorde REM-slaap: Stress kan de diepe slaap beïnvloeden, waardoor vrouwen minder herstellend slapen. Slechte slaapkwaliteit draagt bij aan vermoeidheid, prikkelbaarheid en emotionele instabiliteit.
Nachtmerries en nachtzweten: Vrouwen melden vaker angstige dromen en nachtzweten tijdens stressvolle periodes, wat te maken heeft met de verhoogde spanning en cortisol in het lichaam.

Lees ook: Dit zijn dé 10 oorzaken van nachtzweten.

Stress symptomen bij vrouwen: Wat zijn de meest voorkomende?

5. Verzwakt immuunsysteem

Chronische stress kan het immuunsysteem verzwakken, waardoor vrouwen vatbaarder worden voor infecties en ziekten. Het immuunsysteem reageert op langdurige stress door ontstekingsreacties te versterken, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van auto-immuunziekten, waar vrouwen al vatbaarder voor zijn.

Frequent optreden van infecties: Vrouwen met hoge stressniveaus rapporteren vaak frequente verkoudheid, griep, urineweginfecties en/of blaasontstekingen.
Verergering van auto-immuunziekten: Onderzoek laat zien dat stress ontstekingsreacties in het lichaam kan verergeren, wat kan leiden tot opvlammingen van auto-immuunziekten zoals lupus, reumatoïde artritis en schildklieraandoeningen.

Lees ook: Auto-immuunziekten: welke komen bij vrouwen het meest voor?

6. Gedragsmatige symptomen

Naast fysieke en emotionele symptomen kunnen vrouwen onder invloed van stress ook gedragsmatige veranderingen vertonen. Deze veranderingen kunnen de dagelijkse routine verstoren en leiden tot ongezonde copingmechanismen.

Emotionele eetbuien: Vrouwen hebben meer kans op stress-gerelateerd eetgedrag, zoals overeten (binge eating) of het verlangen naar suiker en vetrijke voedingsmiddelen. Dit kan op lange termijn leiden tot gewichtstoename, obesitats en andere gezondheidsproblemen.
Sociale terugtrekking: Sommige vrouwen ervaren de neiging zich sociaal terug te trekken bij chronische stress, wat het risico op isolatie en depressie kan verhogen.
Verhoogd alcoholgebruik: Om met stress om te gaan, kunnen vrouwen zich vaker wenden tot alcohol of andere middelen, wat op lange termijn hun fysieke en mentale gezondheid kan schaden.

Lees ook: Alcoholverslaving bij vrouwen: Begrijpen en overwinnen.

Hoe herken je stresssignalen?

Stresssignalen kun je herkennen als je merkt dat je slecht slaapt, je heel veel piekert, je spieren steeds gespannen blijven, jouw ademhaling is verhoogd, je last hebt van een hoge bloedruk en/of hartkloppingen, je moeite hebt met je concentreren of eventueel last krijgt van spanningshoofdpijn en prikkelbaarheid.

Stresssignalen kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën:

Lichamelijke sensaties: Let op signalen zoals spierspanning, trillingen en een snellere hartslag. Deze kunnen wijzen op een fysiologische reactie op stress.
Veranderingen in gedrag: Merk op of er sprake is van veranderingen in eetgewoonten, slaappatronen of sociale interacties. Deze gedragsveranderingen kunnen aantonen dat je (meer) stress ervaart.
Emotionele tekenen: Let op stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en gevoelens van overweldiging. Deze emotionele signalen kunnen wijzen op onderliggende stressfactoren.

Het herkennen van zowel de lichamelijke als mentale symptomen van stress is cruciaal om effectief om te gaan met deze uitdaging. Door bewustwording en proactieve zelfzorg kunnen we de impact van stress verminderen en streven naar een gezonder leven met meer balans.

Lees ook: 12 tips om je stress te verminderen.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke psycholoog of therapeut? Neem dan rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over stress?