Anticonceptie: Wat zijn de meest gestelde vragen aan een gynaecoloog?

12 december 2024

Over anticonceptie (ook bekend als voorbehoedsmiddel, geboortebeperking en vruchtbaarheidsregeling) spelen veel vragen bij vrouwen. Een aantal van die vragen worden met regelmaat aan een van onze vrouwelijke gynaecologen voorgelegd. Uit de meest gestelde vragen hebben wij een selectie gemaakt van 20 vragen, waardoor je een informatief overzicht kunt krijgen en jouw kennis over anticonceptie op basis van onderstaande vragen en antwoorden kunt verrijken.

1. Welke anticonceptiemethode is het beste voor mij?

De anticonceptiekeuze hangt af van je leeftijd, gezondheid, levensstijl, kinderwens, en voorkeuren. Opties zijn: Hormonale anticonceptie (zoals de pil, hormoonspiraal, pleister, hormoonring, Implanon) en niet-hormonale anticonceptie (zoals het koperspiraal, condoom, of natuurlijke methoden).

Deze vraag welke methode het beste voor je is, omvat een breed scala aan overwegingen, zoals:

Effectiviteit: Hoe betrouwbaar is de methode in het voorkomen van zwangerschap?
Bijwerkingen: Welke bijwerkingen kan ik verwachten, en hoe ernstig kunnen deze zijn?
Gezondheidsfactoren: Is de gekozen methode veilig gezien mijn medische voorgeschiedenis, zoals een verhoogd risico op trombose of migraine?
Gebruiksgemak: Hoe makkelijk is het in te passen in mijn dagelijks leven?
Langetermijnwensen: Wil ik over een aantal jaar kinderen, of zoek ik een langdurige oplossing?
Andere voordelen: Kan anticonceptie ook helpen bij problemen zoals acne, menstruatiepijn of hevig bloedverlies?

Omdat elke vrouw uniek is, hangt het antwoord sterk af van persoonlijke omstandigheden, medische geschiedenis, leefstijl en voorkeuren. Een ervaren vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics kan je helpen de meest geschikte optie te kiezen.

Lees ook: Anticonceptie: Welke soorten bestaan er en wat zijn de voor- en nadelen?

2. Wat zijn de bijwerkingen van hormonale anticonceptie?

Bijwerkingen van hormonale anticonceptie verschillen per persoon en methode. Voorkomende bijwerkingen zijn onder andere:

Misselijkheid.
Hoofdpijn of migraine.
Gewichtsschommelingen en gewichtstoename.
Vaginale droogheid.
Stemmingswisselingen.
Depressiviteit.
Trombose (bij gecombineerde anticonceptiepil).
Onregelmatige bloedingen (vooral in de beginperiode).
Spotting (tussentijdse bloedingen).
Verlaagd libido / seksuele disfunctie.

Bij ernstige klachten, zoals hoge bloeddruk of hevige hoofdpijn, is overleg met de arts nodig.

Lees ook: 21 verrassende bijwerkingen van de anticonceptiepil.

3. Wat is het verschil tussen een hormoonspiraal en een koperspiraal?

Hormoonspiraal: Geeft hormonen af om zwangerschap te voorkomen. Kan menstruatie lichter of minder pijnlijk maken.
Koperspiraal: Vrij van hormonen; koper voorkomt innesteling. Kan leiden tot hevigere menstruaties.
Beide bieden langdurige bescherming (3-10 jaar, afhankelijk van het type).

4. Hoe betrouwbaar is anticonceptie?

Betrouwbaarheid varieert per methode:

Sterilisatie en spiraal: Meer dan 99% effectief.
Anticonceptiepil, hormoonpleister, Implanon of hormoonring: Bij correct gebruik 91-99%.
Condoom: 85-98% bij juist gebruik.
Natuurlijke methoden: Minder betrouwbaar, afhankelijk van nauwkeurigheid.

5. Kan ik stoppen met de pil zonder problemen?

Ja, maar na stoppen kunnen jouw natuurlijke menstruaties terugkomen. Dit kan enkele maanden duren. Stoppen met de pil heeft geen negatieve invloed op toekomstige vruchtbaarheid.

Lees ook: Wat gebeurt er met je lichaam als je met de anticonceptiepil stopt?

6. Wanneer en hoe kan ik stoppen met anticonceptie als ik zwanger wil worden?

Bij de meeste anticonceptiemethoden kun je meteen proberen zwanger te worden. Het kan echter enkele maanden duren voordat je normale cyclus terugkeert.

Lees ook: Wanneer en hoe stoppen met de pil om zwanger te worden?

7. Welke anticonceptiemiddelen beïnvloeden mijn menstruatie?

De pil, hormoonspiraal, pleister, Implanon en prikpil: Kunnen menstruaties lichter maken of volledig stoppen.
Koperspiraal: Kan menstruatie heviger maken.

Bespreek wat bij jouw levensstijl past met jouw vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics.

Lees ook: Wat is de invloed van anticonceptie op jouw menstruatie?

8. Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de Kyleena en Mirena hormoonspiraal?

Hormoongehalte

Kyleena: Bevat 19,5 mg levonorgestrel (een progestageen hormoon).
Mirena: Bevat 52 mg levonorgestrel.
Gevolg: Mirena heeft een hogere dosering hormonen, wat kan leiden tot sterkere menstruatievermindering en mogelijk effectiever is voor de behandeling van medische aandoeningen zoals endometriose.

Grootte

Kyleena: Kleiner dan de Mirena, wat het vaak comfortabeler maakt voor vrouwen die nog niet zijn bevallen of een kleinere baarmoeder hebben.
Mirena: Groter van formaat, vaak beter geschikt voor vrouwen die al een of meer bevallingen hebben gehad.

Duur van werking

Kyleena: Werkt maximaal 5 jaar.
Mirena: Werkt maximaal 6 tot 8 jaar voor anticonceptie (en 5 jaar voor behandeling van hevig menstrueel bloedverlies).

Gebruik

Kyleena: Is gericht op anticonceptie, vooral voor jongere vrouwen of vrouwen zonder kinderen. En kan menstruaties lichter maken, maar de effecten zijn doorgaans minder uitgesproken dan bij de Mirena.
Mirena: Naast anticonceptie ook vaak voorgeschreven voor medische aandoeningen zoals hevig menstrueel bloedverlies, endometriose, en adenomyose. Is effectiever bij het verminderen van hevige menstruaties.

Bijwerkingen

Door de lagere hormoondosering kan de Kyleena minder vaak bijwerkingen geven zoals stemmingswisselingen of gewichtstoename.
Bij de Mirena, door de hogere hormoonafgifte, kunnen bijwerkingen iets sterker zijn in het begin, maar deze nemen vaak af na de eerste maanden.

Uitstrijkbaarheid van de draden

Kyleena: De draadjes zijn dunner, wat het verwijderen soms iets moeilijker maakt.
Mirena: Dikkere draadjes, vaak makkelijker te vinden bij controles of bij verwijdering.

Welke is beter?

Dit hangt af van de persoonlijke situatie en behoeften:

Kyleena: Geschikt voor jongere vrouwen, vrouwen zonder kinderen, of vrouwen die een lagere hormoondosering willen.
Mirena: Beter voor vrouwen met hevige menstruaties, medische aandoeningen of degenen die een langdurige anticonceptiemethode nodig hebben.

Overleg met een gynaecoloog bij SHE Health Clinics om te bepalen welke spiraal het beste past bij jouw situatie.

Lees ook: Mirena of Kyleena hormoonspiraal: Wat zijn de verschillen?

9. Kan ik anticonceptie gebruiken tijdens de borstvoedingsperiode?

Ja, maar niet alle methoden zijn geschikt. Aanbevolen zijn:

Minipil of andere progesteron-alleen methoden.
Hormoonspiraal of koperspiraal.
De gecombineerde pil (oestrogeen en progesteron) wordt meestal afgeraden in de eerste weken na de bevalling.

Lees ook: Medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding: dít wil je er over weten.

10. Kan anticonceptie invloed hebben op mijn libido of seksleven?

Ja, hormonale anticonceptie kan het libido bij sommige vrouwen verlagen en daardoor een negatieve impact op jouw zin in seks hebben. Als dit een probleem is, bespreek dan alternatieven met jouw vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics.

Lees ook: Veranderingen in jouw libido: Wat is normaal en hoe kun je jouw libido verhogen?

Anticonceptie: Wat zijn de meest gestelde vragen aan een gynaecoloog?

11. Welke ziektes of aandoeningen kunnen met hormonale anticonceptie worden beperkt of voorkomen?

Dit zijn de aandoeningen die mogelijk beperkt of voorkomen kunnen worden door hormonale anticonceptie:

Menstruatie-gerelateerde aandoeningen

Hevige menstruaties (menorragie): Hormonale anticonceptie kan het menstruatiebloedverlies verminderen.
Pijnlijke menstruaties (dysmenorroe): Door het onderdrukken van de eisprong kunnen menstruatiekrampen verminderen.
Onregelmatige menstruaties: Hormonen kunnen de cyclus reguleren.
Premenstrueel syndroom (PMS) en premenstruele dysfore stoornis (PMDD): Anticonceptie kan hormonale schommelingen verminderen en klachten zoals stemmingswisselingen, vermoeidheid en prikkelbaarheid verlichten.

Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen PMS en PMDD?

Hormonale aandoeningen

Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS): Hormonale anticonceptie kan de hormonale balans herstellen, acne verminderen en een regelmatige menstruatiecyclus bevorderen.
Endometriose: Kan pijn verminderen door het onderdrukken van de groei van endometriumweefsel.
Adenomyose: Hormonale anticonceptie kan symptomen zoals hevig bloedverlies en pijn verlichten.

Preventie van bepaalde kankers

Hormonale anticonceptie kan het risico verlagen op:

Eierstokkanker: Langdurig gebruik kan het risico op eierstokkanker aanzienlijk verminderen.
Endometriumkanker (baarmoederkanker): Verminderde blootstelling aan oestrogeen kan het risico verlagen.
Darmkanker: Sommige onderzoeken wijzen op een licht verlaagd risico.

Huidaandoeningen

Acne: Met name pillen die anti-androgene eigenschappen hebben (zoals Diane-35) kunnen acne en overmatige haargroei (hirsutisme) verminderen.
Hirsutisme: Ongewenste haargroei door een hormonale onbalans kan worden verminderd.

Botgezondheid

Osteoporose: Hormonale anticonceptie kan helpen bij het behoud van botdichtheid bij vrouwen die vroegtijdig in de overgang zijn geraakt.

Overige aandoeningen

Bloedarmoede: Door verminderd bloedverlies tijdens de menstruatie neemt de kans op bloedarmoede af.
Functionele cysten in de eierstokken: Het gebruik van anticonceptie vermindert de kans op het ontwikkelen van deze goedaardige cysten.
Migraine zonder aura: Bij sommige vrouwen kan hormonale anticonceptie de frequentie en ernst van migraineaanvallen verminderen.

Lees ook: Waarom is anticonceptie belangrijk voor een vrouw?

12. Is anticonceptie veilig voor langdurig gebruik?

De meeste methoden zijn veilig voor langdurig gebruik, zolang er geen contra-indicaties zijn zoals:

Hoge bloeddruk.
Migraine met aura.
Roken (vooral bij vrouwen boven de 35).

Regelmatige controles bij jouw huisarts en/of gynaecoloog worden aanbevolen.

13. Kan het gebruik van hormonale anticonceptie het risico op kanker verhogen?

Ja, dat kan. Hoewel hormonale anticonceptie mogelijk enkele soorten kanker kan helpen voorkomen, zijn er ook enkele soorten kanker waarvan het risico mogelijk licht verhoogd wordt bij langdurig gebruik van anticonceptie. Dit zijn de belangrijkste soorten kanker waarbij een verhoogd kankerrisico in verband wordt gebracht met hormonale anticonceptie:

Borstkanker

Verhoogd risico: Het gebruik van hormonale anticonceptie, met name middelen die oestrogeen bevatten, kan het risico op borstkanker licht verhogen. Dit verhoogde risico lijkt echter te verdwijnen binnen 10 jaar na het stoppen met anticonceptie.
Uitleg: Hormonen in anticonceptie kunnen de groei van hormoongevoelige borstcellen stimuleren, wat het risico op tumoren kan verhogen.

Baarmoederhalskanker (cervixcarcinoom)

Verhoogd risico: Langdurig gebruik (meer dan 5 jaar) van hormonale anticonceptie is in sommige onderzoeken in verband gebracht met een verhoogd risico op baarmoederhalskanker.
Uitleg: Het verhoogde risico kan gedeeltelijk komen door een hogere kans op blootstelling aan humaan papillomavirus (HPV), de belangrijkste veroorzaker van baarmoederhalskanker. Hormonale anticonceptie kan mogelijk invloed hebben op hoe het lichaam omgaat met HPV-infecties.

Leverkanker

Verhoogd risico: Het gebruik van hormonale anticonceptie, vooral oudere middelen met hogere hormoondoseringen, wordt geassocieerd met een iets verhoogd risico op goedaardige levertumoren (leveradenomen). In zeer zeldzame gevallen kan dit ook leiden tot een verhoogd risico op leverkanker.
Uitleg: Leveradenomen kunnen bij sommige vrouwen ontaarden in kwaadaardige tumoren, hoewel dit uitzonderlijk is.

Lees ook: Wat zijn ‘stille’ kankers: kanker zonder symptomen?

14. Beschermt anticonceptie ook tegen SOA’s?

Nee, alleen condooms bieden bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s). Andere anticonceptiemethoden voorkomen alleen zwangerschap.

Lees ook: Meer soa’s en soa-testen, met name onder jongeren.

15. Wat als ik mijn pil vergeten ben?

De oplossing hangt af van hoeveel pillen je bent vergeten en waar je in je cyclus zit. Algemene richtlijnen:

Neem de vergeten pil zodra je het merkt.
Bij meer dan één gemiste pil of onbeschermde seks, gebruik noodanticonceptie of overleg met je arts.

Lees ook: Hoe gebruik je een zwangerschapstest of ovulatietest?

16. Wat is noodanticonceptie en wanneer gebruik ik het?

Noodanticonceptie (morning-afterpil of koperspiraal) voorkomt zwangerschap na onbeschermde seks.

De morning-afterpil werkt tot 72 uur (sommige tot 120 uur).
Het koperspiraal kan tot 5 dagen na de seks worden geplaatst en is effectiever.

17. Hoe werkt anticonceptie bij een onregelmatige cyclus?

Hormonale methoden zoals de pil of spiraal kunnen helpen je cyclus te reguleren. Bij een sterk onregelmatige cyclus is aanvullend onderzoek soms nodig.

18. Zijn er natuurlijke alternatieven voor hormonale anticonceptie?

Ja, zoals:

Natuurlijke gezinsplanning (temperatuurmethode, slijmobservatie).
Condooms.
Deze methoden vereisen nauwkeurige toepassing en zijn minder betrouwbaar.

Lees ook: Wat zijn alle alternatieven voor de anticonceptiepil?

19. Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen van een hormoonspiraal?

De meest voorkomende bijwerkingen van een hormoonspiraal (zoals de Mirena, Kyleena of Jaydess) zijn over het algemeen mild en verdwijnen vaak na een paar maanden. Hier is een overzicht van mogelijke bijwerkingen:

Menstruatieveranderingen

Onregelmatige menstruaties, vooral in de eerste maanden.
Vermindering van de menstruatiebloeding of zelfs het volledig stoppen van de menstruatie (amenorroe).
Spotting (onregelmatig licht bloedverlies) tussen menstruaties.

Lees ook: Spotting: Alles wat je moet weten.

Pijnklachten

Buikpijn of krampen, vooral in de eerste weken na plaatsing.
Rugpijn.

Hormoongerelateerde bijwerkingen

Hoofdpijn.
Gevoelige of pijnlijke borsten.
Stemmingswisselingen, zoals prikkelbaarheid of somberheid.
Acne of een toename van puistjes.
Hogere hartslag.
Gewichtstoename of een opgeblazen gevoel (soms).

Andere mogelijke bijwerkingen

Vaginale afscheiding.
Verminderde zin in seks (libidoverlies).
Gevoeligheid of irritatie van de baarmoederhals na plaatsing.

Zeldzame maar serieuze bijwerkingen

Hoewel zeldzaam, zijn er ook risico’s verbonden aan het gebruik van een hormoonspiraal:

Infectie: Een bekkenontsteking (pelvic inflammatory disease) kan optreden als er tijdens de plaatsing een infectie is.
Uitstoting: In zeldzame gevallen kan het spiraaltje uit de baarmoeder worden geduwd.
Perforatie: Bij zeer weinig gebruikers kan de spiraal door de baarmoederwand heen gaan.

Lees ook: Veel vrouwen zijn onbekend met bijwerkingen hormoonspiraal.

20. Wat is Post Birth Control Syndrome?

Post-Birth Control Syndrome (PBCS) is een term die wordt gebruikt om een verzameling symptomen te beschrijven die sommige mensen ervaren nadat ze zijn gestopt met hormonale anticonceptiemiddelen, zoals anticonceptiepillen. Deze symptomen kunnen weken of maanden na het stoppen met anticonceptie optreden en worden verondersteld verband te houden met de aanpassing van het vrouwelijke lichaam aan haar natuurlijke hormonale cyclus.

Lees ook: Post Birth Control Syndrome: wat is het?

Meer info of afspraak maken?

Heb je vragen, wil je meer informatie of een afspraak maken met een in anticonceptie gespecialiseerde vrouwelijke gynaecoloog in onze vrouwenkliniek? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over anticonceptie en zwangerschap?