Pre-eclampsie: risicovolle complicatie tijdens de zwangerschap

9 januari 2024

Pre-eclampsie is een ernstige complicatie die kan optreden tijdens de zwangerschap en meestal wordt gekenmerkt door hoge bloeddruk en schade aan meerdere organen, meestal de lever en de nieren. Deze aandoening treft ongeveer 5-8% van de zwangere vrouwen wereldwijd en kan zowel de gezondheid van de moeder als de foetus (embryo) bedreigen.

Daarom leggen we in dit artikel uit wat pre-eclampsie is, hoe het kan ontstaan, hoe je het kunt herkennen, wat de behandelingsmogelijkheden zijn en hoe je het kunt voorkomen.

Kenmerken van pre-eclampsie

De meest voorkomende kenmerken en symptomen van pre-eclampsie zijn:

Hoge bloeddruk (hypertensie): Een van de belangrijkste kenmerken van pre-eclampsie is hoge bloeddruk. Deze hypertensie kan optreden na de 20e week van de zwangerschap.
Proteïnurie: Pre-eclampsie gaat vaak gepaard met het lekken van eiwitten in de urine, een aandoening die bekend staat als proteïnurie. Dit kan worden opgespoord tijdens urineonderzoek.
Oedeem: Zwelling, vooral in de handen en het gezicht, kan een ander symptoom zijn van pre-eclampsie. Het oedeem is vaak meer uitgesproken dan het gebruikelijke vochtretentie tijdens de zwangerschap.
Visuele stoornissen: Sommige vrouwen ervaren visuele stoornissen, zoals wazig zien, lichtflitsen of zelfs het verlies van gezichtsvermogen.
Hoofdpijn en buikpijn: Ernstige hoofdpijn, vooral in combinatie met buikpijn, kan wijzen op gevorderde stadia van pre-eclampsie.
Lever- en Nierfunctiestoornissen: In ernstige gevallen kan pre-eclampsie leiden tot lever- en nierproblemen, wat resulteert in een verstoorde lever- en nierfunctie.

Lees ook: Hoge bloeddruk: wat is het en hoe kun je het behandelen?

Risicofactoren voor pre-eclampsie

Hoewel de exacte oorzaak van pre-eclampsie nog niet volledig begrepen is, zijn er bepaalde risicofactoren geïdentificeerd, waaronder:

Eerste zwangerschap: Vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, hebben een hoger risico.
Meerlingzwangerschap: Het risico neemt toe bij vrouwen die een meerling verwachten.
Leeftijd: Jonge vrouwen onder de 20 en vrouwen boven de 40 lopen mogelijk meer risico.
Eerdere geschiedenis: Een voorgeschiedenis van pre-eclampsie verhoogt het risico op herhaling.
Obesitas: Overgewicht en obesitas zijn geassocieerd met een verhoogd risico op pre-eclampsie. Vrouwen met een body mass index (BMI) van 30 of hoger lopen meer risico.
Nieuwe partner: Als het de eerste zwangerschap is met een nieuwe partner, kan het risico op pre-eclampsie iets verhoogd zijn.
Interval tussen zwangerschappen: Een kort interval tussen twee zwangerschappen, vooral als het minder dan twee jaar is, kan het risico verhogen.
Familiegeschiedenis: Een familiegeschiedenis van pre-eclampsie, met name bij moeders of zussen, kan het risico verhogen.
IVF-zwangerschap: Zwangerschappen die tot stand zijn gekomen via in-vitrofertilisatie (IVF) kunnen een hoger risico op pre-eclampsie met zich meebrengen.
Sommige etnische groepen: Pre-eclampsie komt vaker voor bij vrouwen van Afrikaanse afkomst. Ook vrouwen van Aziatische afkomst kunnen een verhoogd risico op pre-eclampsie hebben.
Zwangerschapsinterventies: Een verhoogd risico kan optreden bij vrouwen die een zwangerschapsinterventie hebben ondergaan, zoals een eiceltransplantatie.
Chronische aandoeningen: Vrouwen met chronische aandoeningen zoals hypertensie, diabetes of nierziekte hebben een hoger risico op pre-eclampsie.
Medische geschiedenis: Vrouwen die behandeld zijn met bijvoorbeeld chemotherapie, hebben een verhoogd risico op pre-eclampsie. Lees ook: Risico’s op hartklachten na chemotherapie.

Vrouwen die één of meerdere van deze risicofactoren hebben, moeten extra aandacht besteden aan hun gezondheid voor en tijdens de zwangerschap. Het is belangrijk op te merken dat pre-eclampsie ook kan optreden bij vrouwen zonder duidelijke risicofactoren, daarom is preventie, vroege detectie en regelmatige monitoring tijdens de zwangerschap essentieel.

Lees ook: Zout strooien op voedsel kan nieraandoeningen veroorzaken.

Behandeling van pre-eclampsie

De enige definitieve behandeling voor pre-eclampsie is de bevalling van de baby. Afhankelijk van de zwangerschapsduur en de ernst van de aandoening, kan de arts besluiten de zwangerschap te beëindigen, zelfs als dit betekent dat de baby te vroeg wordt geboren. In sommige gevallen kan het nodig zijn om de symptomen te beheersen met medicijnen, bedrust en regelmatige medische controles.

Pre-eclampsie benadrukt het belang van prenatale zorg en regelmatige gezondheidscontroles tijdens de zwangerschap. Vrouwen moeten alert zijn op mogelijke symptomen en onmiddellijk medische hulp zoeken als ze iets ongebruikelijks opmerken. Door vroegtijdige detectie en gepaste interventies kan de impact van pre-eclampsie op de gezondheid van zowel moeder als kind worden verminderd.

Lees ook: 21 tips om zwanger te worden.

Pre-eclampsie: risicovolle complicatie tijdens de zwangerschap

Pre-eclampsie voorkomen

Je kunt voor een groot deel het risico op pre-eclampsie zelf reduceren; er zijn namelijk bepaalde gezonde levensstijlkeuzes die vrouwen kunnen maken om het risico op pre-eclampsie te verminderen. Dit zijn de belangrijkste preventieve aanbevelingen:

Preventief Gynaecologisch Onderzoek: Voordat je als vrouw zwanger wil worden, kun je bij ons een preventief gynaecologisch onderzoek (PGO) laten uitvoeren en je door een vrouwelijke gynaecoloog laten controleren of alles in orde is en jouw lichaam klaar is om bevrucht en zwanger te worden. Lees ook: Vrouwenconsult om risico zwangerschapscomplicaties te verminderen.
Preventief Cardiologisch Onderzoek: Ook een preventief cardiologisch onderzoek (PCO) kan opportuun zijn om te bepalen of je een verhoogd risico op hypertensie hebt of op bepaalde hart- en vaataandoeningen. Lees ook: Alles weten over Preventieve Medische Onderzoeken (PMO)?
Regelmatige prenatale zorg: Het bijwonen van regelmatige prenatale controles tijdens de zwangerschap is cruciaal. Jouw zorgverlener kan de bloeddruk controleren en eventuele vroege tekenen van pre-eclampsie opsporen.
Manage jouw bloeddruk: Zorg er voor dat jouw bloeddruk normaal is en overleg met jouw zorgverleners wat in jouw geval een gezonde bloeddruk is. Lees ook: Last van hoge bloeddruk? Dit zijn de 15 manieren om er snel vanaf te komen!
Gezond dieet: Volg een uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan voedingsstoffen, waaronder calcium, magnesium en kalium. Vermijd overmatige zoutinname, wat de bloeddruk kan verhogen. Lees ook: Unieke voedingsbehoeften van vrouwen.
Vermijd ultrabewerkte voeding: sterk bewerkte voedingsmiddelen kunnen de groei van de embryo beperken en zwangerschapscomplicaties veroorzaken. Lees ook: Kleinere embryo door ultrabewerkt voedsel voor en tijdens zwangerschap.
Voldoende hydratatie: Drink voldoende gezuiverd water om gehydrateerd te blijven, wat kan helpen bij het handhaven van een gezonde bloeddruk. Lees ook: Ongefilterd drinkwater: waarom ongezond?
Regelmatige lichaamsbeweging: Wandel minstens 30 minuten per dag. En oefen regelmatig, maar raadpleeg eerst jouw zorgverlener voordat je met een nieuw oefenprogramma begint. Matige lichaamsbeweging kan helpen bij het bevorderen van de algehele gezondheid.
Gewichtsbeheersing: Behoud een gezond gewicht tijdens de zwangerschap. Overgewicht kan het risico op pre-eclampsie namelijk aanzienlijk verhogen. Lees ook: Overgewicht vergroot risico op een miskraam en op geboorteafwijkingen.
Verwijder siliconen (borst)implantaten: het zweten of lekken van siliconen implantaten kan er voor zorgen dat siliconenmoleculen en de chemische bestanddelen in de implantaten gezondheidsschade aan de embyo en baby kunnen veroorzaken. Lees ook: Borstimplantaten kunnen voor embryo net zo schadelijk zijn als alcohol en nicotine!
Vermijd roken en alcohol: Stop met roken en vermijd het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap, omdat beide factoren het risico kunnen verhogen. Lees ook: Toch drinken of roken: vrouwen vaak niet goed voorbereid op zwangerschap.
Stop tijdig met hormonale anticonceptie: met hormonale anticonceptie – zoals de pil of hormoonspiraal – kun je het beste minstens 6 maanden voor de bevruchting stoppen. Daardoor krijgt jouw lichaam de tijd om weer een normale hormonale balans te vinden, wat de vruchtbaarheid zal bevorderen. Lees ook: Wanneer en hoe stoppen met de pil om zwanger te worden?
Vermijd hormoonverstoorders: In bijna alle gebruiksvoorwerpen, voedingproducten en persoonlijke verzorgingsproducten zitten tegenwoordig hormoonverstoorders die een negatieve impact kunnen hebben op jouw vruchtbaarheid en zwangerschap. Lees ook: Wat zijn de meest voorkomende hormoonverstoorders?
Beperk cafeïne-inname: Beperk de inname van cafeïne, aangezien overmatig gebruik in verband is gebracht met een verhoogd risico op pre-eclampsie.
Beheer stress: Leer stressbeheersingstechnieken, zoals ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen, yoga en meditatie. Hoge stressniveaus kunnen een impact hebben op de bloeddruk. Lees ook: 22 voordelen van 30 minuten wandelen per dag.
Gezond gewicht bij PCOS: Indien je PCOS hebt, zorg dan dat je een gezond gewicht hebt, want dat vergroot de kans op een normale zwangerschap. Lees ook: Gewichtsafname vergroot kans op zwangerschap bij vrouwen met PCOS.
Behandel een eetstoornis: Een eetstoornis kan het risico op zwangerschapscomplicaties en pre-eclampsie vergroten. Laat je dus tijdig behandelen voor een eetstoornis. Lees ook: Wat zijn de gevolgen van eetstoornissen bij zwangerschap?
Behandel chronische aandoeningen: Als je al gediagnosticeerd bent met chronische aandoeningen zoals hypertensie (hoge bloedruk), lupus, endometriose, niekziekte of diabetes, zorg er dan voor dat deze onder controle zijn voordat je zwanger wordt.
Vermijd het gebruik van bepaalde medicijnen: er zijn diverse soorten geneesmiddelen die de vruchtbaarheid en zwangerschap negatief kunnen beïnvloeden. Kijk dus goed naar de mogelijke bijwerkingen op bijsluiters en bespreek jouw kinderwens vooraf met jouw behandelend arts(en). Lees ook: Huidkankermedicijn Sonidegib kan miskraam en misvormingen bij foetus veroorzaken.
Gebruik aspirine in overleg met zorgverlener: Sommige vrouwen lopen mogelijk een verhoogd risico op pre-eclampsie en kunnen aspirine voorgeschreven krijgen door hun zorgverlener als preventieve maatregel. Dit moet echter individueel worden beoordeeld. Lees ook: Hoe kun je aspirine in de zwangerschap gebruiken om pre-eclampsie en groeivertraging te voorkomen?
Vermijd mRNA vaccins: Van de meeste op mRNA gebaseerde vaccins (o.a. COVID-19 en griepprik) is inmiddels wetenschappelijk aangetoond, dat ze een verhoogd gezondheidsrisico veroorzaken voor, tijdens en na de zwangerschap. Van de op mRNA gebaseerde Covid-19 vaccins is zelfs aangetoond dat de mRNA en spike-eiwitten bij de embryo en na geboorte via de moedermelk bij de baby terecht kunnen komen. De lange termijn gezondheidsschade die daardoor kan worden veroorzaakt moet nog worden onderzocht. Lees ook: Verloskundigen zetten grote vraagtekens bij vaccinatie van zwangeren.

Voordat je bovenstaande aanbevelingen gaat toepassen, is het belangrijk om deze eerst te bespreken met jouw behandelend arts en/of medisch specialist (bijv. cardioloog en/of gynaecoloog). Dit is belangrijk omdat de optimale aanpak kan variëren afhankelijk van jouw individuele gezondheidstoestand en risicofactoren. Zwangere vrouwen moeten altijd open communiceren met hun zorgverleners en zich bewust zijn van eventuele veranderingen in hun gezondheid tijdens de zwangerschap.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog of internist bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over kinderwens, zwangerschap en gezonde leefstijl?