Lezersvraag: ‘Hoe kan ik de groei stimuleren bij mijn dochter?’

5 november 2024

Lezersvraag van Xaviera (45): “Ondanks dat onze zoon (15) in de groeicurve op +1 staat en hij voor zijn leeftijd redelijk lang is (175 cm), blijft onze dochter (11) helaas wat achter in haar groei en staat zij in de groeicurve op -1. Nu wil ik dit bij haar niet teveel benadrukken, doch wij willen haar als ouders wel graag helpen bij het verminderen van haar groeiachterstand. Wat kunnen we voor haar doen zonder medicatie?”

In dit artikel beantwoordt ons redactieteam bovenstaande lezersvraag door uit te leggen wat de groei van kinderen bepaald, wat belangrijke voedingsstoffen en groeifactoren zijn en welke factoren de groei van een kind juist kunnen beperken.

Groei van kinderen

De groei van een kind wordt sterk beïnvloed door de beschikbaarheid van essentiële voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en sporenelementen. Deze stoffen ondersteunen niet alleen de groei, maar spelen ook een cruciale rol in de ontwikkeling van het immuunsysteem, de botten, de hersenen en andere organen.

Soms hebben kinderen te maken met een onverwachte groeiachterstand die blijvend is en dan is het van belang om alert te zijn, want tijdens hun groeifasen is er veelal nog iets te doen aan het reduceren van de groeiachterstand.

Kinderen groeien in fases en dat gaat vaak met groeispurten. Kinderen groeien door tot het einde van de puberteit, doch de groeisnelheid varieert per leeftijdsfase.

Groeifasen:

Baby’s en peuters (0-2 jaar): In deze fase is de groeisnelheid het hoogst.
Kleuterleeftijd tot puberteit (2-8/9 jaar): De groeisnelheid neemt af en stabiliseert.
Puberteit: Er vindt een groeispurt plaats tijdens deze fase.
- Meisjes: Meestal tussen 8-13 jaar
- Jongens: Meestal tussen 10-15 jaar.

Einde van de groei:

Meisjes: Bereiken doorgaans hun volwassen lengte rond 14-15 jaar.
Jongens: Groeien gemiddeld ongeveer 2 jaar langer door dan meisjes, dus tot hun 16e of 17e levensjaar.

Factoren die de groei van kinderen kunnen beïnvloeden:

Genetische aanleg
Voeding
Hormonen
Algemene gezondheid
Medicijngebruik
Leefstijl.

Naast medicinale groeihormonen, zijn er supplementen, bepaalde voedingsstoffen en leefstijlaanpassingen die de groei kunnen stimuleren. Om de groei van jonge kinderen te stimuleren, is vooral een gebalanceerde voeding met de juiste voedingsstoffen essentieel. Groeibevorderende supplementen en voedingsmiddelen kunnen daarnaast bijdragen aan een optimale groei en ontwikkeling, mits goed afgestemd op de behoeften van het kind.

Belangrijke voedingsstoffen voor de groei van een kind

Onderstaand beschrijven we een aantal belangrijke voedingsstoffen en voedingsmiddelen die de groei kunnen ondersteunen, evenals de rol van supplementen wanneer deze nodig zijn.

1. Eiwitten

Functie: Eiwitten zijn de bouwstenen van spieren, weefsels en organen en zijn essentieel voor celgroei en -herstel.
Bronnen: Vlees, gevogelte, vis, eieren, zuivelproducten (zoals melk en kaas), bonen, linzen en noten.
Aanvulling: Voor kinderen die moeite hebben om voldoende eiwitten binnen te krijgen, kan een supplement zoals eiwitpoeder (gemaakt van natuurlijke bronnen en aangepast voor kinderen) helpen, mits dit onder toezicht van een arts wordt gedaan.

Lees ook: Onderzoek toont aan dat de hoeveelheid eiwitten die zwangere vrouwen eten het uiterlijk van hun nageslacht beïnvloedt.

2. Calcium

Functie: Calcium is essentieel voor gezonde botten en tanden. Het ondersteunt de botgroei en draagt bij aan een sterk skelet.
Bronnen: Zuivelproducten (melk, yoghurt, kaas), groene bladgroenten, amandelen en verrijkte producten zoals sinaasappelsap met toegevoegd calcium.
Aanvulling: Voor kinderen die weinig zuivel consumeren, kan een calciumaanvulling nuttig zijn, mits voorgeschreven door een arts.
Tip: Calcium wordt pas goed opgenomen door het lichaam als er al genoeg magnesium en vitamine K door het lichaam is opgenomen.

Lees ook: Calcium: Dít zijn de mogelijke gezondheidsrisico’s.

3. Vitamine D

Functie: Vitamine D speelt een belangrijke rol in de opname van calcium en fosfor, wat cruciaal is voor botgroei.
Bronnen: Vette vis (zoals zalm en makreel), verrijkte zuivelproducten en blootstelling aan zonlicht.
Aanvulling: Vitamine D-supplementen worden vaak aanbevolen, vooral in de wintermaanden of in regio’s waar weinig zonlicht is.

Lees ook: Waarom extra vitamine D slikken óók in de zomer een goed idee is.

4. Zink

Functie: Zink ondersteunt de celgroei en het herstel van weefsel, wat bijdraagt aan de lengtegroei en spierontwikkeling.
Bronnen: Vlees, schaal- en schelpdieren, noten, zaden en peulvruchten.
Aanvulling: Een zinktekort kan leiden tot groeiachterstand. Suppletie kan nuttig zijn, vooral als er weinig zink in de voeding zit.

5. IJzer

Functie: IJzer is nodig voor de productie van hemoglobine, een eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof door het lichaam transporteert. Het ondersteunt ook de cognitieve ontwikkeling.
Bronnen: Rood vlees, gevogelte, vis, bonen en verrijkte granen.
Aanvulling: Een tekort aan ijzer kan leiden tot bloedarmoede, wat groei en energie kan belemmeren. Suppletie kan nodig zijn, vooral bij kinderen met een vegetarisch dieet of lage ijzerinname.

Lees ook: Hoe voorkom of verhelp je een ijzertekort?

6. Vitamine K

Functie: Vitamine K is essentieel voor de synthese van verschillende eiwitten die betrokken zijn bij de bloedstolling. Dit voorkomt overmatig bloeden bij verwondingen, wat cruciaal is voor de algehele gezondheid van een kind. Vitamine K helpt daarnaast bij het reguleren van calcium in het lichaam, wat belangrijk is voor de ontwikkeling van sterke botten. Het bevordert de opname van calcium in de botten en helpt de botstructuur te onderhouden. Vitamine K speelt ook een rol in de celgroei en celontwikkeling. Het is belangrijk voor de normale ontwikkeling van weefsels en organen bij groeiende kinderen.
Bronnen: Vitamine K komt in twee vormen voor: K1 (fylloquinon) en K2 (menaquinon). Beide vormen zijn belangrijk, maar K1 is vooral te vinden in plantaardige bronnen, terwijl K2 vaak in dierlijke producten voorkomt. Dit zijn belangrijke voedingsbronnen van vitamine K:
- Vitamine K1 (Fylloquinon)
  - Groene bladgroenten: Spinazie, boerenkool, broccoli en sla.
  - Kruiden: Peterselie, basilicum en koriander.
  - Groenten: Spruitjes, erwten en avocado.
- Vitamine K2 (Menaquinon)
  - Dierlijke producten: Eieren, vlees en zuivelproducten zoals kaas.
  - Fermenteerde voedingsmiddelen: Natto (gefermenteerde sojabonen), miso en kimchi.
Aanvullingen: Vitamine K-supplementen zijn beschikbaar in verschillende vormen, meestal als K1 of K2. Dit kan een optie zijn voor kinderen die moeite hebben om voldoende vitamine K via hun dieet binnen te krijgen.
ADH: De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor vitamine K varieert afhankelijk van de leeftijd en de specifieke behoeften van een kind. In het algemeen is de ADH voor kinderen tussen de 1 en 3 jaar ongeveer 30 microgram per dag, terwijl kinderen van 4 tot 8 jaar ongeveer 55 microgram per dag nodig hebben. Het is belangrijk om de voedingsinname in de gaten te houden om te zorgen voor voldoende vitamine K.

Lees ook: Vitamine K2: belangrijk voor gezondheid, doch vaak komen we tekort!

7. Omega-3 Vetzuren

Functie: Omega-3 vetzuren ondersteunen de hersenontwikkeling en celgroei. Ze zijn belangrijk voor de cognitieve en motorische ontwikkeling.
Bronnen: Vette vis (zalm, tonijn, sardines), chiazaad, lijnzaad en walnoten.
Aanvulling: Visoliesupplementen of omega-3 supplementen kunnen nuttig zijn voor kinderen die niet veel vis eten.

Lees ook: Zijn jouw omega’s wel in balans?

8. Vitamine A

Functie: Vitamine A is cruciaal voor de groei van botten, het immuunsysteem en de gezondheid van de ogen.
Bronnen: Wortelen, zoete aardappelen, spinazie, mango’s en lever.
Aanvulling: Alleen bij een tekort, aangezien een teveel aan vitamine A schadelijk kan zijn.

9. B-vitaminen (waaronder B1, B2, B6, B12, en foliumzuur)

Functie: Ondersteunen de energieproductie, helpen bij de vorming van rode bloedcellen, en zijn belangrijk voor de hersenontwikkeling en het zenuwstelsel.
Bronnen: Volle granen, vlees, vis, eieren, zuivelproducten, peulvruchten en groene bladgroenten.
Aanvulling: Een vitamine B-complex supplement kan bij een tekort een goede aanvulling zijn.

Lees ook: Hoe herken je een vitamine B12 tekort?

10. Magnesium

Functie: Ondersteunt de botontwikkeling, spierfunctie en energiestofwisseling.
Bronnen: Noten, zaden, volle granen, groene bladgroenten en peulvruchten.

Lees ook: Alles wat je moet weten over magnesium voor een gezonde levensstijl.

11. Fosfor

Functie: Werkt samen met calcium voor de botontwikkeling en speelt een rol in de energiestofwisseling.
Bronnen: Melk, kaas, vlees, vis en volle granen.

12. Jodium

Functie: Nodig voor de productie van schildklierhormonen, die de groei en stofwisseling regelen. Een jodiumtekort kan groeiproblemen en cognitieve achterstanden veroorzaken.
Bronnen: Zeevruchten, zuivelproducten, eieren en gejodeerd zout.

Lees ook: Jodium: belangrijk voor je algehele gezondheid.

13. Selenium

Functie: Werkt als antioxidant en ondersteunt het immuunsysteem en de schildklierfunctie.
Bronnen: Noten (vooral ongebrande paranoten), vis, vlees, eieren en volkoren granen.

14. Koper

Functie: Ondersteunt de vorming van botten, bloedvaten en het zenuwstelsel, en helpt bij de opname van ijzer.
Bronnen: Zeevruchten, orgaanvlees (zoals lever), noten, zaden en volkoren granen.

15. Mangaan

Functie: Speelt een rol in botvorming, wondgenezing en de stofwisseling van koolhydraten en vetten.
Bronnen: Noten, zaden, thee, volle granen en groene bladgroenten.

Voedingstips om groei bij kinderen te stimuleren

Gebalanceerde maaltijden: Zorg voor maaltijden die eiwitten, gezonde vetten, koolhydraten en groenten bevatten. Een evenwichtige voeding helpt bij het leveren van alle essentiële voedingsstoffen.
Gezonde vetten: Gezonde vetten (zoals die in avocado’s, noten en vette vis) zijn belangrijk voor de groei en ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen.
Voldoende hydratatie: Water is belangrijk voor alle lichaamsfuncties, inclusief celgroei en spierherstel. Vermijd suikerhoudende dranken en geef de voorkeur aan (gefilterd) water. Voldoende water drinken helpt bij de opname van voedingsstoffen en ondersteunt de algehele gezondheid.
Gezonde snacks: Kies snacks die rijk zijn aan voedingsstoffen, zoals vers (onbespoten) fruit, (biologische) groenten, yoghurt, of noten, in plaats van bewerkte en suikerhoudende snacks.

Lees ook: Extreem veel gif op vers fruit en rozijnen.

Lezersvraag: ‘Hoe kan ik de groei stimuleren bij mijn dochter?’

Lees ook: 15 eetbare en drinkbare energieboosters voor meer energie.

Supplementen voor groei (indien nodig)

Sommige kinderen kunnen moeite hebben om alle benodigde voedingsstoffen uit voeding te halen, bijvoorbeeld door allergieën, kieskeurigheid of medische aandoeningen (ziekte). In zulke gevallen kunnen supplementen een uitkomst bieden. Voorbeelden van veelgebruikte supplementen zijn:

Multivitamine met mineralen: Een goed multivitaminepreparaat kan een aanvulling zijn, vooral als er sprake is van een eenzijdig dieet.
Probiotica: Voor een gezonde darmflora (darmmicrobioom), wat essentieel is voor een goede opname van voedingsstoffen.
Specifieke suppletie: Zoals calcium, magnesium of vitamine D, afhankelijk van het tekort.

Lees ook: Wanneer wordt probiotica aangeraden?

Factoren die groei kunnen belemmeren

Naast het zorgen voor de juiste voedingsstoffen en leefstijl, zijn er ook verschillende factoren die de groei kunnen belemmeren, zoals:

Slaaptekort: Tijdens de slaap wordt groeihormoon aangemaakt, wat essentieel is voor de groei van kinderen. Een slaap tekort of het obstructief slaapapneu syndroom kan de groei negatief beïnvloeden.
Stress: Chronische stress kan de productie van groeihormonen beïnvloeden, wat groei kan vertragen.
Chronische ziekten of aandoeningen: Bepaalde medische aandoeningen kunnen de groei beïnvloeden, zoals coeliakie of andere stofwisselingsstoornissen.
Emotionele deprivatie (verwaarlozing) of kindermishandeling: Kan leiden tot psychosociale groeiachterstand.
Ondervoeding of eenzijdige voeding: Een tekort aan essentiële voedingsstoffen kan de groei belemmeren.
Interactieproblemen tussen ouder en kind: Kan invloed hebben op de voedingsinname en daardoor op de groei.
Hormonale stoornis: Een groeihormoontekort kan de oorzaak zijn van groeiachterstand.
Weinig beweging: Lichaamsbeweging stimuleert niet alleen de spierontwikkeling, maar speelt ook een belangrijke rol in de botgezondheid en de algehele ontwikkeling van het motorisch systeem. Een gebrek aan beweging kan dus resulteren in het tegenovergestelde effect: minder goede spierontwikkeling en motoriek, waardoor de groei van een kind kan worden afgeremd.
Ongezonde omgeving: Een ongezonde leefomgeving stelt kinderen vaak bloot aan schadelijke stoffen en beperkt hen de ruimte om zich vrij te ontwikkelen.
Malabsorptie: Aandoeningen waarbij voedingsstoffen slecht worden opgenomen, zoals coeliakie.
Ongezonde voeding: Vooral sterk bewerkte voedingsmiddelen bevatten vaak weinig voedingsstoffen en kunnen de eetlust voor gezonde voedingsmiddelen verminderen.
Suiker: Consumptie van suiker, suikerhoudende dranken en suikerhoudende voedingsmiddelen, werken als gif voor een lichaam en kunnen de groei van een kind belemmeren.
Hormoonverstoorders: Bloodstelling aan hormoonverstoorders kan een negatieve invloed hebben op de groeiontwikkeling van een kind. Hormoonontregelaars (endocriene disruptoren) zijn stoffen die het hormonale systeem van het lichaam kunnen verstoren. Ze worden vaak aangetroffen in alledaagse producten zoals plastics, cosmetica, pesticiden, speelgoed, voedselverpakkingen en zelfs in sommige voedingsmiddelen. Bij kinderen, die zich nog in een gevoelige fase van groei en ontwikkeling bevinden, kunnen hormoonverstoorders een bijzonder negatieve invloed hebben.
Alcohol: Alcoholgebruik op jonge leeftijd kan de groei sterk belemmeren en kan (blijvende) schade aan hersenen en darmen toebrengen. Alcohol is gif voor een lichaam!
Medische oorzaken:
- Chronische ziekten: Aandoeningen van hart, longen, nieren of het maag-darmstelsel.
- Stofwisselingsziekten: Zoals diabetes.
- Genetische factoren: Bepaalde syndromen (bijvoorbeeld Turner-syndroom) of aangeboren groeistoornissen.
- Intra-uteriene groeiachterstand: Groeivertraging die al in de baarmoeder is ontstaan.
- Herhaaldelijke infecties: Kunnen de groei vertragen.

Lees ook: 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.

Optimale groei bij kinderen

De groei van een kind wordt dus niet alleen bepaald door genetica, doch vooral ook door leefstijlfactoren zoals voeding, beweging, slaap en mentale gezondheid. Door te zorgen voor een gezonde, veilige en stimulerende omgeving kunnen ouders en verzorgers bijdragen aan de optimale ontwikkeling van een kind.

Het is belangrijk op te merken dat groeiachterstand vaak multifactorieel is en dat een combinatie van bovengenoemde factoren een rol kan spelen.

Een gevarieerd en evenwichtig dieet is de sleutel tot een gezonde groei bij kinderen. Voor kinderen met specifieke tekorten of problemen om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen, kunnen supplementen helpen.

Bij zorgen over de groei van een kind is het raadzaam om een huisarts en/of kinderarts te raadplegen voor een grondige evaluatie en eventuele gepersonaliseerde behandeling.

Heb jij ook een vraag aan onze redactie?

Mis je een onderwerp of artikel op onze website waarin jouw (zorg)vraag niet of niet voldoende wordt beantwoord? Mail jouw vraag naar ons (info{@}she.health) en we zullen jouw vraag zo snel mogelijk beantwoorden. Indien wij jouw vraag relevant vinden voor andere vrouwen, dan zullen we er een artikel van maken, zoals bovenstaande voorbeeld.

Wij vernemen graag van je!

Meer lezen?