Chirurg beslist voortaan zelf over borstreconstructie voor borstkankerpatiënt
23 mei 2025
Plastisch chirurgen mogen voortaan zelfstandig beslissen over het uitvoeren van borstreconstructies bij borstkanker of BRCA genmutatie. Dat heeft Zorgverzekeraars Nederland besloten nadat de NOS diverse misstanden aan het licht had gebracht bij de vergoeding van deze operaties. Zo is er via de NOS aan het licht gekomen dat er veel werd gefraudeerd bij het wel of niet vergoeden van borstreconstructies.
Volgens diverse mamma chirurgen, die zijn gespecialiseerd in borstoperaties, is dit een doorbraak. Ze verwachten honderden vrouwen per jaar extra te kunnen opereren van wie de aanvraag nu wordt afgewezen door de verzekeraar. Ook hoeven er door dit besluit gelukkig nooit meer borstenfoto’s te worden opgestuurd naar ene zorgverzekeraar. Dit – voorheen veelal verplichte proces – had op veel vrouwen een zeer negatieve impact.
Bij veel borstreconstructies na amputatie vanwege borstkanker moet nu nog vooraf toestemming worden gevraagd aan de zorgverzekeraar. Het gaat dan om ingrepen na een eerste reconstructie, zoals het verhelpen van pijnklachten of het corrigeren van deuken en andere contourafwijkingen. Ongeveer een op de drie aanvragen voor een borstreconstructie-operatie wordt nu afgekeurd door zorgverzekeraars.
Dat gebeurde meerdere keren bij de 39-jarige Joyce Bosman-Kuijntjes. Vijf jaar geleden liet ze haar borsten preventief amputeren vanwege het door BRCA genmutatie veroorzaakte hogere risico op borstkanker. Twee jaar geleden begon haar druppelvormige siliconen borstprothese te draaien. “Je kan je voorstellen dat dit er gek uitziet. Ook deed het pijn.” De zorgverzekeraar oordeelde echter dat dit niet ernstig genoeg was voor een operatieve ingreep.
Joyce had veel last van het hele traject. “Ik heb dit laten doen voor mijn eigen gezondheid. Zelfs de zorgverzekeraar is erbij gebaat dat ik het risico wegneem om borstkanker te krijgen. Dan heb je een complicatie en dan geven ze helaas niet thuis. Het voelt zo onrechtvaardig en onbegrijpelijk. Ik was er dag en nacht mee bezig.”
Uiteindelijk kreeg ze deze borstoperatie wel vergoed. Maar inmiddels is ze opnieuw de strijd aangegaan met haar zorgverzekeraar, nadat een andere operatie voor het wegwerken van een deuk ook was afgewezen. “Zorgverzekeraars zijn heel erg op het cosmetische gericht omdat het om borsten gaat, en helaas denken dat je dit doet om dingen mooier te maken.”
Binnenkort is toestemming vooraf van de zorgverzekeraar niet meer nodig, zegt directeur Petra Wormser van Zorgverzekeraars Nederland. “Wij vinden het belangrijk dat vrouwen met borstkanker de goede behandeling krijgen en snel weten waar ze aan toe zijn.”
Daarom komt de beslissing over deze operaties voortaan in handen van de plastisch chirurg. “In de beslotenheid van de spreekkamer kan die samen met de patiënt besluiten of een extra operatie nodig is.” Dat is voldoende voor de verzekeraar om tot vergoeding over te gaan.
Wel benadrukt ze dat de omstreden strenge voorwaarden bij de vergoeding van borstreconstructies, die alleen bij borstkanker gelden, voorlopig wel blijven. Die moeten in de toekomst dus door de arts gehanteerd worden, zegt Wormser.
Toch denkt Edin Hajder van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) dat door het besluit circa 300 tot 400 vrouwen per jaar extra een reconstructieve borstoperatie krijgen, boven op de huidige 600 tot 700 reconstructieveoperaties. “De huidige criteria leiden tot afwijzingen door een strenge beoordeling door de zorgverzekeraar. Voortaan bepaalt de plastisch chirurg zelf of aan de voorwaarden wordt voldaan.”
ZN-directeur Wormser vindt niet dat zorgverzekeraars nu te streng zijn, maar wil wel zeggen: “We vonden dat het proces voor deze patiëntengroep verbeterd moest worden”.
Alleen bij borstreconstructies gelden strenge voorwaarden van zorgverzekeraars, anders dan bij alle andere soorten kanker. Zo wordt onderscheid gemaakt op welke plek in het borstgebied een deuk zit. Wanneer deze deuk met kleding te bedekken is (‘niet-functioneel gebied’), moet die ten minste een diameter van 5 centimeter en diepte van 2 centimeter hebben. Binnen het decolleté (‘functioneel gebied’) volstaat een diameter en diepte van 2 centimeter. Juristen noemen deze onnodige voorwaarden ‘discriminatie van vrouwen en in het algemeen‘.
Plastisch chirurg Hajder verwacht een inhaalslag van vrouwen van wie de operatie in het verleden is afgekeurd. “Zij zullen opnieuw aankloppen bij hun arts.” Hij noemt het al met al een “doorbraak” voor borstkankerpatiënten, ook omdat er nooit meer borstenfoto’s naar de verzekeraar hoeven worden gestuurd. “Voor de patiënten is dit absolute winst.”
Zorgverzekeraars gaan het nieuwe beleid monitoren “om onrechtmatige toename te voorkomen”. “We gaan in gesprek met plastisch chirurgen over de mogelijke consequenties”, aldus ZN-directeur Wormser. Wel benadrukt ze dat verzekerden in geen geval achteraf opdraaien voor de kosten als de voorwaarden niet goed zijn toegepast door de arts.
Volgens de NVPC is het vooral belangrijk dat de huidige strenge voorwaarden gaan verdwijnen. “Hier moet zo snel mogelijk verandering in komen.”
Zorgverzekeraars Nederland hoopt de maatregelen deze zomer te hebben doorgevoerd. Joyce Bosman-Kuijntjes vindt het “fantastisch” dat dit gaat gebeuren.
