Wat voor een type hoofdpijn heb jij? Check het hier!

18 november 2022

De ene hoofdpijn is de andere niet. En de ene migraine is de andere niet. Dus wat voor jouw vriendin helpt, heeft bij jou misschien geen effect. Lees in dit artikel wat voor hoofdpijn jij hebt en ontdek hoe je er mee om kan gaan.

Hoofdpijn is de meest voorkomende pijn. Naar schatting 90 tot 95 procent van de mensen heeft er ooit wel eens last van. De oorzaak is lang niet altijd duidelijk. Soms spelen stress of spanningen een rol. Het kan komen door overbelasting van de ogen, roken, kiespijn, kou, hitte, geuren of oorinfecties. En ook een verkeerde houding, een stijve nek, slaaptekort, honger of vochtgebrek kunnen je hoofdpijn geven.

Gevoeligheid

Bovendien zijn sommige mensen gevoelig voor stoffen die in ons eten worden gestopt, zoals de zoetstof aspartaam, natriumglutamaat (in Chinese gerechten), nitriet (in vlees) of fenylethylamine (in chocolade).

Gewone hoofdpijn is niet ernstig en is geen aanwijzing dat je (ernstig) ziek bent. Een goede nachtrust, de nodige ontspanning, een massage, een warm bad of wat frisse lucht helpen de pijn meestal vanzelf de wereld uit.

Verschillende soorten hoofdpijn

Artsen maken onderscheid tussen vier soorten hoofdpijn:

Spanningshoofdpijn
Migraine
Clusterhoofdpijn
Medicatie-geïnduceerde hoofdpijn.

Wat voor een type hoofdpijn heb jij? Check het hier!

Voordat er sprake kan zijn van een behandeling moet je je eerst bewust zijn van welke soort hoofdpijn je nou eigenlijk last hebt:

Hoofdpijn door uitdroging.
Spanningshoofdpijn.
Migraine.
Clusterhoofdpijn.
Medicijn afhankelijke hoofdpijn.
Aangezichtspijn.
Hoofdpijn als gevolg van aandoeningen (secundaire hoofdpijn).
Hoofdpijn als gevolg van vergiftiging.
Pijn in het hoofd als gevolg van infecties.
Trauma aan het hoofd.
Hoofdpijn ten gevolge van structurele problemen met de bouw van het hoofd zoals een te kleine schedel of een afwijking van de voorhoofdsholtes.

Sommige hoofdpijn soorten vallen onder de zogenaamde secundaire hoofdpijn, omdat het niet het belangrijkste symptoom is. Dit geldt bijvoorbeeld voor infecties.

Lees ook: Migraine rond menstruatie: meer terugkerende hoofdpijn en medicatiegebruik.

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn zit meestal aan beide kanten van je hoofd. Het is alsof er een strakke band omheen zit. De hoofdpijn is kloppend in plaats van stekend. Het is een doffe, drukkende pijn in de schedelhuid die soms gepaard kan gaan met misselijkheid. Bij inspanning verergert de pijn.

Spanningshoofdpijn kan ontstaan door een slechte houding, angst, stress, slaapgebrek of kou. De pijn kan na een half uurtje alweer wegtrekken, maar ook wel enkele dagen aanhouden. Spanningshoofdpijn kan samengaan met spierpijn. De oorzaak ligt dan vaak in een verkeerde houding of te lang en inspannend werken, waardoor je spierbundels verkrampen.

Tips bij spanningshoofdpijn

Probeer de pijn te verzachten door een massage van nek en schouders.
Gebruik zo min mogelijk vet en eiwitten in de vorm van vlees, vis en melkproducten. Dit kan ook hoofdpijn veroorzaken.
Doe yoga- en ontspanningsoefeningen.
Zorg voor een goede lichaamshouding.

Lees ook: Wat gebeurt er met je als je regelmatig aan yoga doet?

Aangezichtspijn / trigeminusneuralgie

Aangezichtspijn word ook wel trigeminusneuralgie genoemd. De trigeminus is een zenuw in het gezicht, die in dit geval de pijnimpulsen verzend naar het brein. Aangezichtspijn kenmerkt zich door kortdurende heftige pijnscheuten in het gezicht. Deze vorm van stekende hoofdpijn komt vaker voor bij mensen van middelbare of oudere leeftijd en evenveel bij mannen en vrouwen. De onderliggende oorzaken variëren van pijn in het bot, de spieren van het gezicht, in bloedvaten of pijn in het kaakgewricht of het gebit.

Symptomen van aangezichtspijn

Pijn in het gezicht, vaak de wang of de kaak, maar het kan ook andere gedeeltes van het gezicht betreffen.
Het gaat om heftige, stekende pijnklachten die meestal iedere dag plaatsvinden. Gaat het niet om chronische klachten dan wordt er gesproken van atypische aangezichtspijn.

Migraine

Honderdduizenden mensen in Nederland lijden aan migraine. Over het algemeen hebben vrouwen er meer last van dan mannen. Het gaat om een bonzende pijn aan één kant van je hoofd, die enkele uren tot meerdere dagen aan kan houden.

Vaak is er een overgevoeligheid voor licht en kan bewegen de pijn verergeren. De meeste mensen gaan bij een migraineaanval dan ook het liefst op een donker plekje liggen.

De precieze oorzaak van migraine is nog steeds niet bekend. Wel is inmiddels duidelijk dat een migraineaanval te maken heeft met een verwijding van de bloedvaten in je hersenen.

Ook weten we dat er bepaalde stoffen en factoren zijn die de kans op een migraineaanval verhogen. Stress, menstruatie, PreMenstrueel Syndroom (PMS), PMDD, weersomslagen en een onregelmatige levensstijl zijn daar voorbeelden van. Ook kun je je beter maar niet te buiten gaan aan te veel kaas, chocolade, alcohol of citrusvruchten.

Vrouwen kunnen last hebben van hormonale migraine of menstruele migraine.

Migraine symptomen

De meest voorkomende symptomen van migraine zijn:

Een kloppende of bonzende hoofdpijn aan de rechterkant of de linkerkant van het hoofd, of aan beide kanten.
Overgevoeligheid voor licht en geluid.
Misselijkheid en eventueel ook braken.
Naar schatting vijftien tot dertig procent van de patiënten ondervind migraine met een aura, waarbij sprake is van visuele stoornissen en eventueel ook stoornissen aan de reuk, het gehoor, het gevoel en de motoriek.
Naast bovenstaande kenmerken kan er sprake zijn van hormonale migraine, waarbij een disbalans in de hormoonhuishouding een oorzaak is van de migraine aanvallen.

Lees ook: Hormonale migraine: wat kun je er tegen doen?

Vijf fasen migraine

Migraine bestaat meestal uit vijf fasen.

De eerste fase begint een aantal uren voor de aanval. Het volgende kan zich voordoen: stemmingswisselingen, vermoeidheid, diarree of constipatie, extreme koude of soms een stijve nek.
De tweede fase, de aura, duurt maximaal een uur. Je herkent hem aan stoornissen in je gezichtsveld, een verdoofd gevoel en tintelingen. Een aura treedt bij ongeveer een derde van alle migrainepatiënten op.
In de derde fase slaat de hoofdpijn toe. Misselijkheid en overgevoeligheid voor licht kunnen dan optreden.
In de vierde fase verdwijnt de pijn geleidelijk. Veel mensen vallen in slaap tijdens deze fase. De hoofdpijn kan over zijn als ze wakker worden.
Tijdens de laatste fase is de hoofdpijn verdwenen. Veel patiënten voelen zich buitengewoon moe. Concentratieproblemen, vermoeidheid en pijnlijke spieren kunnen ook optreden. Maar een klein percentage voelt zich juist goed en energiek.

Er bestaan medicijnen tegen migraine, maar te genezen is het niet. Gevaarlijk is het overigens ook niet. Lichamelijk gezien houd je er verder niks aan over, hoewel sommige mensen die er veel last van hebben wel met psychische klachten kunnen kampen.

Bij ernstige hoofdpijnklachten is het aan te raden een arts in te schakelen. Deze kan bepalen of er sprake is van migraine of iets anders. Vaak wordt je dan gevraagd een ‘hoofdpijn-dagboekje’ bij te houden.

Tips bij migraine

Leef en eet regelmatig.
Probeer spanningen te vermijden.
Vermijd zoveel mogelijk de stoffen die een migraine-aanval kunnen uitlokken.
Behandel de migraine met een combinatie van een eenvoudige pijnstiller en een braakremmend middel.
Migraine kan ook behandeld worden met bloedvatvernauwende middelen. Deze kun je alleen op recept verkrijgen en moeten strikt volgens de voorschriften worden gebruikt worden.
Raadpleeg bij regelmatige aanvallen een arts.

Lees ook: ‘Een vrouw met menstruele migraine ligt 4 tot 5 jaar van haar leven in een donkere kamer’.

Clusterhoofdpijn

Dit is een ondraaglijke hoofdpijn die meestal voorkomt in groepen. Vandaar de naam ‘cluster’. Clusterhoofdpijn komt meestal ‘s nachts opzetten en kan toeslaan, variërend van om de dag tot acht keer per dag.

De meeste patiënten klagen over één tot vier keer hoofdpijn per clusterserie. De hoofdpijn kan een kwartier tot zes uur duren. Tussen de ‘clusters’ zijn er hoofdpijnvrije perioden die dagen of jaren duren.

Geschat wordt dat minder dan één op tien personen last heeft van clusterhoofdpijn. In tegenstelling tot andere soorten hoofdpijn schijnen mannen er vaker last van te hebben dan vrouwen.

De pijn van clusterhoofdpijn wordt omschreven als een van de hevigste en meest intense van alle soorten hoofdpijn. Net als bij migraine gaat het om vasculaire hoofdpijn en ook net als bij migraine concentreert de pijn zich vaak achter één oog.

Histamine zou een rol kunnen spelen bij clusterhoofdpijn. Helaas is nog niet bewezen dat antihistaminemedicijnen een doeltreffende behandeling vormen.

Symptomen van clusterhoofdpijn

Zeer heftige, snijdende, ondraaglijke pijn, waarbij normale pijnstillers nauwelijks effect hebben. De pijn is erger dan bij migraine.
Aan één kant van het hoofd vaak in de buurt van een van de ogen of de slaap.
Tijdens een aanval kan iemand vaak niet stil zitten.
De momenten van de aanvallen kunnen vaak zeer voorspelbaar zijn, omdat ze bijvoorbeeld iedere dag rond hetzelfde tijdstip beginnen en vervolgens om de zoveel uur, alsof je de klok erop gelijk kunt zetten. De aanvallen vinden vaak ‘s nacht’s plaats, waardoor nachtrust niet mogelijk is.
Bijkomstige effecten zijn vaak gerelateerd aan het oog waar men de pijn voelt. Er kan sprake zijn van een hangend ooglid, een vernauwde pupil of een tranend oog, waardoor er een loopneus ontstaat. Daarnaast kan de huid van het gezicht en het hoofd gevoelig en zweterig zijn.

Medicatie-geïnduceerde hoofdpijn

Ook het overmatig gebruik van geneesmiddelen kan leiden tot hoofdpijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor diverse pijnstillers, maar ook voor sommige medicijnen tegen hoofdpijn (ergotamines) of migraine (triptanen). Als je dit niet door hebt, wordt het probleem uiteraard steeds erger. Je gaat steeds meer medicijnen tegen de hoofdpijn slikken, terwijl die juist de oorzaak vormen.

Meestal gaat het om een milde pijn aan beide kanten van je hoofd, waar je bijna iedere dag wel last van hebt. Soms gaat de pijn gepaard met misselijkheid.

De oplossing is simpel: stop met (overmatig) slikken. De klachten worden dan meestal eerst nog erger, maar wie vol weet te houden zal zich al binnen een paar weken een stuk beter voelen.

Symptomen van medicijn afhankelijke hoofdpijn

Er is sprake van een langdurige, zeurende pijn, waarbij pijnstillers steeds minder lang effect hebben.
Vaak wordt er gedurende meer dan 15 dagen in de maand pijnstillers ingenomen. Ook gaat men steeds vaker over de maximaal aanbevolen dosering heen.
Als men lang genoeg stopt met de inname van pijnstillers gaat de hoofdpijn weg. Is dat niet het geval en blijft de chronische hoofdpijn aanhouden, dan kan het zo zijn dat er een andere onderliggende oorzaak is. Het is daarbij nog steeds van belang om het gebruik van pijnstillers minimaal te houden om niet alsnog een afhankelijkheid op te bouwen.

Lees ook: Migraine rond menstruatie: meer terugkerende hoofdpijn en medicatiegebruik.

Cervicogene hoofdpijn

Cervicogene hoofdpijn is een hoofdpijn die ontstaat vanuit de nek, door een afwijking van de nek. Dit wordt vaak verward met spanningshoofdpijn of migraine. In ongeveer 20% van de gevallen is er sprake van cervicogene hoofdpijn, het komt dus vrij veel voor.

Het verschil met normale spanningshoofdpijn is dat de pijn vaak vanuit één aan te wijzen kant van het hoofd komt. Wel kan er een vergelijkbaar mechanisme optreden met spanningshoofdpijn. Door een afwijking in de nek kan er namelijk een verhoogde spanning op de nekspieren komen te staan. De afwijking aan de nek kan allerlei oorzaken hebben, maar vaak komt dit door een valpartij of klap op het hoofd of nek.

Andere aandoeningen die hoofdpijn kunnen veroorzaken

Er zijn diverse andere aandoeningen waarbij hoofdpijn kan optreden. Voorbeelden daarvan zijn:

Vergiftiging (alcohol, toxische chemicaliën en gassen).
Koolmonoxide vergiftiging.
Infectie(s).
Trauma aan het hoofd (valpartij of ongeluk).
Multiple sclerose (MS).
Epilepsie.
Niet-aangeboren hersenletsel.
Allergische reacties.
Borstimplantaatziekte (Breast Implant Illness)
Een hersentumor of abscess.
Chronische darmontsteking (Colitis Ulcerosa, ziekte van Crohn).
Oogaandoeningen (bijvoorbeeld glaucoom).
Een hersenbloeding,
Een beroerte.
Overgang en menopauze.
Trombose in de hersenen (bloedstolsel blokkeert het bloedvat).
Een cyste in de hersenen (een vochtophoping).
Neurocysticercosis veroorzaakt door varkentslintwormen in slecht gegaard varkensvlees. Veroorzaakt chronische hoofdpijn en komt zelden voor in westerse landen.

Hersenbloedingen, een beroerte, trombose, een plotselinge hersenvliesontsteking of een cyste kunnen een zogenaamde “thunderclap” hoofdpijn veroorzaken. Dat is een zeer ernstig soort hoofdpijn wat in zeer korte tijd (seconden tot minuten) opeens uit het niets komt opzetten en wat vervolgens tot zelfs een dag lang kan voortduren. De persoon in kwestie heeft waarschijnlijk nog nooit iets vergelijkbaars meegemaakt.

Het is absoluut noodzakelijk om bij een dergelijke soort hoofdpijn direct contact op te nemen met de huisarts. In 75% van de gevallen is er echter geen sprake van een ernstige aandoening.

Lees ook: Waarom is migraine ernstiger tijdens de overgang?

Hoe weet je welke soort hoofdpijn je hebt?

Als je hoofdpijn hebt neem dan eerst een glas water en een warme douche en idealiter een ontspannende massage van jouw partner. Helpt dat niet, dan heb je geen last van verdroging en waarschijnlijk ook geen last van spanningshoofdpijn (tenzij de spierspanning buiten proporties is).

Hieronder zie je ruwe schattingen van de percentages van waarschijnlijkheid van verschillende soorten hoofdpijn plus de plekken op en rond het hoofd waar de pijn zich voordoet.

In 60% van de gevallen gaat het om spanningshoofdpijn: matige, doffe pijn als een band rond het hoofd op het voorhoofd en bij de slaap aan zowel de linkerkant als de rechterkant van het hoofd, dat laatste is belangrijk omdat het anders geen spanningshoofdpijn is. Heb je alleen pijn bij de slaap, dan is er mogelijk iets anders aan de hand.
In 20% van de gevallen gaat het om hoofdpijn vanuit de nek. Het gaat hierbij om een matige hoofdpijn uitstralende vanuit de nek wat kan komen door een trauma. De pijn straalt uit vanuit de nek, op het achterhoofd en boven op het hoofd.
In 15% van de gevallen is er sprake van migraine. Er is sprake van een zware bonzende pijn, waarbij normale pijnstillers onvoldoende werken. In 60% van de gevallen is er pijn op de linkerkant of de rechterkant van het hoofd en in 40% van de gevallen aan beide kanten van het hoofd. Er is naast hoofdpijn ook misselijkheid en overgevoeligheid voor licht en geluid. Er kunnen aura-symptomen optreden.
In 1 tot 2% van de gevallen is er sprake van medicijn afhankelijke, chronische hoofdpijn. Dit komt uitsluitend voor als men zeer vaak medicijnen inneemt (circa 15 keer per maand of vaker en vaak ook in te hoge doseringen) en het kan daarna tot wel 10 dagen duren voordat je bent afgekickt. De ernst van de hoofdpijn kan variëren, afhankelijk van hoe erg de afhankelijkheid is opgebouwd.
In 0,5% van de gevallen komt een chronische zeer pijnlijke pijn voor in de wang, bij het oog of bij de kaak. Het kunnen ritmische pijnscheuten zijn. Meestal is aangezichtspijn plaatselijk op een plek op het gezicht aanwezig. Dit wordt aangezichtspijn, of trigeminus neuralgie genoemd.
Clusterhoofdpijn komt bij 0,2-0,3% van de bevolking voor. Het is daarmee een van de zeldzaamste varianten van hoofdpijn, maar vrij gemakkelijk te herkennen aan vaak meerdere clusters van korte en extreem pijnlijke aanvallen, waarbij men het gevoel heeft dat er een priem enkele centimeters direct achter het linker of het rechter oog aan het steken is. In tegenstelling tot migraine, gaat het slechts om pijn achter het oog en niet op een verspreide pijn over een helft van het hoofd (of beide kanten).

Er bestaat ook een atypische aangezichtspijn bijvoorbeeld bij de ontsteking van de sinussen in het voorhoofd en/of aan weerszijden van de neus, of bij gebitsklachten en pijn van de kaakspieren.

Lees ook: Hét verschil tussen migraine, hormonale migraine en menstruele migraine.

Zeldzame varianten van hoofdpijn en secundaire hoofdpijn

Heb je alleen hoofdpijn als je thuis bent, zowel ‘s ochtends als je wakker wordt en ‘s avonds als je thuis bent? Zijn er meer mensen bij je in huis met deze klachten? Heeft jouw huis een sterk verouderde kachel, geiser of cv-ketel? Heb je last na het stoken van de open haard? Heb je nooit een schoorsteenveger ingeschakeld? Wacht geen dag en laat meteen een gespecialiseerd bedrijf meten of je koolmonoxide in huis hebt.
Een van de zeldzaamste oorzaken van hoofdpijn is waarschijnlijk een hersentumor. Er hoeft niet per se hoofdpijn te zijn bij een hersentumor, maar er kan een inwendige druk ontstaan in de schedel, met een aanhoudende hoofdpijn als gevolg. Er kan sprake zijn van explosief braken en soms zelfs zonder misselijk te zijn, uitvalverschijnselen, evenwichtsproblemen of epileptische aanvallen met schokken in armen of benen.
Vaak is hoofdpijn een symptoom van een andere aandoening. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het hebben van een infectieziekte zoals griep, een sinusontsteking of een hersenvliesontsteking. Daarnaast kun je bijvoorbeeld een hersenschudding hebben, of hypertensie, waarbij hoofdpijn optreed. Of je hebt last van een vergiftiging. Eerder werd koolmonoxidevergiftiging al genoemd er zijn nog veel meer soorten.
Als er iets fout is aan de schedel kan dat ook chronische pijn veroorzaken vanwege inwendige druk, ook dan gaat het om een aanhoudende hoofdpijn.
Een “thunderclap headache” komt heel snel uit het niets opzetten in seconden tot enkele minuten. De pijn is zeer ernstig. Deze soort hoofdpijn komt 43 keer op de 100.000 hoofdpijngevallen voor.

Als je twijfelt tussen twee soorten hoofdpijn, bedenk dan dat sommige soorten veel vaker voor komen.

Lees ook: Hoe kun je leren omgaan met een chronische ziekte of chronische pijn?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil jij je laten onderzoeken en/of laten behandelen voor chronische hoofdpijn, migraine, menstruele migraine of hormonale migraine? Maak dan snel een afspraak in onze vrouwenkliniek. Hiervoor kun je rechtstreeks contact met ons opnemen via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over hoofdpijn en migraine