Hoe herken je de symptomen van de schildklieraandoening ‘ziekte van Graves’?

8 augustus 2023

Last van hartkloppingen, overmatig zweten, onbewust afvallen en een gejaagd gevoel? Dan zou het kunnen dat je schildklier te snel werkt. Zo’n te snelle schildklier wordt in 70 tot 80 procent van de gevallen veroorzaakt door een bepaalde auto-immuunziekte: de ziekte van Graves. Deze ziekte tast de schildklier aan en leidt tot een teveel aan schildklierhormoon in het bloed, ook wel hyperthyreoïdie genoemd

We zetten de symptomen van deze schildklieraandoening voor je op een rijtje, zodat je deze makkelijker bij jezelf of een dierbare kunt herkennen. Ook beschrijven we hoe de ziekte van Graves behandeld kan worden.

De ziekte van Graves

Eerder schreven we al over de auto-immuunziekte ziekte van Hashimoto. Daarbij valt het immuunsysteem de schildklier aan, waardoor deze te traag werkt. Net als Hashimoto is ook de ziekte van Graves een schildklieraandoening die ontstaat door ons eigen afweersysteem. In plaats van de schildklier aan te vallen, zorgt het immuunsysteem er bij de ziekte van Graves juist voor dat het lichaam schildklierstimulerende antilichamen aanmaakt. Daardoor gaat de schildklier te snel werken, waardoor er te veel schildklierhormonen in je lichaam zitten. Dat overschot aan hormonen geproduceerd door je schildklier veroorzaakt klachten bij patiënten met Graves.

Lees ook: Dít zijn de symptomen die kunnen wijzen op een te snel werkende schildklier.

Oorzaak (nog) onbekend

Net als bij veel andere auto-immuunziekten is het ook bij de ziekte van Graves (nog) niet bekend waarom ons lichaam antistoffen aanmaakt. Wat wel bekend is, is dat het vaker voorkomt bij mensen met een erfelijke aanleg. Ook als je zelf (of een van je familieleden) een andere auto-immuunziekte hebt, is de kans groter dan je ook deze aandoening krijgt. De ziekte van Graves komt relatief vaak voor: 1 op de 200 mensen heeft er last van. Net als veel andere auto-immuunziekten komt ook Graves vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Lees ook: Wat is de schildklieraandoening ziekte van Hashimoto?

Symptomen ziekte van Graves

De schildklier heeft invloed op bijna alle systemen en organen in ons lichaam. Daardoor kan een te snel werkende schildklier en dus een overschot aan schildklierhormonen voor uiteenlopende klachten zorgen. Welke symptomen je hebt en hoe ernstig deze zijn, hangt af van de hoeveelheid extra schildklierhormonen die je lijf produceert.

Klachten en symptomen die vaak voorkomen bij de ziekte van Graves zijn:

Ongewenst afvallen (plotseling gewichtsverlies)
Overmatig zweten (transpireren)
Gewrichtsklachten
Diarree
Hartkloppingen of versnelde polsslag
Beven (trillen)
Vermoeidheid
Haarverlies
Last van warmte
Pijnlijke ogen
Verminderd gezichtsvermogen
Uitpuilende ogen
Dubbelzien
Slecht zien
Bolle ogen
Zwelling van de oogleden.

Maar ook symptomen op mentaal gebied kunnen wijzen op Graves. Denk dan bijvoorbeeld aan overbezorgdheid, een gejaagd of geïrriteerd gevoel, onrust, snel geïrriteerd zijn of je emotioneel instabiel voelen.

Een derde verschijnsel dat zich kan voordoen bij de ziekte van Graves is een specifieke huidaandoening aan de scheenbenen, genaamd Pretibiaal Myxoedeem. Pretibiaal myxoedeem is een huidaandoening die wordt gekenmerkt door zwelling en verdikking van de huid in het gebied voor het scheenbeen (pre-tibiaal). Het staat ook bekend als myxoedeem en is geclassificeerd als mucinose, wat verwijst naar de ophoping van hyaluronzuur in de lederhuid en onderhuid.

In een later stadium van de aandoening – vaak na behandeling – kan bij de ziekte van Graves ook juist een te traag werkende schildklier krijgen. Daardoor kunnen andere klachten ontstaan, zoals bijvoorbeeld: gewichtstoename, vermoeidheid, kouwelijkheid en/of depressie.

Het is belangrijk om te weten dat niet alle symptomen en klachten altijd aanwezig zijn en dat sommige symptomen ook kunnen worden veroorzaakt door andere aandoeningen.

Als je vermoedt dat je de ziekte van Graves hebt, is het belangrijk om een huisarts en/of internist-endocrinoloog te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.

Lees ook: Wat zijn de 6 hormonen die gewichtstoename veroorzaken?

Oogziekte

Naast een te snel werkende schildklier kunnen diezelfde antistoffen ook zorgen voor een ontstekingsreactie van de ogen. Dat noemen specialisten Graves’ Orbitopathie of de oogziekte van Graves. Ongeveer 20 procent van de mensen met de ziekte van Graves krijgt last van oogklachten, 3 tot 5 procent krijgt ernstige oogklachten. Typische klachten van deze oogaandoening zijn het gevoel dat er zand in de ogen zit, overgevoeligheid voor zonlicht, zwelling van oogleden, pijnlijke of tranende ogen, dubbelzien en in sommige gevallen het uitpuilen van de ogen. Door middel van oogdruppels, oogzalf of in sommige gevallen ontstekingsremmers, kan deze aandoening meestal effectief behandeld worden.

Lees ook: 10 signalen dat je een hormonale disbalans hebt.

Diagnose ziekte van Graves

Om de ziekte van Graves te kunnen diagnosticeren, worden verschillende methoden gebruikt, waaronder:

Medische geschiedenis en symptomen: De arts zal een gedetailleerde medische geschiedenis afnemen en vragen stellen over de symptomen die je ervaart. Dit omvat ook het bespreken van eventuele familiegeschiedenis van schildklieraandoeningen.
Lichamelijk onderzoek: De arts zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren om te zoeken naar tekenen van hyperthyreoïdie, zoals een vergrote schildklier, uitpuilende ogen of huidaandoeningen.
Bloedonderzoek: Een bloedtest wordt uitgevoerd om de niveaus van schildklierhormonen (T3 en T4) en schildklierstimulerend hormoon (TSH) te meten. Bij de ziekte van Graves zijn de T3- en T4-niveaus vaak verhoogd, terwijl het TSH-niveau laag is.
Schildklierscan: Een schildklierscan kan worden uitgevoerd om de grootte en activiteit van de schildklier te beoordelen. Dit kan helpen om de oorzaak van de hyperthyreoïdie vast te stellen, zoals de ziekte van Graves.
Antistoffentest: Een bloedtest kan worden uitgevoerd om antistoffen te detecteren die specifiek zijn voor de ziekte van Graves, zoals thyroïd-stimulerende immunoglobulines (TSI) of thyroperoxidase-antistoffen (TPO-antistoffen).
Oogonderzoek: Als er symptomen van oogziekte aanwezig zijn, kan een oogonderzoek worden uitgevoerd om de mate van oogbetrokkenheid te beoordelen.

Behandeling met medicatie

Er zijn verschillende behandelopties voor een te snel werkende schildklier bij de ziekte van Graves. In eerste instantie kiezen medisch specialisten meestal voor het gebruik van schildklierremmers. Deze medicijnen brengen – de naam zegt het al – de schildklier tot rust. Schildklierremmers kunnen op twee manieren gebruikt worden. Een dokter kan ervoor kiezen om precies de juiste schildklierremmende medicatie te geven om de schildklierwaarden normaal te krijgen, of kiest ervoor om met deze medicijnen de schildklier helemaal stil te leggen. Omdat de schildklier dan zelf geen schildklierhormoon meer aanmaakt, krijgt de patiënt vervolgens een ander medicijn met de juiste hoeveelheid schildklierhormoon voorgeschreven. Beide behandelingen hebben voor- en nadelen, die je met een behandelend medisch specialist kunt bespreken.

Lees ook: Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?

Ziekte van Graves in remissie

Over het algemeen wordt de behandeling na twaalf tot achttien maanden gestopt, waarna de schildklierwaarde weer gemeten wordt. Als hieruit blijkt dat de schildklier op een normaal niveau functioneert, ben je als patiënt in remissie. Bij de ziekte van Graves komt 40 tot 50 procent van de patiënten in een langdurige remissie na zo’n behandeling met schildklierremmers. Als de ziekte van Graves niet vermindert door de behandeling met medicijnen, kan gekozen worden voor een behandeling met radioactief jodium of een operatie.

Lees ook: Schildklierproblemen die vaak bij vrouwen voorkomen.

Radioactief jodium of operatie bij ziekte van Graves

Bij de behandeling met radioactief jodium krijgt de patiënt een capsule met dit middel. De schildklier neemt het meeste van dat radioactieve jodium op, de rest verlaat het lichaam via de urine, de ontlasting en via lichaamszweet. Na het opnemen van het jodium in de schildklier zendt dit straling uit waardoor een gedeelte van de schildkliercellen vernietigd wordt. Hierdoor neemt de werking van dit orgaan af, en produceert dit dus minder hormonen. Bij een operatie ter behandeling van de ziekte van Graves wordt de schildklier gedeeltelijk of volledig weggehaald. Hierdoor verdwijnen de klachten meestal snel, doch de patiënt moet vervolgens wel levenslang een vervangend schildklierhormoon gebruiken.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil jij je medisch laten onderzoeken vanwege schildklierklachten of wil je je voor een schildklieraandoening laten behandelen? Maak dan een afspraak met een ervaren vrouwelijke internist bij onze SHE Health Clinics vrouwenkliniek. Hiervoor kun je rechtstreeks contact met ons opnemen via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Afhankelijk van de klachten en diagnose, zullen wij bij SHE Health Clinics veelal een op maat gemaakte multidisciplinaire en/of complementaire behandeling hanteren. Dit betreft meestal een samenwerking tussen onze internist, hormoonspecialist, cardioloog, leefstijltherapeut, psychotherapeut, acupuncturist en/of diëtist.

Meer lezen over schildklierproblemen en hormonen?