Een geboortetrauma verwijst naar een emotionele of fysieke ervaring tijdens de bevalling die een blijvende impact kan hebben op zowel de moeder als het kind. Vrouwen die dit hebben meegemaakt lopen een verhoogd risico op een verborgen depressie, PTSS of postpartum depressie.
In dit artikel belichten we het relaas van Liesbeth die over haar geboortetrauma verteld, leggen we uit wat PTSS en postpartum depressie is, en geven we antwoord op een aantal veel gestelde vragen over een geboortetrauma.
Dramatisch verlopen bevalling
“Alles wat er mis kon gaan, ging er mis bij mijn bevalling”, vertelt Liesbeth. Ze beviel met de nodige complicaties van zoontje Beau. “Na een zorgeloze zwangerschap kwamen bij 37 weken mijn weeën op gang. Ik heb de eerste fase van de bevalling als heel prettig ervaren, maar daarna ging het echt mis.”
“De bevalling heeft in totaal 32 uur geduurd. Ik ben de tel kwijtgeraakt hoeveel verschillende zorgverleners er aan mijn bed hebben gestaan, ik heb een knip gehad, er is een vacuümpomp gebruikt en uiteindelijk werd onze zoon via een spoedkeizersnede gehaald.”
“Beau zijn hartslag viel weg en hij moest na de bevalling gereanimeerd worden. Ik leefde in een roes c.q. een soort shock. De dag na de bevalling besefte ik pas een beetje wat ons allemaal overkomen was.”
Tien tot 20 procent van de vrouwen ervaart haar bevalling (of miskraam) als traumatisch. Dit kan te maken hebben met medische ingrepen tijdens de bevalling, veel pijn of bloedverlies of risico’s voor de moeder of baby. Maar een bevalling die op papier soepel verliep, kan ook als traumatisch worden ervaren. Zo kan een geboortetrauma ontstaan, dat pas veel later naar boven kan komen.
Gebrek aan emotionele steun of goede communicatie, bijvoorbeeld tijdens een spannend moment of over medische handelingen die bij jou worden uitgevoerd, kunnen heel veel invloed hebben op de manier waarop een vrouw haar bevalling ervaart.
‘Die negatieve bevalervaring beïnvloedde mijn hele doen en laten’
“Ik heb me zo geïsoleerd gevoeld, anders dan alle andere moeders”, vertelt Liesbeth. “Vriendinnen die terugkeken op een perfecte bevalling, of die wel een ingreep hadden gehad maar zich hier makkelijker overheen konden zetten. Waarom viel het mij dan zo ongelofelijk zwaar? Ik schaamde me er echt voor.”
“Ik dacht: je deelt je bevallingsverhaal een paar keer met de kraamvisite en de kraamhulp en daarna is het klaar. Maar bij mij beïnvloedde het mijn hele doen en laten. Ik raakte bij ieder hard geluid overstuur, voelde me overprikkeld, deed ‘s nachts geen oog dicht en begon te shaken als ik op een bepaalde manier aan de bevalling werd herinnerd. Pas na twee weken durfde ik deze gevoelens met mijn partner te delen. Ik kreeg via de huisarts een doorverwijzing naar de psycholoog, die de diagnose PTSS (geboortetrauma) stelde.”
PTSS: Hoe kan het wonder van een kind baren nou (hevige) psychische klachten veroorzaken?
Van alle pas bevallen vrouwen ontwikkelt ongeveer 1 tot 3 procent een posttraumatische stressstoornis, ook wel bekend als PTSS of postpartum depressie. Volgens de richtlijn Bevallingsgerelateerde PTSS van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) zijn er bepaalde risicofactoren voor PTSS na de bevalling.
Het verloop van de zwangerschap en bevalling kan een rol spelen (complicaties tijdens de zwangerschap, een spoedkeizersnede of een kunstverlossing door vacuümpomp of tang). Datzelfde geldt voor de ervaring van de vrouw tijdens de bevalling, zoals weinig steun ervaren van zorgverleners of partner, het gevoel van controleverlies, angst of het wel goed gaat met de baby, of veel pijn.
Tenslotte kunnen psychosociale factoren een rol spelen, waaronder eerder trauma als seksueel misbruik of geweld, een depressie tijdens de zwangerschap of na de bevalling, angst om te bevallen of moeilijk met stress kunnen omgaan.
Posttraumatische stress (PTSS)
De reacties op een traumatische bevalling (of miskraam) kunnen direct na de gebeurtenis ontstaan. Maar het kan ook gebeuren dat de reactie pas (veel) later komt. Deze vorm van trauma heet posttraumatische stress en komt vaak voor na langdurige stresssituaties. Kenmerkend voor posttraumatische stress is de herbeleving van het gebeurde (in nachtmerries, flashbacks of herhalend spel), overdreven waakzaam zijn en het vermijden van situaties die aan de gebeurtenissen doen denken. Vrouwen hebben twee keer zo vaak een PTSS als mannen.
Lees ook: Postpartum depressie: dit wil je erover weten.
Schaamte en schuldgevoel
Veel vrouwen ervaren ook schaamte of voelen zich schuldig, omdat ze het idee hebben alleen maar blij en gelukkig te moeten zijn of op onbegrip in hun omgeving stuiten.
Wat kun je doen tegen PTSS? Het kan soms een tijd duren voordat de diagnose PTSS na de bevalling wordt gesteld, omdat de klachten soms worden aangezien voor een postpartum depressie.
De behandeling voor PTSS bestaat meestal uit psychotherapie. Er zijn praktijken en klinieken (zoals SHE Health Clinics) die zijn gespecialiseerd in het behandelen van vrouwen met een traumatische bevalervaring (geboortetrauma). Samen met een behandelaar kijk je welke vorm van therapie het beste bij jou past. Via je huisarts kun je worden doorverwezen naar een psycholoog bij SHE Health Clinics.
Lees ook: Verborgen depressie: een onzichtbare strijd.
Geboortetrauma therapie
Geboortetrauma therapie is een specifiek en doelgericht behandelingstraject en bestaat uit een combinatie van herstelgesprek(ken), ondersteunende voeding, educatie, leefstijlcoaching en begeleiding. De therapie is een lichaamsgerichte behandeling en werkt zelfs op celniveau. De geboortetrauma therapie is goed te combineren met andere zorg, omdat alleen gebruik gemaakt wordt van je natuurlijke vermogens. Dat draagt bij aan een vriendelijke en effectieve behandeling.
Welke klachten worden behandeld? Aanhoudende, onbegrepen klachten die lichamelijk, psychisch en/of sociaal van aard zijn en het dagelijks functioneren belemmeren. Problemen ontstaan in verschillende fases van het leven en zijn in verband te brengen met moederschap, geboorte, hechting, (op)voeding en verlies. Sommige vrouwen durven niet meer zwanger te worden of de zwangerschap blijft ongewild uit. Deze therapie biedt hiervoor uitkomst!
De Geboortetrauma therapie bestaat uit een (telefonisch) kennismakingsgesprek, een analyse door de vrouwelijke therapeut, een herstelgesprek van 1,5 uur, minimaal twee telefonische evaluaties en continue begeleiding met mogelijkheden tot extra contact. Dit hersteltraject kost 445 euro. Voor extra herstelgesprekken met een evaluatie wordt 150 euro per consult in rekening gebracht. Al onze tarieven zijn vrijgesteld van btw.
De effectiviteit van het herstelgesprek met de begeleiding tijdens onze Geboortetrauma therapie is circa 80%. Dit betekent dat 8 op de 10 vrouwen na 1 of 2 herstelgesprekken volledig herstellen. De overige vrouwen hebben meer herstelgesprekken nodig.
Kijk voor meer informatie op onze infopagina over traumaverwerking.
Veel gestelde vragen over een geboortetrauma
Wat is een geboortetrauma?
Een geboortetrauma verwijst naar de emotionele of fysieke stress die wordt ervaren door de moeder, het kind, of beiden tijdens de bevalling. Het kan variëren van emotioneel ongemak tot ernstige complicaties en depressie.
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een geboortetrauma?
Oorzaken kunnen variëren en omvatten langdurige of gecompliceerde arbeid, medische complicaties, noodzaak van een keizersnede, onverwachte gebeurtenissen, of het ervaren van pijn en angst tijdens de bevalling.
Hoe vaak komt geboortetrauma voor?
De frequentie van geboortetrauma varieert, en het is moeilijk vast te stellen omdat het afhankelijk is van verschillende factoren, waaronder individuele ervaringen en percepties. Sommige vrouwen kunnen een bevalling als traumatisch ervaren, terwijl anderen dat niet doen.
Wat zijn de symptomen van een geboortetrauma?
Symptomen kunnen emotioneel, fysiek of psychologisch zijn. Ze kunnen variëren van flashbacks, angst, depressie, slaapproblemen tot fysieke pijn en moeite met het aangaan van een emotionele band met het kind.
Hoe wordt een geboortetrauma gediagnosticeerd?
Diagnose wordt vaak gesteld op basis van de symptomen en ervaringen van de moeder. Het is belangrijk om deze symptomen met een gezondheidsprofessional te bespreken, zoals een arts of een psycholoog.
Wat zijn de behandelopties voor geboortetrauma?
Behandelingsopties kunnen variëren en omvatten counseling, therapie, ondersteuning van peer-groepen, medicatie (indien nodig), en andere vormen van ondersteuning om te helpen bij het verwerken van de ervaring.
Kan een geboortetrauma de hechting tussen de moeder en het kind beïnvloeden?
Ja, een geboortetrauma kan de hechting tussen de moeder en het kind beïnvloeden. Het is belangrijk om deze zorgen te bespreken met een gezondheidsprofessional om passende ondersteuning te krijgen.
Kunnen vaders/partners ook geboortetrauma ervaren?
Ja, ook vaders of partners kunnen een traumatische ervaring tijdens de bevalling meemaken. Ze kunnen behoefte hebben aan ondersteuning en begrip in de nasleep van de bevalling.
Hoe kan ik mezelf voorbereiden op een mogelijke traumatische bevalling?
Het is belangrijk om openlijk met je zorgverlener te communiceren over eventuele angsten of zorgen. Het volgen van prenatale klassen, het opstellen van een geboorteplan en het omringen van jezelf met een ondersteunend team kunnen ook helpen.
Is er preventie mogelijk voor geboortetrauma?
Hoewel het moeilijk is om traumatische situaties volledig te voorkomen, kan open communicatie met zorgverleners, het begrijpen van mogelijke scenario’s en het hebben van een ondersteunend team helpen bij het verminderen van angst en stress.
Meer lezen over zwangerschap en hoe je met stress en depressieve gevoelens kunt omgaan?
- SHE Health Clinics psychologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics medisch zorgaanbod.
- Last van stress, een trauma of depressie? Dít is het effect op je darmen!
- Verloskundigen zetten grote vraagtekens bij vaccinatie van zwangeren.
- Veranderingen in je vagina na de bevalling: een leidraad voor nieuwe moeders.
- Hyperemesis gravidarum tijdens zwangerschap: wat is het?
- Risico op depressie na hersenschudding bij vrouwen.
- Seks tijdens de zwangerschap: wel of niet schadelijk voor de baby?
- Wat zijn de gevolgen van eetstoornissen bij zwangerschap?
- Verband tussen vitamine D-tekort en depressie bij vrouwen.
- Hoe ga je om met hersenmist (brain fog) na je zwangerschap?
- 6 tips om gezond te blijven in tijden van stress.
- Wat zijn de symptomen van een verborgen depressie?
- Ademhalingsoefening tegen angst, stress en depressie.
- Heb je veel stress? Kijk dan uit voor overspannenheid en een burn-out!
- 12 tips om je stress te verminderen.
- Verband tussen vitamine D-tekort en depressie bij vrouwen.
- Flinke dip of last van depressie? Zo herken je de verschillen.
- Train je hart om beter om te gaan met stress.
- Welke behandelingen zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?
- 25 feiten en fabels over zwangerschap.
- Wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen met een depressie?
- Hoe gebruik je een zwangerschapstest of ovulatietest?
- Hoge bloeddruk wordt over het hoofd gezien bij vrouwen tijdens de menopauze en bij stress.
- Depressief zonder zon? Misschien heb je Seasonal Affective Disorder (winterdepressie).
Bronnen: SHE Health Clinics, NVOG Richtlijn PTSS, FMS Richtlijnendatabase, EMDR, Ouders van Nu, Nu.nl
