Ondanks het feit dat endometriose wereldwijd naar schatting één op de 10 vrouwen en meisjes treft, wordt de aandoening nog steeds verkeerd begrepen. In deze Endometriose Awareness Maand bespreken we waarom endometriose jarenlang niet gediagnosticeerd wordt en wat je over de aandoening moet weten.
Wat is endometriose?
Endometriose is een chronische, invaliderende ontstekingsaandoening waar tot 10% van de patiënten in de vruchtbare leeftijd (puberteit tot menopauze) aan lijdt. Dit komt neer op ongeveer 420.000 patiënten in Nederland en 176 miljoen wereldwijd.
De ziekte, waarbij baarmoederslijmvliesachtig weefsel buiten de baarmoeder groeit, kost de Nederlandse economie ongeveer 1,2 miljard euro per jaar aan gezondheidszorgkosten en gederfde levensvreugde.
Lees ook: ‘Beperkte focus op vrouwengezondheid kost maatschappij miljarden’.
Het klassieke symptoom van endometriose is bekkenpijn van verschillende intensiteit, duur en locatie, maar er kunnen ook andere symptomen en aandoeningen optreden.
Tekenen en symptomen van endometriose
De meest voorkomende klachten en symptomen bij endometriose zijn:
- Pijn voor en/of tijdens de menstruatie (dysmenorroe)
- Pijn tijdens of na het vrijen
- Pijn bij het openen van de darmen
- Pijn bij het plassen
- Vaker of dringend de darmen moeten openen, vooral tijdens de menstruatie
- Vaker of dringend moeten plassen of ‘s nachts vaak wakker worden om te plassen
- Bloed in de ontlasting
- Bloed in de urine
- Cyclische pijn op de borst en/of hoesten
- Vermoeidheid
- Onvruchtbaarheid > 6 maanden, vooral als een van bovenstaande ook aanwezig is.
De diagnose wordt vaak zeven tot negen jaar uitgesteld door een gebrek aan bewustzijn bij patiënten en zorgverleners in alle settings. Daarom is het niet ongebruikelijk dat patiënten vaak bij toeval de eerste diagnose krijgen wanneer ze een gynaecologische echografie van het bekken of MRI (magnetische resonantie beeldvorming) ondergaan bij onderzoek naar andere aandoeningen, bijvoorbeeld onvruchtbaarheid.
Echografie is een soort scan waarbij geluidsgolven met een hoge frequentie worden gebruikt om beelden te maken van inwendige weefsels/organen, terwijl MRI sterke magnetische velden en radiogolven gebruikt om dergelijke beelden te maken.
Lees ook: Hoe herken je de symptomen van endometriose?
Endometriose en onvruchtbaarheid
Hoewel endometriose bij tot 50% van de patiënten met onvruchtbaarheid wordt aangetroffen, is het meestal de oorzaak bij patiënten met een actieve ziekte en/of betrokkenheid van de eileiders of eierstokken. Hoewel medische hormonale therapieën effectief zijn, zijn ze niet verenigbaar met vruchtbaarheid en daarom moeten veel patiënten met complexe endometriose hun toevlucht nemen tot chirurgie om de vruchtbaarheid te verbeteren.
Een operatie brengt echter risico’s met zich mee op trauma’s aan de darmen en urinewegen (ook wel complicaties genoemd) en bovendien kunnen patiënten vertraging oplopen bij het hervatten van de vruchtbaarheid terwijl ze volledig herstellen van de operatie, vooral als deze complex is.
Lees ook: Endometriose kan verminderde vruchtbaarheid en miskraam veroorzaken, toont studie.
Laparoscopie en endometriose
Laparoscopie is een soort chirurgische ingreep waarbij een chirurg kijksleuven en een camera gebruikt voor ingrepen in de buik of het bekken. Het is de “gouden standaard” test voor diagnose en behandeling van endometriose en hoewel invasief van aard is het zeer veilig en effectief.
Lees ook: De 30 meest gestelde vragen over endometriose beantwoord.
Robotchirurgie en endometriose
Robotchirurgie is een soort kijkoperatie waarbij gebruik wordt gemaakt van gespecialiseerde camera’s en instrumenten die via een kijksleuf worden ingebracht, maar die in tegenstelling tot laparoscopie worden bediend door een chirurg die aan een ergonomisch ontworpen console zit op afstand van de patiënt, maar verder in dezelfde operatiekamer.
Robotchirurgie is met succes geïntroduceerd voor routinematig gynaecologisch gebruik in bepaalde endometrioseklinieken, en heeft gezien de voordelen, waaronder minder complicaties en bloedverlies en sneller herstel, een revolutie teweeggebracht in de chirurgische zorg voor patiënten, ook in vergelijking met traditionele laparoscopie.
Hoewel robotchirurgie beschikbaar zou moeten zijn voor alle patiënten, wordt het gebruik ervan beperkt door de hogere kosten en de beperkte beschikbaarheid en is daarom momenteel voorbehouden aan patiënten met complexe chirurgische en anesthetische behoeften.
Een ander minder bekend en geprezen voordeel van robotchirurgie ten opzichte van andere vormen van chirurgie, waaronder laparoscopie, is de grotere ergonomie en intuïtiviteit die het biedt, wat op zijn beurt resulteert in minder vermoeidheid bij de chirurg, vooral bij complexe casussen. Dit zal op de lange termijn het werkleven en de retentie van chirurgen verbeteren in een tijd waarin de nood het hoogst is binnen de Nederlandse ziekenhuizen en ZBC’s.
Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen narcose en een roesje?
De voordelen van robotchirurgie
- Grotere precisie
- Superieur 3D HD-zicht
- Minimaal weefseltrauma
- Zenuw sparend
- Minder bloedverlies en complicaties
- Minder postoperatieve pijn
- Minder ziekenhuisverblijf
- Sneller herstel
- Ergonomischer voor de chirurg en minder vermoeidheid van de chirurg.
De nadelen van robotchirurgie
- Hogere kapitaalkosten
- Strenge kwaliteits- en veiligheidscontroles
- Alleen beschikbaar in bepaalde klinieken en ziekenhuizen.
Wat kunnen vrouwen doen?
Alle patiënten, ook adolescenten, moeten zich vertrouwd maken met de symptomen en tekenen van endometriose en dienovereenkomstig een afspraak maken bij een in endometriose gespecialiseerde gynaecoloog.
Indien nodig moeten patiënten een kwalitatief hoogwaardige echografie van het bekken laten maken, maar ze moeten zich er ook van bewust zijn dat een negatieve echografie endometriose niet uitsluit en daarom, in geval van aanhoudende klachten, een aanvullende MRI en/of laparoscopie en/of empirische behandelingen laten doen.
Patiënten met endometriose moeten worden doorverwezen naar een vruchtbaarheidskliniek om de aard van hun aandoening en de invloed ervan op de vruchtbaarheid te bespreken. Veel, maar niet alle, vruchtbaarheidsklinieken bieden bekken echografie van hoge kwaliteit tijdens de eerste diagnostische work-up en hebben daarom baat bij een snellere en nauwkeurigere diagnose van endometriose, inclusief diepe en/of complexe endometriose.
Vrouwen met ovariële endometriose moeten overwegen hun vruchtbaarheid te behouden door eventueel eicellen/embryo’s in te vriezen.
Lees ook: Eicellen invriezen wordt regelmatig gedaan, doch weinig gebruikt.
Patiënten met ernstige en/of complexe vormen van endometriose moeten een verwijzing aanvragen naar hun lokale endometriosecentrum of endometriosekliniek. Waar mogelijk moeten ze informeren naar de beschikbaarheid van robotchirurgie in dergelijke centra.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen?
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina endometriose.
- SHE Health Clinics infopagina over menstruatieklachten.
- SHE Health Clinics infopagina gynaecologische echografie.
- SHE Health Clinics gynaecologische check-up.
- 15 feiten en fabels over endometriose.
- Aan welke symptomen kun je endometriose herkennen?
- Floor heeft endometriose: ‘Er is niemand die dit herkent’.
- Menstruatiepijn en nog 5 symptomen die kunnen wijzen op endometriose.
- ‘Yoga kan helpen tegen endometriose’.
- Doorbraak in behandeling endometriose dankzij Australische wetenschappers.
- Wat zijn de verschillen tussen PCOS en endometriose?
- Endometriose diagnose duurt gemiddeld 8 jaar!
- Voedingstips tegen endometrioseklachten.
- AI-systeem kan diagnosetijd verkorten voor vrouwen met endometriose.
- Voedingsmiddelen die je oestrogeenspiegel verbeteren.
- Endometriose: inzicht in hoe patiënten pijn beschrijven, kan leiden tot snellere diagnose.
- Hoe kun je leren omgaan met een chronische ziekte of chronische pijn?
- Feit of fabel: is endometriose een genetische aandoening?
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, Femtech World
