Wat is er mis met de verslavingszorg voor vrouwen?

15 maart 2024

De verslavingszorg voor vrouwen in Nederland is georganiseerd binnen het bredere kader van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en wordt geregeld door verschillende instanties, instellingen en overheidsprogramma’s. Echter, vrouwen kunnen in de verslavingszorg worden geconfronteerd met verschillende uitdagingen en tekortkomingen die de effectieve behandeling en ondersteuning van vrouwen met verslavingen kunnen belemmeren. De verslavingszorg voor vrouwen is een complexe kwestie die diep geworteld is in zowel de structuur van onze gezondheidszorgsystemen als in de maatschappelijke percepties van verslaving en gender.

Enkele van de problemen en gebieden van genderspecifieke zorg voor verslaafde vrouwen beschrijven we in dit artikel.

1. One-size-fits-all

Een fundamenteel probleem is de neiging van de zorgsector om een ‘one-size-fits-all’-benadering te hanteren, die vaak de unieke biologische, psychologische en sociale behoeften van vrouwen over het hoofd ziet. Vrouwen ervaren verslaving vaak anders dan mannen, zowel in de oorzaken en gevolgen als in de effectiviteit van bepaalde behandelmethoden.

Lees ook: Verslaving: wat zijn de verschillen tussen vrouwen en mannen?

2. Gendergerelateerde stigma’s en stereotypen

Daarnaast is er een stigmatisering die dubbel zo hard toeslaat bij vrouwen met een verslaving, ingegeven door genderstereotypen en maatschappelijke verwachtingen. Dit stigma kan vrouwen ervan weerhouden om hulp te zoeken, uit angst voor oordeel of het verlies van de voogdij over hun kinderen. De zorgsector zelf is niet vrij van deze vooroordelen, wat kan resulteren in een gebrek aan empathie en ondersteuning voor deze vrouwen.

Vrouwen met verslavingsproblemen worden tevens vaak geconfronteerd met vooroordelen die gerelateerd zijn aan gender, zoals het idee dat verslaving voornamelijk een mannelijk probleem is. Ook dit kan ertoe leiden dat vrouwen terughoudend zijn om hulp te zoeken of dat ze niet serieus worden genomen door gezondheidswerkers.

Lees ook: Alcoholverslaving bij vrouwen: Begrijpen en overwinnen.

3. Toegang tot gespecialiseerde zorg

Vrouwen kunnen moeite hebben om toegang te krijgen tot gespecialiseerde verslavingszorg die is afgestemd op hun specifieke behoeften en omstandigheden. Dit kan te wijten zijn aan verschillende factoren, waaronder gebrek aan gespecialiseerde programma’s voor vrouwen, financiële beperkingen, vervoersproblemen en stigma’s rond verslaving en hulp zoeken.

Lees ook: Seksverslaving bij vrouwen: oorzaken en behandeling.

4. Trauma en comorbide aandoeningen

Veel vrouwen met verslavingsproblemen hebben een voorgeschiedenis van trauma, zoals seksueel misbruik, huiselijk geweld of verwaarlozing. Deze trauma’s kunnen bijdragen aan het ontstaan en de voortduren van verslaving, en het is belangrijk dat de verslavingszorg hiermee rekening houdt door trauma-geïnformeerde zorg aan te bieden en eventuele onderliggende trauma’s aan te pakken. Bovendien hebben vrouwen met verslavingsproblemen vaak ook te maken met comorbide aandoeningen, zoals angststoornissen, een fobie, depressie of eetstoornissen, die een geïntegreerde benadering van behandeling vereisen.

Lees ook: Een diepere kijk: 6 soorten depressie.

5. Kinderzorg en ouderlijke verantwoordelijkheden

Vrouwen met verslavingsproblemen kunnen te maken hebben met unieke uitdagingen met betrekking tot kinderzorg en ouderlijke verantwoordelijkheden. Het gebrek aan kinderopvangfaciliteiten tijdens behandelingsprogramma’s, zorgen over de voogdij over hun kinderen en angst voor het stigma van ouderschap en verslaving kunnen vrouwen ervan weerhouden om hulp te zoeken of zich aan een behandeling te committeren.

6. Cultuur- en diversiteitsgevoelige zorg

Het is belangrijk dat de verslavingszorg voor vrouwen cultureel gevoelig is en rekening houdt met diversiteit in etniciteit, ras, seksuele geaardheid, genderidentiteit en sociaaleconomische achtergrond. Dit omvat het erkennen en respecteren van culturele en individuele verschillen, het aanbieden van taal- en cultuurgevoelige behandelingen, en het verminderen van de barrières voor toegang tot zorg voor diverse groepen vrouwen.

Lees ook: Gendergezondheidskloof tussen vrouwen en mannen.

Betere verslavingszorg voor vrouwen

De verslavingszorg voor vrouwen vereist een benadering die deze factoren integreert in het behandelplan, iets wat momenteel nog te vaak ontbreekt in veel verslavingsklinieken. Door deze uitdagingen aan te pakken en te werken aan gendergerichte en geïntegreerde benaderingen van verslavingszorg, kunnen we betere resultaten bereiken voor vrouwen die lijden aan verslavingen en hun welzijn en herstel bevorderen. Daarom is SHE Health Clinics al enige tijd bezig met het ontwikkelen van nieuwe effectieve multidisciplinaire programma’s voor verslaafde vrouwen. Hierbij richten rij ons op het creëren van veilige, ondersteunende omgevingen die empowerment bevorderen en rekening houden met de complexe interactie tussen gender, verslaving en maatschappelijke rollen. Dit vereist een herziening van bestaande protocollen en een toename van gender-specifieke R&D (research & development).

Deze kwestie raakt aan de kern van onze sociale verantwoordelijkheid en de noodzaak om pluralisme en diversiteit in de gezondheidszorg te waarborgen. Het is een gebied waarop we ons moeten richten om de kwaliteit van zorg voor alle leden van onze samenleving te verbeteren. SHE Health Clinics neemt hierin graag het voortouw.

Wat is er mis met de verslavingszorg voor vrouwen?

Verslavingszorg voor vrouwen in Nederland

Enkele aspecten van de huidige verslavingszorg voor vrouwen zijn:

Integrale benadering: De verslavingszorg in Nederland streeft naar een integrale benadering van behandeling en ondersteuning, waarbij aandacht wordt besteed aan de fysieke, mentale, sociale en emotionele aspecten van verslaving. Dit omvat het aanbieden van geïntegreerde zorg voor vrouwen met verslavingsproblemen, waarbij aandacht wordt besteed aan eventuele onderliggende trauma’s, comorbide aandoeningen en sociale factoren die van invloed kunnen zijn op het herstelproces.
Ambulante en residentiële behandeling: Verslavingszorg voor vrouwen in Nederland omvat zowel ambulante als residentiële behandelingsopties, afhankelijk van de behoeften en ernst van de verslaving. Ambulante behandeling omvat bijvoorbeeld individuele therapie, groepstherapie, medicamenteuze behandeling en counseling, terwijl residentiële behandeling kan bestaan uit opname in een klinische setting voor intensievere behandeling en begeleiding die meestal enkele weken of maanden duurt.
Gespecialiseerde programma’s voor vrouwen: Er zijn verschillende gespecialiseerde programma’s en instellingen in Nederland die zich richten op verslavingszorg voor vrouwen. Deze programma’s kunnen gendergerichte behandeling aanbieden die rekening houdt met de specifieke behoeften, ervaringen en uitdagingen van vrouwen met verslavingen, inclusief trauma-geïnformeerde zorg, zwangerschapsondersteuning en kinderopvangfaciliteiten. Echter, veelal zijn deze bestaande programma’s weinig effectief gebleken en daarom ontwikkelt SHE Health Clinics samen met diverse partners nieuwe effectievere programma’s en protocollen.
Gezondheidszorg op maat: De verslavingszorg in Nederland streeft naar het leveren van gezondheidszorg op maat, waarbij individuele behoeften en voorkeuren van vrouwen worden erkend en gerespecteerd. Dit kan onder meer betrekking hebben op het bieden van keuzemogelijkheden in behandelingsopties, het aanbieden van cultuur- en diversiteitsgevoelige zorg, en het betrekken van vrouwen bij het behandelplan en de besluitvorming.
Samenwerking en coördinatie: De verslavingszorg voor vrouwen wordt vaak geleverd door multidisciplinaire teams van professionals, waaronder artsen, psychiaters, psychologen, maatschappelijk werkers en verslavingsdeskundigen. Deze teams werken samen om een geïntegreerde benadering van zorg te bieden en ervoor te zorgen dat vrouwen toegang hebben tot de juiste behandeling en ondersteuning.
Preventie en nazorg: Naast behandeling biedt de verslavingszorg in Nederland ook programma’s voor preventie en nazorg, gericht op het voorkomen van verslavingsproblemen en het ondersteunen van mensen bij hun herstel en re-integratie in de samenleving na behandeling.

Over het algemeen streeft de verslavingszorg in Nederland naar een holistische en gendergerichte benadering van behandeling en ondersteuning, waarbij de nadruk ligt op het bieden van kwalitatief hoogwaardige zorg die tegemoetkomt aan de unieke behoeften van vrouwen met verslavingen.

Lees ook: Verslaving: wat zijn de verschillen tussen vrouwen en mannen?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke arts, specialist of therapeut bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?