Als je een beroerte – ook bekend als herseninfarct of cerebrovasculair accident (CVA) – op tijd herkent en actie onderneemt, kan de schade in de hersenen beperkt worden. Vooral bij vrouwen blijkt dit lastig, omdat de symptomen minder makkelijk te herkennen zijn. Hoe herken je een beroerte? En kun je het ook voorkomen? Hoogleraar neurologie Prof. Dr. Marieke Wermer (LUMC) legt het in dit artikel aan je uit.
Beroerte komt vaak voor
Jaarlijks krijgen ongeveer 40.000 mensen een beroerte in Nederland. Hiervan zijn 5.000 mensen jonger dan 50 jaar. Denk dus niet dat het alleen bij oudere mensen voorkomt! Een beroerte is doodsoorzaak nummer 4 in Nederland en één van de belangrijkste oorzaken van blijvende invaliditeit. Beroerte is de verzamelnaam voor herseninfarcten en hersenbloedingen.
„Van alle beroertes is ongeveer 80 procent een herseninfarct en 20 procent een hersenbloeding”, vertelt Marieke Wermer. „Een herseninfarct ontstaat door een afsluiting van een bloedvat in de hersenen door een stolsel. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat er aderverkalking vanuit de halsvaten een bloedvat inschiet, of wanneer een bloedpropje vanuit het hart de hersenen inschiet. De oorzaak van een hersenbloeding is een scheurtje in een bloedvat, waardoor bloed in of rond de hersenen stroomt. Het scheurtje kan ontstaan door een aneurysma (een zwakke plek in de bloedvaten) of door een vaatkluwen. Bij oudere mensen kunnen kleine hersenvaatjes beschadigd raken door hoge bloeddruk of eiwitstapeling en daarom gaan bloeden.”
Lees ook: Steeds meer jonge mensen krijgen een beroerte. Hoe komt dat?
Elke minuut telt
Volgens Professor Wermer is het heel belangrijk dat je tijdens een beroerte snel handelt. „Elke minuut is eigenlijk al een verlies van miljoenen hersencellen. In de eerste uren na een beroerte kunnen artsen het stolsel in het afgesloten bloedvat vaak oplossen met bloedverdunners of weghalen met een stent (klein buisje dat in een vat of ader wordt geplaatst om het weer te openen, red.). Bij een hersenbloeding ligt het iets gecompliceerder. De neurochirurg kan dan met een microkatheter het bloed uit de hersenen wegzuigen, maar dit is nog een vrij nieuwe techniek die nog wordt onderzocht.”
Hoogleraar neurologie Wermer vertelt dat patiënten bij een beroerte minder snel aan de bel trekken dan dat je zou denken. „Een hartinfarct doet bijvoorbeeld ongelofelijk veel pijn. Patiënten zijn dan eerder geneigd om naar het ziekenhuis te gaan. Een herseninfarct is pijnloos, daardoor gaan mensen soms gewoon slapen met een verlamde arm. Zij denken dan dat ze oververmoeid of gestrest zijn en dat het vanzelf wel over zal gaan.”
Lees ook: ‘Vrouwen herkennen beroerte vaak niet’.
Beroerte herkennen
Maar hoe herken je dan een beroerte? Wermer: „Klachten ontstaan bijna altijd heel acuut. Plotselinge uitvalsverschijnselen, krachtverlies of het uitspreken van wartaal kunnen allemaal tekenen van een beroerte zijn. Bij vrouwen presenteert een beroerte zich iets anders dan bij mannen. Zij krijgen vaker acute hoofdpijn of een daling van het bewustzijn. Dat is gevaarlijk, omdat hoofdpijn bij vrouwen vaak wordt geassocieerd met migraine en een beroerte dan gemist kan worden. Wanneer je naar de huisarts gaat, is het dus belangrijk om te vertellen hoe de hoofdpijn is begonnen. Acute hoofdpijn is namelijk heel kenmerkend voor een beroerte.” Daarnaast is het goed om de ’klassieke’, duidelijke symptomen te kennen: een scheefhangende mond en/of een verlamde arm aan één kant wijzen vaak op een beroerte.
Lees ook: 10 symptomen die bij vrouwen kunnen wijzen op een beroerte.
Onverwachte symptomen van een beroerte bij vrouwen
Een nieuwe studie toont de verschillen aan tussen de vertoonde symptomen bij enerzijds mannen en anderzijds vrouwen. Ook kan een beroerte bij vrouwen andere oorzaken hebben dan bij mannen; naast de algemene risicofactors (hoog cholesterol, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, geen beweging, overgewicht, diabetes, alcohol en roken) kunnen beroertes bij vrouwen ook veroorzaakt worden door mentale gesteldheid, zwangerschap, migraine, boezemfibrilleren en het gebruik van de anticonceptiepil.
Ook de voortekenen van een beroerte bij vrouwen kunnen heel anders zijn:
- Hallucinatie
- Misselijkheid
- Overgeven
- Gedragsveranderingen
- Pijn
- Flauwvallen
- Toeval
- Kortademigheid
- De hik
- Agitatie.
Lees ook: Aan déze symptomen kun je een TIA of beroerte meestal herkennen.
Voorkomen van een beroerte
Wanneer je een beroerte wilt voorkomen, moet je volgens Wermer al op jonge leeftijd beginnen met een gezonde leefstijl. „Vanaf je 40e kan al de eerste schade aan je vaten of hersenen ontstaan. Het is ook belangrijk om minstens één keer per jaar je bloeddruk op te meten. Een beroerte ontstaat namelijk vaak door de gevolgen van een hoge bloeddruk. Veel mensen weten niet dat ze een te hoge bloeddruk hebben en daardoor ben je er vaak te laat bij.”
Een beroerte kan niet volledig worden voorkomen, maar er zijn wel maatregelen die genomen kunnen worden om het risico op een beroerte te verkleinen, waaronder:
- Stop met roken.
- Stof op verminder de inname van alcohol.
- Eet een gezond dieet met veel groenten, fruit, vis, bonen, volle granen, noten en weinig vlees en verzadigde vetten.
- Vermijd voedingsmiddelen met veel zout en onverzadigd vet.
- Probeer bij overgewicht af te vallen.
- Beweeg een half uur per dag of meer.
- Houd de bloeddruk onder controle.
- Controleer het cholesterolgehalte.
- Controleer de bloedsuikerspiegel bij diabetes.
- Neem medicijnen zoals voorgeschreven door een arts.
- Wees alert op de symptomen van een beroerte en zoek onmiddellijk medische hulp als deze optreden.
Lees ook: Alcohol en roken: beide kankerverwekkend!
Erfelijk
Toch hoeft een beroerte niet altijd aan je leefstijl te liggen. .Het kan namelijk ook erfelijk bepaald zijn dat je erdoor wordt getroffen. „Zwakke plekken in de vaten, waardoor hersenbloedingen ontstaan, kunnen erfelijk zijn. Wanneer het in jouw familie voorkomt, is het extra belangrijk om regelmatig je bloeddruk op te meten en gezond te leven om zo de kans op een hersenbloeding te verkleinen.”
Lees ook: Waarom het regelmatig meten van je bloeddruk écht een must is.
Wat is het verschil tussen ene beroerte en een TIA?
Een beroerte en een TIA (Transient Ischemic Attack), ook wel een “herseninfarct” en een “voorbijgaande ischemische aanval” genoemd, zijn beide medische aandoeningen die te maken hebben met problemen in de bloedtoevoer naar de hersenen. Er zijn echter belangrijke verschillen tussen de twee aandoeningen:
Beroerte (herseninfarct)
- Een beroerte treedt op wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt onderbroken of geblokkeerd, meestal als gevolg van een bloedstolsel of een vernauwing van de bloedvaten in de hersenen.
- Het resulteert in blijvende schade aan de hersenen en kan leiden tot verlies van functie, zoals verlamming, spraakproblemen, of geheugenverlies.
- Symptomen van een beroerte zijn onder andere plotselinge zwakte of verlamming aan één kant van het lichaam, moeite met spreken, verlies van balans en coördinatie, en ernstige hoofdpijn.
TIA (voorbijgaande ischemische aanval)
- Een TIA is vergelijkbaar met een beroerte, maar de symptomen zijn tijdelijk en verdwijnen meestal binnen enkele minuten tot 24 uur. Dit komt doordat de blokkade van de bloedtoevoer naar de hersenen slechts kortstondig is.
- Hoewel de symptomen van een TIA van korte duur zijn, mag men dit niet negeren, omdat het een waarschuwing kan zijn voor een toekomstige beroerte. Een TIA geeft aan dat er problemen zijn met de bloedvaten in de hersenen.
- Symptomen van een TIA zijn vergelijkbaar met die van een beroerte en kunnen plotselinge zwakte, spraakproblemen en verlies van coördinatie omvatten.
In beide gevallen is het van cruciaal belang om onmiddellijk medische hulp te zoeken als iemand symptomen van een beroerte of een TIA vertoont, omdat vroege behandeling kan helpen om verdere schade aan de hersenen te voorkomen.
Lees ook: Hoe herken je de symptomen van trombose?
Veel gestelde vragen over beroerte
V: Wat is het meest voorkomende type beroerte?
A: Ischemische beroerte, veroorzaakt door een bloedstolsel, is de meest voorkomende vorm.
V: Kunnen beroertes erfelijk zijn?
A: Ja, een familiegeschiedenis van beroertes kan je risico verhogen.
V: Zijn er leeftijdsgebonden verschillen in het risico op een beroerte?
A: Ja, naarmate we ouder worden, neemt het risico op een beroerte over het algemeen toe.
V: Kunnen kinderen een beroerte krijgen?
A: Hoewel het zelden voorkomt, kunnen ook kinderen een beroerte krijgen.
V: Hoe kan ik mijn risico op een beroerte verlagen?
A: Het is belangrijk om er een gezonde levensstijl op na te houden en de risicofactoren onder controle te houden.
V: Wat moet ik doen als ik vermoed dat iemand een beroerte heeft?
A: Bel onmiddellijk de hulpdiensten (112) en noteer het tijdstip waarop de symptomen begonnen.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke cardioloog of neuroloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over een beroerte, hart- en vaatklachten en gezonde leefstijl?
- SHE Health Clinics infopagina neurologisch onderzoek.
- SHE Health Clinics infopagina hart- en vaatklachten.
- SHE Health Clinics infopagina ECG (ElektroCardioGram).
- Hartfalen bij vrouwen: doodsoorzaak nummer één!
- Nieuwe vaccinatieronde: Wat te doen?
- Gecombineerde anticonceptiepil geeft risico op trombose.
- WHO: ‘Te veel werken lokt beroertes uit’. Werk JIJ té hard of juist té veel?
- Hoge bloeddruk: wat is het en hoe kun je het behandelen?
- 6 tips voor een gezond vrouwenhart boven de 50 jaar.
- mRNA-boosters beschadigen hartspier vaker dan gedacht.
- Hoe herken je een ontstoken hartspier?
- Hartritmestoornis: wat kan de oorzaak zijn?
- 8 praktische vragen over het herstel na een herseninfarct.
- Hoe herken je boezemfibrilleren?
- 10 gezonde voedingstips voor het vrouwenhart.
- Hypertensie vaak verward met menopauze.
- 6 feiten en fabels over hart- en vaatziekten bij vrouwen.
- Duizeligheid, flauwvallen en hartkloppingen: dít wil je weten over de aandoening POTS.
- Hoge bloeddruk wordt over het hoofd gezien bij vrouwen tijdens de menopauze en bij stress.
- Vage Klachten? Wat doe je er aan?
- Welke medicijnen hebben het grootste risico op bijwerkingen of vergiftiging?
- Wat is er zo anders aan het vrouwenhart?
- Hét verschil tussen migraine, hormonale migraine en menstruele migraine.
- Hoe kan je ongemerkt een hartaanval hebben (gehad)?
- 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
- Magnesium: minstens 50% van de mensen heeft er een tekort aan!
- Last van gevoelige borsten, hevige menstruatie of hartpijn? Wellicht komt het door je vaccinatie!
- Hoe herken je de symptomen van trombose?
- Meer bewegen zonder te gaan sporten? Met deze 20 tips kan het.
- 21 verrassende manieren om te ontspannen.
- 8 redenen waarom wandelen goed is voor je gezondheid.
- Train je hart om beter om te gaan met stress.
- Hartstichting: ‘Controleer vanaf je veertigste elk jaar je bloeddruk’.
- Tips voor vrouwen: hoe hartklachten bespreken bij de huisarts?
- Hoe magnetrons je hart ‘verstijven’ en je eten vernietigen.
- 10 natuurlijke manieren om zónder medicijnen je bloeddruk te verlagen.
- Calcium, vitamine D en K voor een gezond hart en sterke botten.
- 12 tips om gezond oud te worden.
Bronnen: SHE Health Clinics, De Telegraaf, Hersenletsel Uitleg, Hartstichting
