Puur vruchtensap is gezonder en minder schadelijk voor de gezondheid dan frisdrank met toegevoegde suikers. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van voedingswetenschapper Floor Scheffers. Het drinken van puur vruchtensap kan zelfs het risico op hart- en vaatziekten verminderen. Het onderzoek wijkt af van het bestaande advies van het Voedingscentrum over vruchtensap.
Uit het onderzoek van voedingsexpert Scheffers, een samenwerking tussen het RIVM en UMC Utrecht, bleek dat mensen die tot 7 glazen puur vruchtensap per week dronken een 12 tot 15 procent lager risico hadden op hart- en vaatziekten. Bovendien bleek dat mensen die vruchtensap dronken geen verhoogd risico hadden op diabetes type 2 of astma.
In Nederland betekent ‘puur vruchtensap’ sap zonder toegevoegde suikers of andere toevoegingen, versgeperst of gepasteuriseerd in een pak of fles. Of zoals voedingswetenschapper Floor Scheffers uitlegt: “Op een pak Coolbest waar water aan is toegevoegd, zul je nooit de term ‘vruchtensap’ vinden.”
Voor het onderzoek werden twee grote cohortstudies gebruikt, waarbij mensen langer dan 25 jaar zijn gevolgd. Bij de volwassenenstudie ging het om 40.000 Nederlandse mensen en bij de kinderstudie om 4.000 kinderen. Mensen die vruchtensap dronken werden vergeleken met degenen die dat niet of weinig deden.
Let wel: hierbij gaat het vooral om puur, (koel)vers en onbewerkt vruchtensap dat niet uit vruchtenpuree is gemaakt. Want daarvan is bewezen dat met name de fructose leververvetting kan verergeren.
Lees ook: Veel leververvetting bij hoge inname fructose uit frisdrank én vruchtensap.
Achterhaalde richtlijnen in Nederland
De reden voor het onderzoek was dat er wereldwijd verschillende voedingsadviezen door overheden worden gegeven over het drinken van vruchtensap. Scheffers: “In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk wordt gezegd dat je een deel van je dagelijkse fruitinname kunt vervangen door een glas puur vruchtensap. Dan heb je landen in het midden die zeggen: geef de voorkeur aan vers fruit. En dan heb je Nederland dat zegt: consumeer zo min mogelijk vruchtensap. Wij zijn het enige land dat zo sterk ontmoedigt. Dat advies is natuurlijk al lang achterhaalt, zo blijkt ook uit dit onderzoek.”
De strikte Nederlandse richtlijnen zijn volgens Scheffers het gevolg van de beperkte beschikbaarheid van Nederlandse wetenschappelijke onderzoeken op dit gebied. “We weten dat fruit goed is voor de gezondheid en dat dranken met toegevoegde suikers slecht zijn. Omdat vruchtensap veel (fruit)suiker bevat en er verder weinig bekend is, wordt vruchtensap in dezelfde categorie als frisdrank geplaatst. Het is geen verkeerde richtlijn, maar ons onderzoek laat zien dat vruchtensap niet zo slecht is en eerder als een tussencategorie moet worden beschouwd.”
Afwijkend advies Voedingscentrum
Scheffers’ onderzoek wijkt af van het advies van het Nederlands Voedingscentrum, dat aanraadt ‘zo min mogelijk vruchtensap te drinken, omdat dit de kans vergroot op overgewicht en diabetes type 2’. Ook wordt aangeraden vruchtensap niet als vervanging voor fruit te gebruiken, omdat het evenveel suiker bevat als frisdrank en vaak minder voedingsstoffen en vezels dan fruit.
Scheffers is het deels eens met dat advies. Ja, volgens haar is het beter om vers onbespoten fruit te eten dan te drinken. “Vruchtensap mist de vezels, waardoor het nauwelijks verzadigt.” Ze denkt echter niet dat je helemaal hoeft te stoppen met het drinken van vruchtensap. “Wij hebben daar althans geen bewijs voor gevonden. Dat betekent niet dat de bestaande richtlijnen fout zijn. Ons bewijs is beperkt en richtlijnen worden nooit gebaseerd op één of twee onderzoeken. Maar het geeft wel aan dat er meer onderzoek nodig is om te zien wat de juiste richtlijnen zijn.”
Lees ook: Unieke voedingsbehoeften van vrouwen.
Gezonde stoffen in vruchtensap
Professor dr. ir. Ellen Kampman, hoogleraar voeding en ziektes aan de Wageningen Universiteit (WUR), is het daarmee eens. Ze zegt: “Het is belangrijk om te beseffen dat richtlijnen niet gebaseerd worden op één wetenschappelijke studie. De Gezondheidsraad zal richtlijnen voor gezonde voeding publiceren, waarin ook over vruchtensappen wordt gesproken. Deze studies dragen bij aan het beoordelen van de impact op de richtlijnen, maar definitieve aanpassingen moeten we nog afwachten.”
Daarnaast noemt de hoogleraar Scheffers’ studie over vruchtensappen een ‘goed onderzoek’ dat ons ‘kan helpen begrijpen wat we nu precies over vruchtensappen moeten zeggen’. “Aan de ene kant moeten we voorkomen dat het echt fruit vervangt; het mag absoluut geen vervanger worden voor de dagelijkse fruitconsumptie. Maar, vruchtensappen bevatten, naast suiker en calorieën, ook gezonde stoffen. Dit onderzoek laat zien dat matige consumptie op zichzelf niet schadelijk is.”
“Vruchtensap bevat ook antioxidanten, waarvan wordt vermoed dat ze een rol spelen bij het voorkomen van schade aan cellen en weefsels”, zegt voedingswetenschapper Scheffers. “Dit heeft een positief effect op je gezondheid.”
Dat betekent niet dat puur vruchtensap geen negatieve gezondheidseffecten heeft. “Zo is het makkelijk om snel te drinken zonder te beseffen hoeveel calorieën je binnenkrijgt. Ook is het slecht voor je tanden als je het vaak drinkt. Als je het drinkt, is het daarom altijd beter om dit te combineren met een eetmoment.”
Lees ook: Aardbeien uit supermarkt bevatten vaak schadelijke bestrijdingsmiddelen.
Verborgen risico’s
Het drinken van niet-biologische vruchtensap brengt daarnaast ook de nodige verborgen gezondheidsrisico’s met zich mee. Zo bevat het meeste fruit onkruidverdelgers, pesticiden en/of insecticiden die een lichaam kunnen vergiftigen en de hormoonhuishouding kunnen verstoren. Kies dus bij voorkeur voor biologische vruchtensappen.
Lees ook: Ruim 53% meer pesticiden op fruit.
Bestaande voedingsadviezen
Op de vraag of het Voedingscentrum overweegt de bestaande adviezen over vruchtensap te herzien, wijst een woordvoerder op de Richtlijnen goede voeding van de Gezondheidsraad uit 2015, waar het Voedingscentrum zich nog steeds op baseert. De Gezondheidsraad adviseerde in 2015 om zo min mogelijk suikerhoudende dranken te consumeren. “Deze richtlijn is gebaseerd op bewijs dat consumptie van dranken met toegevoegd suiker leidt tot een hoger lichaamsgewicht en samenhangt met een hoger risico op diabetes. De commissie die het advies opstelde achtte deze bevindingen ook van toepassing op andere suikerhoudende dranken als fruitsap, omdat het suikergehalte in deze dranken vergelijkbaar is met andere suikerhoudende dranken.
“Het is de taak van de Gezondheidsraad om ál het onderzoek, nationaal en internationaal, te bestuderen, te wegen en tot één advies te komen. Mocht de Gezondheidsraad op termijn bij het herzien van de Richtlijnen goede voeding uit 2015 met andere adviezen komen over vruchtensappen, dan zal het Voedingscentrum die adviezen overnemen.”
Scheffers denkt niet dat de voedingsrichtlijn snel zal veranderen, maar ziet dit onderzoek wel als startpunt voor verder wetenschappelijk onderzoek naar dit onderwerp.
Meer lezen over voeding en leefstijl?
- Hoe suiker je darmen schaadt en het risico op darmkanker verhoogt.
- Ongefilterd drinkwater: waarom ongezond?
- In welke fruit zit het meeste water?
- Waarom je blauwe (bos)bessen altijd eerst moet wassen.
- 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
- Aanzienlijk minder schadelijke stoffen in biologisch voedsel.
- Frisdrank, sportdrank, zuiveldrank en ijskoffie zitten vol suiker!
- Hoeveelheid gif op Nederlandse aardappelen, aardbeien en radijsjes neemt niet af, maar toe!
- Ultrabewerkte voeding in verband gebracht met hoger risico op meerdere gezondheidsaandoeningen.
- Suikerhuishouding van slag in week voor menstruatie.
- Tips voor een gezonde lever: ‘Een vette lever wordt de ziekte van de toekomst’.
- Ultrabewerkte voeding verhoogt risico op dementie.
- Hoeveel glazen water moet je per dag drinken? Bereken het met deze formule!
Bronnen: SHE Health Clinics, Voedingscentrum, RTL Nieuws
