Synapause voor vaginale droogte en blaasontsteking

17 november 2022

Vrouwen die last hebben van overgangsklachten zoals vaginale droogte (vulvovaginale atrofie) of een blaasontsteking, krijgen vaak het hormoonmedicijn Synapause (estriol) voorgeschreven door hun gynaecoloog of huisarts. Voornamelijk bij symptomen van oestrogeentekort tijdens de postmenopauze.

Na de menopauze heb je als vrouw lagere oestrogeenspiegels. Dit kan verschillende klachten veroorzaken, zoals de bekende opvliegers, nachtzweten en stemmingswisselingen. Door de lagere oestrogeenspiegels wordt het slijmvlies van de vagina dunner en droger. Je kunt klachten krijgen zoals pijn bij het vrijen en jeuk. Ook daalt het melkzuur in de vagina, waardoor bacteriën makkelijker kunnen groeien. Deze klachten kunnen erg vervelend zijn en je beperken in het dagelijks functioneren.

De arts of gynaecoloog kan Synapause voorschrijven om het oestrogeentekort aan te vullen en klachten te verminderen. Artsen schrijven Synapause ook voor bij:

De behandeling van bepaalde vormen van onvruchtbaarheid;
Voor en na een vaginale operatie bij postmenopauzale vrouwen;
Blaasontsteking;
Een betere beoordeling van een verdacht uitstrijkje bij vrouwen in de menopauze.
Genito-urinaire syndroom menopauze (GSM).

Lees ook: Wat kun je tijdens de overgang doen tegen opvliegers?

Wat is Synapause?

Synapause-E3 behoort tot een groep geneesmiddelen die vaginale hormoonsubstitutietherapie (HST) wordt genoemd. Het bevat het vrouwelijke hormoon estriol. Estriol is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een oestrogeenhormoon. Het wordt voornamelijk in de eierstokken aangemaakt. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus. Synapause-E3 wordt vooral gebruikt bij vrouwen na de overgang bij wie de laatste natuurlijke menstruatie ten minste 12 maanden geleden plaatsvond.

Lees ook: Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?

Voor plaatselijke toepassing in de vagina is er een vaginale zetpil (ovule) en een vaginale crème onder de naam Synapause-E3 op recept verkrijgbaar. Synapause-E3 (estriol) is ook verkrijgbaar in tabletten.

Ovules (0,5 mg Estriol)
Crème (1 mg Estriol)
Tablet (10 mg Estradiol; Vagifem E2).

Gebruiksduur van Synapause

Een arts of gynaecoloog schrijft Synapause de eerste keer meestal voor een periode van twee weken dagelijks voor. Daarna kun je meestal toe met een gebruik van twee keer per week. Gebruik dit medicijn bij voorkeur niet langer dan één of twee jaar. Probeer na drie tot zes maanden te stoppen om na te gaan of jouw vaginaleklachten over zijn. Als de klachten terugkeren, kun je in overleg met jouw arts of gynaecoloog de behandeling weer voortzetten voor een periode van meestal minstens drie maanden.

Estriol in de vagina kun je het beste ‘s avonds voor het naar bed gaan inbrengen. Als je het hormoonmiddel twee keer per week gebruikt, is het handig om hiervoor twee vaste dagen per week te kiezen, bijvoorbeeld maandag en donderdag. Je vergeet dan minder snel een dosis. Of hang een reminder (briefje) boven je bed of bij je nachtkastje.

Lees ook: Hieraan kun je een beginnende blaasontsteking herkennen.

Bijwerkingen Synapause

Bij het lezen van de bijsluiter van Synapause maken veel vrouwen zich zorgen over alle mogelijk bijwerkingen die beschreven staan. Hieronder de uitleg dat het zo’n vaart niet loopt en dat estriol vele (tientallen) jaren zonder enig gevaar gebruikt kan en mag worden.

Veel vrouwen horen van de arts die dit medicijn voorschrijft dat het middel onschuldig is, maar ze schrikken vaak als ze de bijsluiter van Synapause lezen. In de bijsluiter van dit hormoonmedicijn staan namelijk bijwerkingen zoals:

Pijnlijke of gespannen borsten.
Misselijkheid en hoofdpijn.
Doorbraakbloedingen (‘spotting’) of meer of minder vaginale afscheiding dan normaal.
Trombose.
Beroerte (herseninfarct).
Verhoogd risico op pijn door endometriose.
Verhoogd cholesterolgehalte.
Leverziekten en galstenen.
Vasthouden van vocht (dikke voeten en enkels).
Bij langdurig gebruik: dementie, borstkanker, baarmoederkanker, hart- en vaatziekten.

Daar schrik je dus wel van…

Bijwerkingen die niet in de bijsluiter staan vermeld, doch die wel in de praktijk worden gemeld, zijn onder andere:

Lusteloosheid en vermoeidheid.
Spierpijn.
Branderig gevoel in vagina en/of vulva.
Buikpijn.
Koude rillingen

Het branderige gevoel wordt meestal veroorzaakt doordat de tablet niet ver genoeg wordt ingebracht in de schede (vagina). De tablet lost dan niet ver genoeg in de schede op en dat veroorzaakt een branderigheid en/of pijnlijk gevoel. Bij gebruik van de ovule (zetpil) heb je hier geen of minder last van.

Lees ook: Vaginale droogheid: oorzaken en behandeling.

Wat is estriol?

Estriol is een zwak werkend vrouwelijk hormoon; het werkt ongeveer 80 keer minder sterk dan Estradiol dat in overgangshormonen zit die je kunt slikken als hormoonsuppletie. Ook zit estradiol wel pleisters of in spray of gel voor toediening via de huid. Het is ongeveer 6000 keer minder sterk dan het synthetische hormoon Ethinylestradiol dat in de anticonceptiepil zit. Estriol is een bio-identiek hormoon, eierstokken maken het zelf voor de menopauze. Estriol werkt vooral op slijmvliezen en huid, het houdt slijmvliezen stevig en vochtig en het houdt de huid eveneens stevig en rimpelloos.

Ongeveer 1 op de 5 vrouwen heeft na de overgang last van ernstige vaginale droogte. Hierdoor kan een schrijnend gevoel ontstaan, plassen doet pijn, fietsen kan pijn doen, een broek dragen is niet meer mogelijk. Vrijen kan heel pijnlijk zijn. Er kunnen steeds opnieuw blaasontstekingen optreden.

Lees ook: Dít zijn de 12 meest voorkomende oorzaken van vaginale droogte.

De hoeveelheid Estriol die nodig is voor het ‘onderhoud’ bij een droge pijnlijke vagina is heel weinig. Twee keer per week een dosis crème of een vaginale zetpil is voldoende. Per jaar gebruik je dan 50 milligram Estriol, ofwel 1/20 gram. Als je dat vergelijkt met de hoeveelheid hormoon in één overgangshormoonpil, dan valt de hoeveelheid in het niet. Zo’n pil bevat namelijk 1 tot 2 mg Estradiol, vergelijkbaar met 80 tot 160 mg Estriol. Eén anticonceptiepil bevat 30 microgram Ethinylestradiol, dat is qua sterkte vergelijkbaar met 180 milligram Estriol. Met deze kennis kun je de bijsluiter van Synapause wellicht met andere ogen lezen.

Al die waarschuwingen staan er om twee redenen in:

Estriol is een oestrogeen en al deze waarschuwingen worden verplicht genoemd bij oestrogenen. Er wordt daarbij echter geen rekening gehouden met de sterkte van het hormoon. Hoe minder sterk een hormoon werkt, hoe minder kans op bijwerkingen. Van een zwak, plaatselijk werkend hormoon Estriol is het bijna niet voorstelbaar dat dat borstkanker zou veroorzaken. Er is in geen enkel wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat bij normaal gebruik Estriol borstkanker of baarmoederkanker zou kunnen veroorzaken, ook niet na jaren gebruik.
De farmaceut, de maker van dit middel wil deze bijwerkingen graag noemen, want het bedrijf wil absoluut zeker zijn dat er nooit een schadeclaim zal worden ingediend als een vrouw kanker krijgt terwijl ze dit middel gebruikt.

Estriol kan daarom veilig vele jaren, tientallen jaren zelfs achtereen gebruikt worden.

Borstkanker onderzoek wijst erop dat het gebruik van Synapause-E3 de kans op borstkanker niet verhoogt bij vrouwen die geen borstkanker hebben gehad. Controleer sowieso regelmatig jouw eigen borsten. Daarvoor kun je de volgende tips en adviezen gebruiken:

Stoppen met Synapause

Als je met Synapause stopt zullen de klachten waarvoor je het oorspronkelijk bent gaan gebruiken helaas veelal weer terugkeren. Mocht je je toch zorgen maken hierover of wil je het middel echt niet gebruiken omdat je bijvoorbeeld een hartinfarct of borstkanker hebt gehad of een andere ernstige ziekte, dan zijn er alternatieven die je met jouw arts of gynaecoloog kunt bespreken.

Sommige vrouwen (ongeveer 5% van alle vrouwen) kunnen Synapause niet goed verdragen, deze alternatieven zijn er ook voor hen. Deze middelen hebben doorgaans ook een goed effect, maar meestal net iets minder goed dan de hormoon vervangende therapie (HVT). Deze middelen zijn (bijvoorbeeld hyaluronzuur) verkrijgbaar als vaginale zetpillen ‘Premeno’.

Lees ook: Heb jij hulp nodig bij afbouwen medicijnen?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog of menopauzeconsulente bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over overgangsklachten, menopauze, blaasklachten en medicijnen?