In ons voedsel wemelt het van de bacteriën. En dan gaat het niet alleen om bacteriën waar je ziek van kunt worden, ook om bacteriën die goed zijn voor je gezondheid. Ze worden zelfs toegevoegd aan producten en dan noemen we ze probiotica. Wat zijn probiotica en wanneer is het nu slim deze producten te nemen?
Wat zijn probiotica?
Bacteriën en gisten worden vaak geassocieerd met ziekte. Toch zijn er ook goede bacteriën die onze gezondheid positief kunnen beïnvloeden. Een voorbeeld zijn probiotica, een verzamelnaam voor diverse levende micro-organismen. Ze bestaan uit verschillende stammen, die elk hun eigen effecten hebben. De meest gebruikte probiotica zijn melkzuurbacteriën van stammen als Lactobacillus of Bifidobacterium species.
Wat doen probiotica?
Aan probiotica worden vele wonderen toegeschreven, maar is hun werking ook bewezen? Bio-ingenieur en microbiologe Sarah Lebeer van de Universiteit Antwerpen is in ieder geval positief over de werking van probiotica: “De gevolgen zijn heel uiteenlopend, van een vlottere spijsvertering tot een betere mentale gezondheid”. Ook de Maag Lever Darm Stichting en het Voedingscentrum denken dat probiotica wel degelijk kunnen helpen bij een verstoorde darmflora. Als er te veel ‘slechte bacteriën’ in de darmen aanwezig zijn, kun je last krijgen van diarree, verstopping, hoofdpijn en/of cognitieve beperkingen. Zelfs het ontstaan van dementie en de ziekte van Parkinson wordt gelinked aan een slechte darmflora. Daarnaast is bewezen dat een slechte darmflora het risico op darmkanker kan verhogen.
Lees ook: Ultrabewerkte voeding verhoogt risico op dementie.
Een probioticum en prebioticum zorgt ervoor dat je weer genoeg ‘goede bacteriën’ binnenkrijgt, zodat de balans in je darmen wordt hersteld. Daardoor kunnen je darmen meer voedingsstoffen, vitaminen en mineralen uit je voeding halen en daardoor wordt je vitaler en krijg je een betere weerstand.
Lees ook: Microbioom: hoe houdt je die gezond?
Goede bacteriën en probiotica
Er zijn diverse voedingswaren die rijk zijn aan melkzuurbacteriën die verwant zijn aan probiotica. De volgende producten verdienen beslist een plekje op je menu:
- Zuurkool
- Yoghurt
- Karnemelk
- Kaas
- Augurk.
Echter, goede bacteriën in de bovenstaande voedingsproducten zijn met weinig en ze zijn niet al te best bestand tegen jouw maagzuur en gal. Er zijn wel producten op de markt die veel levende bacteriën bevatten en die beter bestand zijn tegen de sappen uit de spijsvertering. Deze zogenoemde probiotica zijn bacteriën die levend de darm bereiken. Daar zorgen ze ervoor dat slechte bacteriën niet goed kunnen uitgroeien en ze hebben een gunstig effect op de opbouw van je weerstand. Probiotica zitten in:
- Sommige drinks (Yakult)
- Yoghurtproducten
- Supplementen
- Geneesmiddelen die gebaseerd zijn op probiotica (voorbeelden zijn: Enterol, Probiotical, Probactiol, Protectis en Progyn)
- Kefir (gefermenteerde zuiveldrank)
- Miso (Japanse pasta van gefermenteerde sojabonen)
- Kombucha (een gefermenteerde drank op basis van zwarte thee).
Lees ook: Dít zijn de 14 beste superfoods voor je darmen.
Probiotica bij darmklachten
Wetenschappers zijn het erover eens dat probiotica kunnen helpen bij diverse (darm)klachten, waaronder:
- Diarree
- Obstipatie of een moeizame spijsvertering
- Darmontstekingen
- Het prikkelbaredarmsyndroom (PBS)
- NEC, een darmaandoening die vaak voorkomt bij (te vroeg geboren) baby’s
- Een lage weerstand of een verzwakt immuunsysteem
- Allergie
- Vaginale schimmelinfectie
- Lactose intolerantie
- Bepaalde probiotica kunnen tijdens het laatste trimester van de zwangerschap de baby beschermen tegen allergie en eczeem.
Probiotica bij antibiotica
Krijg je het advies een antibioticakuur te volgen? Dan is het raadzaam naast je antibioticakuur ook probiotica te gebruiken, zo blijkt uit een TNO publicatie uit 2018. De uitkomsten staan in de ‘Nationale Gids van klinisch bewezen probiotica bij antibioticagebruik’. Antibiotica gaan namelijk niet alleen de strijd aan met de bacteriën die je ziek maken maar ook met de goede bacteriën in je darm. Hierdoor heb je kans op antibiotica-gerelateerde diarree. Bij antibioticagebruik krijgt één op de vier volwassenen hier last van. Probiotica beschermen het darmmicrobioom tegen de verstorende werking van een antibioticakuur en bevorderen het herstel. Omdat de weerstand meer intact blijft, verkleint ook de kans op terugkerende infecties. Als vuistregel kun je probiotica twee uur na antibiotica innemen gedurende de hele periode van de antibioticakuur. Daarnaast is het verstandig na de kuur nog één à twee weken door te gaan met probiotica. Overigens verkleint de bacteriestam Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) de kans op antibiotica-geassocieerde diarree het meest.
Lees ook: Antibioticagebruik verborgen oorzaak schimmelinfectie.
Probiotica bij acute diarree
Het Voedingscentrum zegt op haar website dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is dat probiotica darmklachten verminderen. Toch blijkt uit een groot overzicht, waarvoor maar liefst 63 studies bekeken zijn met in totaal meer dan 8000 patiënten, dat acute diarree bij gebruik van probiotica ongeveer een dag korter duurt. Daarnaast is de kans dat diarree langer dan vier dagen aanhoudt 59 procent kleiner dan wanneer er geen probiotica wordt genomen. Probiotica hebben geen ongewenste bijwerkingen, dus zijn zeker het overwegen waard als je geveld bent door acute diarree.
Lees ook: Probiotica voor je vagina…? Hoe en wanneer werkt dat?
Vroeg beginnen bij baby’s
Ook voor baby’s kan het al goed zijn probiotica te krijgen. Eerlijk gezegd zorgt de natuur daar zelf al voor want moedermelk blijkt vol te zitten met goede (probiotische) bacteriën. Uit onderzoek blijkt dat deze bij baby’s een beschermend effect hebben op het ontwikkelen van eczeem. Dit komt doordat sommige gezonde darmbacteriën het stofje butyraat aanmaken en juist die stof speelt een cruciale rol bij de bescherming tegen eczeem op jonge leeftijd.
Na de geboorte zitten er nog weinig bacteriën in de darmen van een baby, maar onder andere door de borstvoeding gaan die zich wel ontwikkelen. Goede darmbacteriën helpen bij de opbouw van de weerstand. Het is belangrijk dat de darmen van baby’s veel goede bacteriën gaan bevatten die van nature in de darm voorkomen. Dit vormt namelijk de basis voor het darmmicrobioom gedurende het hele leven. Soms is het lastig om de goede bacteriën de overhand te laten vormen: na bijvoorbeeld een keizersnede, bij allergie in de familie of als er antibiotica nodig was tijdens de zwangerschap of na de geboorte.
Aanvullend advies
Je darmen varen wel bij een gezonde voeding, weinig stress en voldoende beweging. Dat komt vooral omdat de gunstige darmbacteriën daarvan profiteren. Een voeding met veel vezels is gunstig voor de groei van goede bacteriën in je darmen. Als je veel alcohol drinkt, veel stress hebt, een voeding met veel suikers gebruikt of weinig groenten en fruit eten, kan dit een nadelig effect hebben op de samenstelling van de bacteriën in je darm. En ook bij het ouder worden verandert de bacteriesamenstelling. Natuurlijk is het belangrijk te zorgen voor betere eetgewoontes, te proberen overmatige stress te vermijden. En wellicht heeft probiotica hierbij ook effect bij jou.
Lees ook: Probiotica voor Candida: wat je moet weten.
Meer lezen over gerelateerde onderwerpen?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina leefstijl poli.
- 12 tips om gezond oud te worden.
- Wat kun je eten om je darmen gezond te houden?
- Een gezond urogenitaal microbioom: tips voor optimaal welzijn.
- Wat zijn veel voorkomende vaginale klachten?
- Gezonde eters zijn cognitief jonger!
- Welke slaaphouding is het beste voor je darmen?
- Medicinale kracht van voeding lijkt op werking van geneesmiddelen.
- Hoe kun je jouw vagina gezond houden na een antibioticakuur?
- Iedereen kan de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa krijgen!
- Je kunt gemakkelijk jouw risico op dementie verminderen, zo blijkt uit onderzoek.
- Wat zijn de 14 gezondste voordelen van stoppen met alcohol drinken?
- Antibiotica blijkt griepafweer te verslechteren.
- Onderzoek onder hartpatiënten: sterk bewerkte voeding verkleint overlevingskansen.
- Hoeveelheid gif op Nederlandse aardappelen, aardbeien en radijsjes neemt niet af, maar toe!
- 6 tips om gezond te blijven in tijden van stress.
- Vezelrijk dieet kan kans op dementie verkleinen.
- Gezonde tips voor blijvend gewichtsverlies.
- Wat zijn volgens gezondheidsexperts de beste én slechtste diëten?
- Déze voedingsstoffen heb je extra nodig als je ouder wordt.
- Ierse neurowetenschapper: “Wandelen is de grootste probleemoplosser die er bestaat!”.
- Chronische darmaandoening Colitis Ulcerosa komt steeds vaker voor.
- Wat zijn normale en abnormale soorten afscheiding?
- Aanzienlijk minder schadelijke stoffen in biologisch voedsel.
- Wat zijn de 6 hormonen die gewichtstoename veroorzaken?
- 8 redenen waarom wandelen goed is voor je gezondheid.
- Meer bewegen zonder te gaan sporten? Met deze 20 tips kan het!
- Gezonde leefstijl nu nóg belangrijker!
- 21 verrassende manieren om te ontspannen.
- ’Na de kijkoperatie zei de arts direct: u heeft darmkanker’.
- Hoe herken je de eerste symptomen van de ziekte van Parkinson?
- 10 minder bekende symptomen van de ziekte van Parkinson.
- Dit zijn dé 5 meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen.
Bronnen: Gezondheidsnet, NewPharma, SHE Health Clinics
