Grotere aandacht voor man-vrouwverschillen bij veelvoorkomende gezondheidsklachten

11 maart 2021

Regelmatig blijkt uit marktonderzoek en wetenschappelijk onderzoek dat vrouwen thans onvoldoende worden onderzocht, onvoldoende worden gediagnosticeerd, onvoldoende worden behandeld en onvoldoende worden ondersteund. Daarnaast blijkt dat de meeste vrouwen zich onvoldoende bewust zijn van hun genderspecifieke risico’s. Als gevolg hiervan sterven vrouwen te vaak en veelal onnodig te vroeg. Het gaat hierbij om een mondiaal probleem, niet alleen van Nederland.

Grotere aandacht voor man-vrouwverschillen bij veelvoorkomende gezondheidsklachten

Gelukkig komt er in Nederland steeds meer aandacht voor man-vrouwverschillen bij veelvoorkomende gezondheidsklachten en -aandoeningen. Zo doen wij bij SHE Health Clinics zelf veel onderzoek. Daarnaast doet bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoekster Aranka Ballering promotieonderzoek in het UMC Groningen naar verschillen in veelvoorkomende lichamelijke gezondheidsklachten tussen mannen en vrouwen.

Aranka Ballering onderzoekt de verschillen in veelvoorkomende lichamelijke gezondheidsklachten tussen mannen en vrouwen. Op de UMCG Research website zegt zij hierover: “Ik kijk niet alleen naar de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen, dus naar het geslacht, en hoe dit verband houdt met lichamelijke klachten, maar ook naar de sociale verschillen, dus naar gender”, zegt ze.

Gender, legt ze uit, is een parapluterm waar veel onder schuil gaat: “De meeste mensen zullen bij de term gender denken aan hoe iemand zichzelf identificeert, en misschien ook aan de term transgender, die staat voor een persoon bij wie de biologische kenmerken anders zijn dan hoe die persoon zich identificeert. Maar gender omvat ook de machtsverhouding tussen mannen en vrouwen, de verwachtingen van de maatschappij, en hoe dat je leven vormgeeft.”

Lees ook: Zit je als vrouw anders bij de huisarts dan een man? Ja, blijkt uit onderzoek.

Man-vrouwverschillen

Haar onderzoek leverde al opvallende bevindingen op. “We zien een aantal duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen”, zegt Ballering. “Vrouwen krijgen bijvoorbeeld minder snel lichamelijk onderzoek, een röntgenfoto of een scan en worden minder snel doorverwezen naar een specialist wanneer zij zich melden met luchtwegklachten, dan mannen.”

Betekent dit dat de klachten van een man serieuzer worden genomen? “Niet per se”, zegt Ballering. “Het is voor een vrouw wat meer sociaal geaccepteerd om met pijn naar de huisarts te gaan; een man wordt geacht zich sterk te houden. Men denkt (perceptie) dat mannen langer wachten met hun klachten en later naar de huisarts gaan. Hierdoor kunnen de klachten al verder ontwikkeld zijn en is de noodzaak om te handelen groter. Het is dus een samenspel tussen gender en geslacht.”

Maar vooroordelen op basis van geslacht kunnen hier wel om de hoek komen kijken. “Een huisarts kan dit, bewust of onbewust, in de diagnose meenemen en bij een man sneller denken dat er iets aan de hand is, en het bij een vrouw nog even willen aankijken. Maar, dit is niet noodzakelijkerwijs verkeerd”, aldus Ballering op de website van het UMCG.

Lees ook: Welke ziektes komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen?

Meer aandacht nodig voor de vrouw

Ballering doet onderzoek naar klachten die bij zowel mannen als vrouwen voorkomen, zoals luchtwegklachten of lage rugpijn. Toch kan ook daarin het geslacht van een rol spelen. “Van lage rugpijn bijvoorbeeld kan blaasontsteking een oorzaak zijn, en dat komt bij vrouwen veel meer voor dan bij mannen. Gelukkig is er tegenwoordig meer aandacht voor deze verschillen.”

Lange tijd was de man de norm, ook in de wetenschap. Zo werden – tot voor kort – alle geneesmiddelen en vaccins voornamelijk op mannen getest (met name gezonde mannen van rond de 30 jaar), en werd niet onderzocht hoe het middel werkt in een vrouwenlichaam, met bijvoorbeeld een andere hormoonhuishouding. Dat is nu langzaam aan het veranderen. Echter, meer dan 90-95% wordt thans nog steeds alleen op mannen getest.

Ballering: “Er is nu wel veel meer aandacht voor hartklachten bij vrouwen. Zij kunnen heel andere klachten dan mannen ervaren tijdens een hartaanval. Maar als je op Google naar beeld zoekt met de zoekterm hartaanval, dan zie je op negen van de tien plaatjes een man die naar zijn hart grijpt, en op het tiende plaatje een vrouw die naar haar hart grijpt – terwijl dat niet eens een veelvoorkomend symptoom van een hartaanval is bij vrouwen.”

“Het vrouwenhart is niet anders dan het mannenhart, doch het wordt wél anders ziek! Vrouwen krijgen daardoor andere klachten en symptomen.” – Yolande Appelman (Chairman bij Think Tank Gender & Health en Interventie Cardioloog bij VUmc)

Lees ook: Gendergezondheidskloof tussen vrouwen en mannen.

Meer aandacht voor vrouwenzorg

Als hét kennis- en expertisecentrum in vrouwenzorg, doen we bij SHE Health Clinics zelf veel onderzoek en delen wij veel van onze opgedane kennis, kunde en inzichten met andere zorgaanbieders, zorgprofessionals en met patiënten. Voor patiënten en klanten doen we dat onder andere middels nieuwsitems op onze SHE Health Clinics website.

In de toekomst zullen we meer informatie over genderspecifieke gezondheidsrisico’s en over vrouwenzorg gaan delen via onder andere social media, het organiseren van events, podcasts en landelijke campagnes in de media. Hierbij zullen we nauw gaan samenwerken met de aan ons gelieerde goede doelen stichting SHE Health Foundation.

Lees ook: Van hartaandoeningen tot spiraaltjes: Hoe artsen de pijn van vrouwen wegwuiven.

Bevindingen SHE Health Clinics

Op basis van ons eigen onderzoek, concluderen we veelvuldig dat het vrouwenlichaam anders functioneert. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

Vrouwen leven gemiddeld langer, doch worden eerder chronisch ziek. De gemiddelde levensverwachting voor vrouwen is 83 jaar, maar daarvan brengen zij gemiddeld 19 jaar door in slechte gezondheid. Voor mannen is dit 15 jaar.
Hart en vaatziekten openbaren zich vaak geheel onverwacht en zijn moeilijker te ontdekken, vanwege een andere hartwerking en invloed van hormonen. Bij 54 procent van de gevallen van een hartinfarct bij vrouwen, wordt deze gemist doordat de symptomen van een hartinfarct bij vrouwen vaak anders zijn dan bij mannen. Vooral bij jonge vrouwen geeft een hartaanval vaak geen klachten van druk op de borst. Iedere dag overlijden er in Nederland 57 vrouwen (en 50 mannen) aan hart- en vaataandoeningen.
Vrouwen hebben een 2 x grotere kans op depressie of angststoornis(sen) dan mannen.
Vrouwen krijgen eerder een burnout. Ieder jaar krijgen meer dan 100.000 Nederlandse vrouwen een burnout, wat twee keer zoveel is dan bij mannen.
Vrouwen krijgen vaak een te hoge dosis medicijnen met 60% hogere kans op bijwerkingen i.v.m. mannen.
Vrouwen worden 33% vaker in het ziekenhuis opgenomen in verband met bijwerkingen van medicijnen.
Reuma komt ruim 2 x keer zoveel voor bij vrouwen dan bij mannen.
Vrouwen krijgen gemiddeld 5 jaar later dan mannen de juiste diagnose bij de ziekte van Bechterew (een vorm van reuma).
Osteoporose komt ruim 2 x keer zoveel voor bij vrouwen dan bij mannen.
45% van de vrouwen met autisme, krijgt eerst een verkeerde diagnose, ten opzichte van 30% van de mannen.
1 op de 7 vrouwen krijgt te maken met borstkanker.
1 op de 10 vrouwen krijgt te maken met endometriose en toch duurt het vaak 7 tot 10 jaar voordat uiteindelijk de juiste diagnose wordt gesteld.
Veel vrouwen hebben last van ziekten in de vrouwelijke organen (baarmoeder, eierstokken).
Vrouwen van 48-50+ jaar hebben vaak veel last van de menopauze, functioneren daardoor vaak minder goed en hebben tijdens de menopauze een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en borstkanker.
Veel vrouwen hebben na een bevalling last van bekkenbodem, vaginale en/of seksuele problemen.
Vrouwen lijden veel vaker aan migraine en ernstige hoofdpijn als mannen. 18,4% van vrouwen tegenover 8,8% van mannen heeft last van migraine of ernstige hoofdpijn. Tussen de pubertijd en menopauze komt migraine driemaal zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen in dezelfde leeftijd.
Vrouwen lijden verreweg het meest aan somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Ruim 70-90% van de zorggebruikers met somatisch onverklaarde lichamelijke klachten is vrouw (Nimnuan e.a. 2001). Een opvallend hoog percentage van vrouwen met onverklaarde klachten heeft te maken gehad met seksueel misbruik.
Vrouwen sterven sneller aan een eerste beroerte (hersenbloeding) dan mannen en hebben in Nederland een 13% hogere kans dan mannen om binnen één maand na het optreden van een eerste beroerte te overlijden.

Lees ook: Vrouwelijke artsen boeken betere resultaten, vooral bij de behandeling van vrouwelijke patiënten!

Vrouwspecifieke aandoeningen zorgen voor aanzienlijk minder kwaliteit van leven

Uit diverse onderzoeken blijkt tevens dat de vrouwspecifieke aandoeningen veelal een grote impact hebben op de levenskwaliteit van vrouwen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

Menstruatieklachten en overgangsklachten van vrouwen worden onvoldoende herkend en serieus genomen.
Ten minste 10% van alle vrouwen heeft een aandoening van de baarmoeder of eierstokken door een verstoring van de hormonale balans.
Bekkenbodemproblemen komen bij meer dan 70% van de vrouwen tussen 45 en 85 jaar voor (Fauser e.a. 2013).
Op basis van internationale studies wordt geschat dat in Nederland 10% tot 15% van de vrouwen leidt aan ernstige pijn bij de geslachtsgemeenschap en chronische pijn aan de vulva (Danielsson e.a. 2003, Harlow e.a. 2003). Deze klachten lijden vaak tot een aanzienlijke vermindering van de kwaliteit van leven.

Huiselijk geweld bij vrouwen

Het merendeel van de slachtoffers van huiselijk geweld in Nederland is vrouw. Dit blijkt uit diverse bronnen. Uit een studie van Ferwerda blijkt dat slachtoffers van huiselijk geweld in maar liefst 83,8% van het vrouwelijk geslacht is. Ook wanneer gekeken wordt naar de verschillende soorten huiselijk geweld, blijken vrouwen telkens sterk oververtegenwoordigd. Het hoogste percentage vrouwelijke slachtoffers is terug te vinden bij lichamelijk huiselijk geweld (87,1%). Volgens de politiecijfers uit 2019 was 75% van de slachtoffers van huiselijk geweld vrouw (Emancipatiemonitor SCP/CBS). Ervaring met huiselijk geweld heeft voor de vrouwelijke slachtoffers ernstige psychische en fysieke consequenties (Campbell 2002, WHO 2019).

Lees ook: Meeste jonge vrouwen zijn slachtoffer seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Verschil autochtone en allochtone vrouwen

Daarnaast zijn er grote gezondheidsverschillen tussen autochtone en allochtone vrouwen in Nederland, die door de meeste artsen helaas nog niet worden onderkend of herkend (bron):

Bij Marokkaanse en Turkse vrouwen komen stofwisselingsziekten zoals diabetes drie tot vier keer vaker voor.
Hindoestaanse vrouwen in de leeftijdscategorie van 35 tot 60 hebben een driemaal grotere kans op diabetes en hart- en vaatziekten.
Afrikaanse vrouwen hebben een 30% tot 40% groter risico op het krijgen van borstkanker.
Surinaamse en Antilliaanse vrouwen hebben twee tot drie keer meer te maken met een verhoogde bloeddruk dan hun blanke landgenoten.
Sikkelcelziekte komt relatief vaak voor bij allochtonen en komt (nog) helemaal niet voor bij autochtone vrouwen.

Lees ook: Gebrek aan kennis over hartziekten bij vrouwen met migratieachtergrond.

Betere medische zorg voor vrouwen

Op basis van bovenstaande bevindingen, hebben wij bij SHE Health Clinics onze medische zorg voor vrouwen ontwikkeld voor en door vrouwen. Hierdoor kunnen we vrouwen de allerbeste vrouwspecifieke zorg en aandacht bieden. Verder onderzoek en goed naar onze patiënten en klanten luisteren, zal os in staat stellen om onze medische zorg continue te verbeteren, zodat wij vrouwen altijd op het juiste moment en op de best mogelijke manier kunnen helpen.

Vrouwen helpen een kwalitatief beter leven te leiden en het voorkomen van onnodig vroegtijdig overlijden geeft ons bestaansrecht!

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke arts van SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over man-vrouw verschillen en genderspecifieke zorg?