Een verslaving aan seks of liefde komt bij vrouwen regelmatig voor, alleen rust er een groot taboe op seks- en liefdeverslaving, waardoor het vaak onbesproken en onbehandeld blijft. Daarnaast is seksueel compulsief gedrag een complex fenomeen dat individuen van alle geslachten treft, maar de ervaringen van vrouwen worden vaak minder erkend en begrepen door zorgprofessionals. En veel mensen denken dat alleen mannen eraan lijden, doch dat is niet zo, want een seksverslaving of liefdesverslaving komt bij vrouwen steeds vaker voor zien seksuologen.
In dit artikel geven we daarom meer inzicht over seksueel compulsief gedrag bij vrouwen, beschrijven we risicofactoren en mogelijke oorzaken en geven we uitleg over mogelijke behandelingen voor een seksverslaving bij een vrouw.
Lees ook: Verslaving: wat zijn de verschillen tussen vrouwen en mannen?
Wat is een seksverslaving of liefdesverslaving?
Bij een seksverslaving (ook wel genoemd: hyperseksualiteit, Don Juan complex, nymfomanie, satyriasis of liefdesverslaving) is het probleem dat het verlangen niet vervuld wordt. Met seksverslaving wordt een sterk en onverzadigbaar seksueel verlangen bedoeld dat ervaren wordt als een dwang. De verslaafde zoekt onbewust iets anders in seks dan alleen seksuele bevrediging. En blijft dus steeds, onbevredigd, doorzoeken. Het gedrag is niet te stoppen en leidt tot allerlei problemen: schuldgevoelens, depressie, relatieproblemen, financiële problemen of problemen met justitie.
Seksverslaafden beleven vaak relatief weinig plezier aan seks. Het gaat bij seksverslaving niet om een te groot seksueel verlangen, of teveel seks, of een vorm van seks die niet door iedereen als ‘normaal’ wordt beschouwd. Vaak is er ook meer sprake van een verslaving aan aandacht of liefde, dan aan seks.
Seksueel compulsief gedrag bij zowel mannen als vrouwen is medisch erkend als een onderdeel van verschillende psychiatrische en psychologische stoornissen.
Recente cijfers van over de hele wereld laten zien dat seksverslaving bij vrouwen steeds vaker voorkomt. Dat is te verklaren doordat porno en porna (vrouwvriendelijke porno) zo makkelijk voor handen is. Porno en porna is zoals een snoepwinkel voor je brein. Je kunt er seks bekijken in elke smaak of vorm die je wilt, wanneer je maar wilt. Dat is superlekker voor je brein, je dopaminegehalte gaat ervan omhoog. Je brein gaat de link leggen tussen seksueel actief zijn, porno of porna kijken en dat dopamineshot, waaraan je verslaafd raakt. Je brein wil steeds die hoeveelheid dopamine.
Het probleem met zo’n pornoverslaving is dat je steeds moeilijker opgewonden raakt van ‘normale’ seks. Geen normaal mens kan diezelfde hoeveelheid dopamine bij je teweegbrengen, zelfs al ligt fotomodel Doutzen Kroes of acteur Brad Pitt naast je in bed. Dan merk je dat je problemen krijgt met je opwinding. Vrouwen worden bijvoorbeeld onzeker of hun partner nog wel de juiste is, omdat ze minder voelen, minder vochtig worden en minder makkelijk klaarkomen. Mannen ontwikkelen vaak een erectieprobleem. De gedachte is dan vaak: “Mijn partner is maar een dropjeswinkel – saai.” Het brein van een wil die hele snoepwinkel, heeft dopaminetekort en wordt minder blij. Mensen kunnen er echt depressieve gevoelens van krijgen.
Lees ook: Porna: seksfilms met de nadruk op vrouwvriendelijkheid.
Het is echter pas een verslaving als je gezondheid erdoor in gevaar komt. Je bent verslaafd wanneer je meer met het verkrijgen van seks – dus niet de seks zelf – bezig bent dan met je basisbehoeften. Als je zo vaak en zo veel porna kijkt dat je vergeet te eten, niet meer slaapt, je niet verzorgt, afspraken ervoor afzegt en vereenzaamt. Dan heb je een probleem met porna kijken, maar dus niet met seks an sich.
Lees ook: Wat zijn dé 10 gezondheidsvoordelen van seks?
Lees ook: Seksuele gezondheid bij vrouwen: taboes, mentale klachten en praktische tips.
Chronische ziekte
Veel medische experts en psychologen geloven dat seksverslaving en liefdeverslaving een voortschrijdende – oftewel chronische – ziekte is, die niet kan worden genezen doch die, zoals veel ziekten, wel tot staan kan worden gebracht dankzij de juiste behandeling. Deze chronische ziekte kan verschillende vormen aannemen – inclusief (maar niet beperkt tot):
- Een dwangmatige behoefte aan seks.
- Extreme afhankelijkheid van één persoon (of meerdere personen).
- Een voortdurend in beslag genomen worden door romantiek, affaires of fantasieën.
Er is sprake van een obsessief-dwangmatig patroon, seksueel of emotioneel (of beide), waarin relaties of seksuele activiteiten in toenemende mate destructief geworden zijn voor de loopbaan, het gezinsleven en het gevoel van zelfrespect. Als seks- en liefdeverslaving wordt veronachtzaamd, wordt zij altijd erger.
In de beschikbare afkick- en behandelprogramma leren patiënten de realiteit te accepteren dat zij deze verslaving hebben en het idee los te laten dat zij die verslaving met succes zelf onder controle kunnen houden op basis van hun eigen wil alleen. Toegevend dat zij machteloos staan tegenover deze aandoening, stoppen zij met hun verslavingsgedrag, maken het goed waar zij anderen kwaad hebben gedaan en bouwen hun leven stap-voor-stap weer op, fysiek, mentaal, spiritueel en emotioneel.
Risicofactoren
- Psychosociale factoren: Onderliggende psychosociale factoren zoals trauma, depressie, angst, een eetstoornis, ADHD en een geschiedenis van seksueel misbruik worden vaak geassocieerd met seksueel compulsief gedrag bij vrouwen. Het begrijpen van deze risicofactoren is cruciaal voor een holistische benadering van behandeling.
- Hormonale factoren: Een verhoogd libido (seksdrive) en een overschot aan testosteron, kan verslavend gedrag stimuleren. Hormonen, waaronder dopamine, zijn betrokken bij het beloningssysteem van de hersenen. Seksueel gedrag kan leiden tot de afgifte van dopamine, wat plezierige gevoelens veroorzaakt. Een overactief beloningssysteem kan bijdragen aan compulsief seksueel gedrag, vergelijkbaar met verslavingsgedrag. Het hormoon cortisol, dat betrokken is bij de stressrespons, kan ook van invloed zijn op seksueel gedrag. Stress kan namelijk leiden tot het zoeken naar copingmechanismen, waaronder compulsief seksueel gedrag als een manier om met stress om te gaan.
- Beloningscentra in de hersenen: Neurobiologisch onderzoek suggereert dat seksueel compulsief gedrag vergelijkbare neurochemische paden kan activeren als verslavend gedrag. Er is echter behoefte aan verder onderzoek om de precieze neurobiologische mechanismen bij vrouwen beter te begrijpen.
Lees ook: Wat zijn de gevolgen van aanranding en verkrachting?
Anorexia of sodorexia
Seksverslaafden of liefdeverslaafden zijn verslaafd aan seks, liefde, relaties, fantasieën of romantiek, of ze zijn codependent (neiging om buitensporig afhankelijk te zijn van de behoeften van anderen). Sommigen van seksverslaafden lijden echter aan nog een andere vorm van verslaving: anorexia of sodorexia. De definitie van anorexia als eetstoornis is het dwangmatig vermijden van voeding en het soms pijnigen van zichzelf; als afleiding van de eetbehoefte of hongergevoel. De definitie van anorexia en sodorexia op het gebied van seks en liefde is daarmee vergelijkbaar: anorexia of sodorexia is het dwangmatig vermijden van het geven of ontvangen van sociale, seksuele of emotionele voeding.
Lees ook: Wat zijn de symptomen en oorzaken van een eetstoornis?
Diagnose
Het ontbreken van een gestandaardiseerde diagnostische definitie voor seksverslaving kan leiden tot diagnostische uitdagingen. Het is daarnaast moeilijk om zelf vast te stellen of er sprake is van afhankelijkheid van seks, liefde en/of aandacht. Want mensen die aan deze vorm van verslaving lijden, hebben hoe dan ook de neiging afhankelijkheid te ontkennen.
Om een eerste indicatie te krijgen van het risico op problemen kan je nagaan in hoeverre je jezelf herkent in de onderstaande uitspraken:
- Ik heb een obsessieve en dwangmatige behoefte aan seks.
- Ik masturbeer overmatig veel.
- Ik slaap weinig, omdat ik vaak tot diep in de nacht naar porna kijk.
- Ik heb weinig tijd voor mijn werk of privéleven, omdat ik veel tijd spendeer aan het regelen van nieuwe seksdates (via o.a. datingapps).
- Mijn seksuele gedrag functioneert als drug voor mij.
- Regelmatig doe ik dingen die risicovol zijn (onveilige seks, seks op gevaarlijke plekken of plekken waar ik betrapt kan worden).
- Nu ik er over nadenk, doe ik aan exhibitionisme en/of voyeurisme.
- Vaak swing ik van de ene seksdate naar de andere, zonder van de seks, liefde en aandacht te kunnen genieten.
- Ik heb last van een sterk wisselende gemoedstoestand.
- Mijn seksuele gedrag verstoort mijn dagelijkse leven.
Mocht je vermoeden dat je een seks- of liefdesverslaving hebt, zoek dan zo snel mogelijk professionele hulp via een huisarts, seksuoloog, SLAA, SA Nederland of Kick Your Habits.
Een seksverslaving wordt uiteindelijk door een zorgprofessional vastgesteld aan de hand van 11 criteria van de zogenaamde Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). De DSM-V is een wereldwijd gebruikt boek waarin alle psychiatrische aandoeningen beschreven staan.
Voldoe je aan twee of drie criteria dan heb je een milde stoornis. Voldoe je aan vier of vijf criteria dan is er sprake van gematigde (moderate) stoornis en bij zes of meer symptomen is er sprake van een ernstige stoornis.
Behandeling van een seksverslaving
Voor het behandelen van een seksverslaving zijn er diverse mogelijkheden, waaronder:
- Cognitieve Gedragstherapie (CGT): een veelgebruikte benadering voor de behandeling van seksueel compulsief gedrag.
- Medicamenteuze behandeling: zoals het gebruik van selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s), is ook onderzocht. Echter, het gebruik van antidepressiva kent een aantal risicovolle bijwerkingen, waaronder impotentie, seksuele disfunctie en chemische castratie.
- Verslavingstherapie: zoals aangeboden door onder andere Anonieme seks- en liefdeverslaafden (SLAA), SA Nederland, Jellinek en onze partner Kick Your Habits
Lees ook: Antidepressiva kunnen seksuele disfunctie en ‘chemische castratie’ veroorzaken.
Anonieme seks- en liefdeverslaafden
Voor het behandelen van een seksverslaving of liefdesverslaving, kunnen vrouwen onder andere terecht bij Anonieme seks- en liefdeverslaafden (S.L.A.A.). Dit is een op de Twaalf Stappen en Twaalf Tradities georiënteerde gemeenschap, gebaseerd op het model dat door Anonieme Alcoholisten (AA) is ontwikkeld.
Een van de bronnen die zij aanspreken is de bereidheid om te stoppen met het uitoefenen van hun persoonlijk kenmerkende verslavingsgedrag op dagelijkse basis. Daarnaast reiken leden in de gemeenschap elkaar de hand, brengen de Twaalf Stappen en Twaalf Tradities in de praktijk en zoeken naar oplossingen om de vernietigende gevolgen tegen te gaan van een of meer verslavende gedragingen in verband met seksverslaving, liefdeverslaving, afhankelijkheid van romantische gehechtheid, emotionele afhankelijkheid of seksuele, sociale en emotionele anorexia of sodorexia. De anonieme leden van SLAA vinden een gemeenschappelijke noemer in hun obsessief-dwangmatige patronen, waardoor individuele verschillen in geslacht of seksuele voorkeur niet ter zake doen.
Op hun website kun je hier meer informatie over vinden: SLAA Nederland.
Lees ook: Seksuele fantasieën bij vrouwen.
Meer informatie of afspraak maken?
Heb je vragen, wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog of seksuoloog? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over seksuele gezondheid?
- SHE Health Clinics infopagina seksuele problemen.
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics psychologisch zorgaanbod.
- Top-20 meest gelezen seksuologie artikelen.
- Hotwifing: wat is het en hoe werkt het?
- Edging: Verhoog je seksuele genot en leer meer over je lichaam.
- De choking sekstrend: Risico’s en veiligheid.
- Alcoholverslaving bij vrouwen: Begrijpen en overwinnen.
- Wat zijn de meest voorkomende fobieën?
- Hoe kan ‘shallowing’ het seksueel genot van een vrouw vergroten?
- 33 ziektes die bij vrouwen moeilijk worden ontdekt.
- Wat is er mis met de verslavingszorg voor vrouwen?
- Eetstoornis: wat zijn de lichamelijke gevolgen?
- Wat zijn de gevolgen van eetstoornissen bij zwangerschap?
- Hoe kun je weer genieten van seks na een negatieve ervaring?
- Dít wil je als vrouw weten over orgasmes.
- Meeste jonge vrouwen zijn slachtoffer seksueel grensoverschrijdend gedrag.
- Welke psychische klachten komen bij vrouwen het meest voor?
- Sadorexia symptomen, oorzaken en behandeling.
- Alles wat je als vrouw over masturberen wil weten.
- Lichaamsbeweging is bij matige depressie net zo effectief als antidepressiva.
- 28 opmerkelijke feiten over seks die je als vrouw nog niet wist.
- Wat veroorzaakt seksuele disfunctie bij vrouwen?
- Suïcidaal gedrag en zelfmoord bij vrouwen: dít zijn de mogelijke oorzaken.
- ADHD bij vrouwen: dít wil je weten!
- Pijn bij vrijen: oorzaken, symptomen en behandelingen.
- Wat is de eetstoornis orthorexia?
- Persoonlijkheidsstoornissen: wat zijn dat?
Auteur: Redactie
Bronnen: SHE Health Clinics, RTL Nieuws, SLAA Nederland, Love Addicts Anonymous (L.A.A.), Sex Addicts Anonymous (S.A.A.), Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie, Kick Your Habits, Sexaholics Anonymous
