‘Hoe herken je de eerste symptomen van een burn-out?’ Een vraag die moeilijker te beantwoorden is dan je misschien zou denken, want bij iedereen zijn de klachten weer net iets anders. Ook bouwt een burn-out over een langere tijd op: de eerste symptomen zijn vaak subtiel.
Juist omdat de eerste symptomen van een burn-out vaak niet duidelijk zijn, lopen veel mensen er te lang mee door. En dat kan vervelende en langdurige gevolgen hebben. Eerder een burn-out herkennen waardoor je eerder met de juiste professionele hulp kunt starten, zal veelal resulteren in een aanzienlijk kortere zorgcyclus. Daardoor ben je eerder van je burn-out af en kun je meestal weer snel volop van je leven genieten!
Burn-out
Een burn-out is geen plotselinge aandoening, maar een geleidelijk ontwikkelend stress-syndroom dat ontstaat bij langdurige overbelasting en onvoldoende herstel. De WHO erkent burn-out in de ICD-11 als een werkgerelateerde aandoening gekenmerkt door:
- Uitputting
- Mentale afstand tot het werk
- Verminderd professioneel functioneren.
In het Engels betekent burn-out letterlijk dat je opgebrand bent en dit is dan ook hoe de klachten van deze aandoening vaak beschreven worden. Wanneer je een burn-out hebt, ben je emotioneel uitgeput; daardoor heb je meestal weinig tot geen energie en geen motivatie. Zelfs de meest simpele taak kan al voelen als een enorme opgave wanneer je een burn-out hebt. In de afgelopen jaren waren er in Nederland gemiddeld zo’n 250.000 mensen per jaar waarbij een burn-out vastgesteld werd. In de aankomende jaren zullen dat er waarschijnlijk nog veel meer zijn.
Lees ook: Hoe ga je om met psychische klachten bij jezelf of vriendinnen?
Burn-out of overspannen
Maar er zijn veel meer mensen dan die 250.000 die de klachten van een burn-out zullen herkennen. Dat komt omdat ongeveer dezelfde klachten ook voorkomen bij emotionele uitputting of bij mensen die overspannen zijn. Ongeveer een miljoen mensen raken volgens het CBS jaarlijks overspannen. Pas wanneer de klachten langer dan een half jaar aanhouden, je last hebt van moedeloosheid en je beperkt wordt in je dagelijkse leven, wordt er gesproken van een burn-out. Juist daarom is het zo belangrijk om de eerste symptomen van een burn-out te herkennen. Door de klachten al te herkennen als ze in een vroeg stadium zijn, is te voorkomen dat overspanning langdurig wordt en overgaat in een burn-out.
Lees ook: Heb je veel stress? Kijk dan uit voor overspannenheid en een burn-out!
Eerste symptomen van burn-out
De symptomen en klachten van een burn-out verschillen per persoon; er is geen vaste volgorde waarin ze ontstaan en de eerste symptomen zijn ook niet altijd hetzelfde. De aandoening ontstaat geleidelijk, de klachten nemen langzaam toe. Wel zijn er een aantal symptomen die vaak als eerste voorkomen bij een burn-out. Dat zijn de volgende:
- Je bent steeds vaker oververmoeid, lichamelijk én geestelijk.
- Je slaapt slecht en piekert vooral ‘s nachts veel.
- Er ontstaan geheugen- en concentratieproblemen.
- Je bent prikkelbaar, sneller boos of geïrriteerd.
- Drukte of lawaai storen je ineens heel erg, of zorgen voor overprikkeling.
- Je huilt gemakkelijker dan anders.
Ook lichamelijke klachten kunnen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan hoofdpijn, migraine, buikpijn, duizeligheid, hartkloppingen en pijn op de borst.
Volgens onderzoek van het Trimbos-instituut, TNO en GGZ-professionals zijn de eerste signalen van een mogelijke burn-out vaak subtiel:
Emotioneel:
- Prikkelbaarheid of huilbuien.
- Slaapproblemen (moe wakker worden, piekeren).
- Verminderd zelfvertrouwen.
- Somberheid of gevoelens van machteloosheid.
Cognitief:
- Concentratieproblemen
- Vergeetachtigheid
- Besluiteloosheid.
Fysiek:
- Hoofdpijn of spierspanning.
- Maagklachten of hartkloppingen.
- Verhoogde bloeddruk of vermoeidheid.
Gedragsmatig:
- Minder sociale contacten
- Meer fouten maken
- Uitstelgedrag of juist dwangmatig doorgaan
Lees ook: Hoe voorkom je een burn-out?
Burn-out bij vrouwen
Bij vrouwen is burn-out vaak verweven met:
- Hormoonverstoringen (menstruatie, PMS, PMDD, overgang, PCOS)
- Mentale overbelasting door combinatie werk, gezin en (onzichtbare) zorgtaken
- Emotionele belasting vanuit perfectionisme en hoge verwachtingen.
SHE Health Clinics ziet in de praktijk veel vrouwen met een “onverklaarde” burn-out die later verband blijkt te houden met hormonale disbalans, slaapstoornissen en/of trauma’s.
Lees ook: Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) bij vrouwen: Symptomen, oorzaken en behandelmethoden.
Andere richtlijnen
Deze eerste symptomen wijzen dus nog niet per se op een burn-out. Hoewel ze passen bij het beeld, kunnen ze ook wijzen op overspanning. Zoals eerder beschreven, moeten drie of meer van deze klachten minimaal een half jaar aanhouden voor de diagnose burn-out.
Daarnaast zijn er nog twee richtlijnen. De eerste is dat iemand met een burn-out zich machteloos voelt, alsof hij of zij het leven door de problemen niet meer aankan. Als tweede richtlijn geldt dat iemand met een burn-out zijn of haar gewone dagelijkse bezigheden niet meer goed kan blijven doen. Bijvoorbeeld op het werk, thuis, op sociaal niveau of in het verkeer.
Lees ook: 12 tips om je stress te verminderen.
Naar de huisarts
Toch is het ook als je alleen de eerste symptomen van een burn-out herkent slim om professionele hulp in te schakelen, zoals wij je bij SHE Health Clinics kunnen helpen. Juist door vroeg in te grijpen, kan voorkomen worden dat je dieper in de burn-out komt.
Zoek professionele hulp als:
- Klachten langer dan 3 weken aanhouden.
- Werk, relaties of gezondheid eronder lijden.
- Je herkent dat je ‘geleefd wordt’ i.p.v. zelf de regie voert.
Vroege herkenning voorkomt verzuim, uitval of somatische klachten. Door de juiste professionele begeleiding, op tijd rust te nemen, stress te verlagen en goed voor jezelf te zorgen, kan erger voorkomen worden. Veel mensen denken dat de klachten vanzelf over zullen gaan, doch dat is meestal niet het geval. Samen met de huisarts kun je bekijken welke behandeling voor jou nodig is en wie deze kan bieden. Bij SHE Health Clinics zijn we je graag van dienst en bieden we je een ruim zorgaanbod in psychologie en burn-out behandeling.
Lees ook: Wat zijn de verschillen van een burn-out bij vrouwen en mannen?
SHE Health Clinics Stress & Burn-out programma
SHE Health Clinics biedt integrale burn-outzorg, met o.a.:
- Medisch onderzoek (vitamines, hormonen, bloeddruk, slaap).
- Stressanalyse en HRV-meting.
- Begeleiding door leefstijlarts, psycholoog of coach.
- Individueel behandelplan, gericht op fysiek, mentaal en hormonaal herstel.
Voor het voorkomen en behandelen van stress en burn-out, bieden we diverse effectieve zorgprogramma’s aan particulieren, werkgevers en hun werknemers. Kijk hiervoor naar ons psychologische zorgaanbod met behandeling van onder andere: stress & burn-out, angst, depressie, paniekaanvallen en traumaverwerking.
Daarnaast bieden wij diverse preventieprogramma’s, revalidatie & fitness progamma’s, een leefstijl poli, preventietrainingen en Preventieve Medische Onderzoeken (PMO), waardoor uitval door stress of burn-out veelal kan worden voorkomen.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke psycholoog of psychotherapeut bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Aanbevolen boeken over burn-out
Op onze boekenlijst vind je diverse aanbevolen boeken over een burn-out, die allen op wetenschappelijke basis zijn geschreven. Zie: SHE Health Clinics Boekenlijst.
Meer lezen over stress en burn-out?
- SHE Health Clinics infopagina stress & burn-out.
- SHE Health Clinics psychologisch zorgaanbod.
- Heb je veel stress? Kijk dan uit voor overspannenheid en een burn-out!
- Welke vaginale klachten ontstaan door stress?
- Hoe voorkom je een burn-out?
- Stress symptomen bij vrouwen: Wat zijn de meest voorkomende?
- Welke supplementen reduceren stress?
- 6 tips om gezond te blijven in tijden van stress.
- Dít is hoe stress en ontstekingen met elkaar in verband staan.
- Vitamine K2: belangrijk voor gezondheid, doch vaak komen we tekort!
- Wat zijn de grootste mythes over stress bij vrouwen?
- 21 verrassende manieren om te ontspannen.
- Wat zijn de symptomen van een verborgen depressie?
- Train je hart om beter om te gaan met stress.
- Burn-out of de overgang? Zo merk je het verschil.
- 6 tips voor een gezonder leven.
- Overgangsklachten: niet te verwarren met een burn-out.
- 8 redenen waarom wandelen goed is voor je gezondheid.
- Tijdens coronacrisis is aantal jongeren met eetstoornis sterk gestegen.
- Ruim 4 miljoen Nederlanders zitten tegen burn-out aan.
- 12 tips om gezond oud te worden.
- Last van stress, een trauma of depressie? Dít is het effect op je darmen!
- 10 natuurlijke manieren om zónder medicijnen je bloeddruk te verlagen.
- Hoe behandel je borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)?
- 12 tips om je stress te verminderen.
- Wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen met een depressie?
- Waarom is de menstruatiecyclus van vrouwen in de war geraakt door coronastress?
- Wat zijn de kenmerken van een bipolaire stoornis?
- 8 tips om je hersenen te trainen en fit te houden.
- ‘Ik heb bijna nooit zin in seks, doch hou zielsveel van mijn partner’.
- Hoe kun je een nieuwe gezonde gewoonte aanleren?
- Burn-out of de overgang? Zo merk je het verschil.
- Overgewicht of diabetes-2 door stress? Ja, dat kan!
- Ademhalingsoefening tegen angst, stress en depressie.
- Hoge bloeddruk wordt over het hoofd gezien bij vrouwen tijdens de menopauze en bij stress.
- Vitamines en mineralen zijn goed voor je lichaam én je geest!
- Verband tussen vitamine D-tekort en depressie bij vrouwen.
- 6 voordelen van bewegen waar je vrolijker, energieker én relaxter van wordt!
- Meer bewegen zonder te gaan sporten? Met deze 20 tips kan het!
- Wat voor een hoofdpijn heb jij? Check het hier!
- Zóveel moet je per dag bewegen om al dat zitten goed te maken.
- Gezonde leefstijl nu nóg belangrijker!
Auteur: Redactie
Bronnen: Thuisarts, Zorgwijzer, Volksgezondheidenzorg, PsyNed, TNO Werkdrukonderzoek, Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), Burn-out Society – Han, World Health Organization, SHE Health Clinics
