Bij vrouwen die zwanger zijn, kan onze vrouwelijke gynaecoloog, gynaecologie assistente of een verloskundige een onderzoek doen waarbij de hartslag van het ongeboren kind (embryo) en de activiteit van de baarmoeder worden gemeten. De resultaten worden zichtbaar gemaakt op een grafiek, het cardiotocogram (CTG); ook wel genoemd cardiotocografie, cardiotocography of electronic fetal monitor (EFM).
In dit artikel lees je er meer over een cardiotocografie tijdens zwangerschap en bevalling.
Twee soorten CTG onderzoek
Bij een cardiotocogram, ofwel hartfilmpje van de baby, wordt gedurende ongeveer dertig minuten de hartslag van de baby en het samentrekken van de baarmoeder geregistreerd. Deze gegevens worden tegelijkertijd vastgelegd en geven informatie over de conditie van de baby en de activiteit van de baarmoeder. Dit onderzoek wordt, alleen indien nodig, in de laatste maanden van de zwangerschap verricht. Vaak wordt het onderzoek gedaan in combinatie met een zwangerschapsecho.
De hartslag van de baby wordt met behulp van ultrageluid (Doppler) gecontroleerd. De baarmoederactiviteit (contracties/weeën) wordt geregistreerd door een soort versterker die de vormverandering van de baarmoeder waarneemt. Het CTG onderzoek is niet pijnlijk en niet schadelijk voor de baby.
Er zijn twee vormen van een cardiotocogram onderzoek:
- Uitwendige cardiotocogram
- Inwendige cardiotocogram.
Uitwendig CTG
Bij een uitwendig CTG worden de metingen gedaan via de buik van de zwangere vrouw. Dat geeft tijdens de zwangerschap een goed beeld van de hartslag van de baby, doch het geeft minder nauwkeurige waarden dan bij het inwendige CTG.
Bij een uitwendig cardiotocogram op basis van thuismonitoring, kun je thuis een hartfilmpje (CTG) maken. Dit is een onderzoek waarbij je 2 banden met een sensor om je buik krijgt. Dagelijks of meerdere malen per week komt een gespecialiseerd verpleegkundige bij jou thuis langs om de resultaten te bekijken. Ook voert deze nog enkele andere controles uit, bijvoorbeeld een bloeddrukmeting of urineonderzoek. Thuismonitoring kan alleen als je gynaecoloog hier toestemming voor geeft. Ook moet je dit natuurlijk zelf willen en aankunnen.
In de nabije toekomst kan thuismonitoring plaatsvinden op basis van Remote Patient Monitoring; de CTG gegevens worden dan automatisch naar ons Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) verzonden. Hierdoor kan onze arts de gegevens direct beoordelen en hoeft er geen verpleegkundige meer thuis langs te komen.
Inwendige CTG
Het inwendige CTG wordt toegepast voor en tijdens de bevalling. Hierbij zijn er twee opties voor een cardiotocografie onderzoek:
- Voor een CTG onderzoek wordt een druklijn via de vagina in de baarmoeder aangebracht. Deze druklijn registreert drukverschillen in de baarmoeder. Hiermee kan het optreden, de duur en de kracht van de weeën worden vastgelegd. Op het hoofd van het ongeboren kind wordt een elektrode geplaatst die de hartslag van het kind registreert.
- Er bestaat ook een draadloos CTG. Dit betekent dat de zwangere vrouw tijdens de CTG-onderzoeken gewoon vrij kan bewegen en rondlopen en niet op bed hoeft te blijven i.v.m. snoeren. Dit is meestal een stuk prettiger voor zwangere vrouwen.
Bloedonderzoek tijdens bevalling
Tijdens de bevalling kan – naast cardiotocografie – ook bloedonderzoek bij het ongeboren kind worden verricht. Er wordt dan bloed afgenomen uit het hoofdje van het kind. Afwijkingen van de zuurgraad van het bloed kunnen wijzen op zuurstoftekort bij het kind. Hierdoor weet de gynaecoloog en/of verloskundige welke protocol tijdens de bevalling te volgen.
Beoordeling cardiotocogram
De arts zal kijken wat de basale hartslag van het ongeboren kind is. Deze ligt normaal gesproken tussen de 110-150 slagen per minuut. Wordt de baby te vroeg geboren, dan kan de hartslag hoger zijn. Ook bij bepaalde afwijkingen kan de hartslag te hoog of te laag zijn.
Daarnaast wordt gekeken naar de variatie van de hartslag. Er treden normaal gesproken namelijk subtiele versnellingen en vertragingen van de hartslag op. Een verminderde variabiliteit in de hartslag van het ongeboren kind kan duiden op een afwijking.
Versnellingen in hartslag ongeboren kind
Versnellingen (acceleraties) van de hartslag zijn normaal. Ze worden vooral gezien als het ongeboren kind beweegt of tijdens de zogenaamde REM-slaap.
Vertragingen in hartslag ongeboren kind
Vertragingen (deceleraties) van de hartslag worden gezien als de baarmoeder samentrekt, dus als de moeder weeën heeft. Er zijn verschillende typen vertragingen.
- Een zogenaamde vroege vertraging (vroege deceleratie) is een normaal verschijnsel na samentrekking van de baarmoeder.
- Een late vertraging (late deceleratie) kan wijzen op zuurstoftekort bij het ongeboren kind.
- Een wisselende vertraging (variabele deceleratie) kan wijzen op beknelling van de navelstreng.
Wanneer krijg je een CTG?
Niet iedereen die zwanger is krijgt een CTG. Jouw huisarts, gynaecoloog of verloskundige verwijst je hiervoor door naar SHE Health Clinics als je extra controle nodig hebt. Er zijn een aantal redenen om extra controle uit te voeren:
- Je baby ligt in stuitligging.
- Je voelt minder activiteit en beweging van je baby in je buik dan voorheen.
- Er zijn (aanwijzingen op) problemen met je placenta.
- Je hebt weinig vruchtwater.
- Je bent zwanger van een meerling.
- Je hebt een zwangerschapsvergiftiging.
- Je hebt zwangerschapsdiabetes.
- Je hebt een hoge bloeddruk.
- Je baby heeft een groeivertraging.
- Je hebt bij een eerdere zwangerschap problemen gehad.
- Je vliezen zijn vroegtijdig gebroken.
- Er is kans op een vroeggeboorte.
- Je hebt bloedverlies.
- Je bent (ver) overtijd.
Hoe vaak krijg je een CTG?
Hoe vaak je een CTG tijdens je zwangerschap krijgt, hangt af van de reden waarom het cardiotocografie-onderzoek wordt uitgevoerd. Zo kan je het als een eenmalige extra controle krijgen om te kijken of alles goed is met je kindje(s).
Mogelijk moet je vaker langskomen voor een CTG controle. Dit kan meestal poliklinisch gebeuren, waarbij je een aantal keer per week naar SHE Health Clinics moet voor een CTG-onderzoek.
Afhankelijk van de oorzaak is het mogelijk dat je dagelijks een CTG nodig hebt. Dan is thuismonitoring vaak een goede optie.
Afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken voor een gynaecologische check-up, een CTG of een zwangerschapsecho met een ervaren vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over vruchtbaarheid, kinderwens en zwangerschap?
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina vruchtbaarheid en kinderwens
- SHE Health Clinics infopagina zwangerschap.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics infopagina over menstruatieklachten.
- SHE Health Clinics gynaecologische check-up.
- Wanneer ben je als vrouw het meest vruchtbaar?
- Transvaginale echografie: dit wil je er over weten.
- Echografie kan mammografie vervangen bij knobbeltje in de borst.
- Wanneer en hoe stoppen met de pil om zwanger te worden?
- Onderzoek toont aan dat de hoeveelheid eiwitten die zwangere vrouwen eten het uiterlijk van hun nageslacht beïnvloedt.
- Pre-eclampsie: risicovolle complicatie tijdens de zwangerschap.
- Seks tijdens de zwangerschap: wel of niet schadelijk voor de baby?
- Het HELLP-syndroom: ernstige complicatie tijdens de zwangerschap.
- Hoe gebruik je een zwangerschapstest of ovulatietest?
- Welke behandelingen zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?
- Tijdens zwangerschap ontdekt 1 op de 10 vrouwen borstkanker.
- Coronavaccinatie leidt mogelijk tot miskraam.
- Seks na de bevalling: veel vrouwen doen het voor hun partner.
- Welke onderzoeken zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?
- Overgewicht vergroot de kans op een miskraam en op geboorteafwijkingen.
- Hoe ga je om met hersenmist (brain fog) na je zwangerschap?
- Wat zijn de voordelen van een gynaecologische check-up?
- Déze 10 dingen veranderen aan je lichaam als je zwanger bent.
- 25 feiten en fabels over zwangerschap.
- Bloedverdunners helpen meestal niet tegen trombose tijdens zwangerschap.
- Wat gebeurt er met je lichaam als je met de anticonceptiepil stopt?
- 14 gezonde zwangerschapstips voor de aanstaande moeder.
- Eicellen invriezen wordt regelmatig gedaan, doch weinig gebruikt.
- Borstimplantaten kunnen voor embryo net zo schadelijk zijn als alcohol en nicotine!
- 15 oorzaken van bloedverlies tussen je menstruaties.
- Gewichtsafname vergroot kans op zwangerschap bij vrouwen met PCOS.
- Wat is het verband tussen borstvoeding en vrouwelijke seksualiteit?
- Zwangere cosmeticagebruikers hebben afwijkende hormoonspiegels.
- 10 tips voor als je zwanger én verkouden bent.
- De eerste menstruatie na bevalling: wat kun je verwachten?
- Huidkankermedicijn Sonidegib kan miskraam en misvormingen bij foetus veroorzaken.
- Chlamydia: symptomen, preventie en behandeling.
- Ander immuunsysteem bij vrouwen na veel seks helpt om zwanger te worden.
- Hoe herken je Premature Ovariële Insufficiëntie (vervroegde overgang)?
- Wat kun je doen tegen zwangerschapsjeuk?
- 24 feiten en fabels over de morning-afterpil.
- Vruchtbaarheid behouden na kanker? Vrouwen worden te weinig naar gynaecoloog doorverwezen.
- Hoe herken je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?
- Wat is het Post Birth Control Syndrome?
- Liesbeth kreeg een geboortetrauma na haar bevalling: ‘Ik schaamde me er voor’.
- Wat zijn de symptomen, oorzaak en behandeling van de ziekte van Asherman?
- Waarom is de menstruatiecyclus van vrouwen in de war geraakt door coronastress?
Auteur: Redactie
