Voor het bevolkingsonderzoek naar borstkanker met je borsten tussen twee platen geplet… Het is best begrijpelijk dat je tegen een mammogram opziet en misschien naar excuses zoekt waarom je niet hoeft te gaan. Voordat je besluit om het bevolkingsonderzoek borstkanker over te slaan, beschrijven we tien mythes over mammografie bij het bevolkingsonderzoek. Zo kun je een goede afweging maken. Bij borstkanker is een vroege diagnose namelijk van groot belang. Want des te eerder het wordt ontdekt en behandelt, des de groter de overlevingskansen!
Borstkanker is een van de meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen, zowel wereldwijd als in Nederland. Gemiddeld krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. In 2021 kregen ruim 18.000 mensen de diagnose, waarvan 2.000 ductaal carcinoma in situ (DCIS, een voorloper van borstkanker). De meeste vrouwen werden in 2021 gediagnosticeerd met een kleine tumor (stadium I, 41 procent). Bij vijf procent betrof het uitgezaaide borstkanker (stadium IV).
Belang bevolkingsonderzoek borstkanker
De diagnose borstkanker wordt het vaakste gesteld bij vrouwen tussen de 50 en 74 jaar, dat is ook de deelnameleeftijd van het bevolkingsonderzoek. Tumoren die via het bevolkingsonderzoek worden gevonden bevinden zich vaker in een gunstiger en beter behandelbaar stadium. In totaal werd binnen de leeftijdsgroep 50-74 bij ruim 12.500 vrouwen de diagnose borstkanker gesteld. 56 procent van deze tumoren werd ontdekt via het bevolkingsonderzoek. Ductaal Carcinoom in Situ (DCIS), een voorstadium van borstkanker, werd in deze leeftijdsgroep 72 procent ontdekt via het bevolkingsonderzoek.
Soorten borstkanker
De soort borstkanker zegt iets over uit welke cellen de borstkanker ontstaan is, en hoe het er onder de microscoop uitziet. Alle soorten borstkanker zijn invasief: de kankercellen kunnen doorgroeien in het omliggende weefsel en kunnen ook uitzaaien.
Invasief carcinoom NST (voorheen invasief ductaal carcinoom)
De meest voorkomende soort borstkanker is invasief carcinoom NST. Ongeveer 3 op de 4 vrouwen met borstkanker heeft deze vorm van borstkanker. NST betekent: niet speciaal type. Deze vorm van borstkanker ontstaat in de melkbuisjes (melkgangetjes).
Invasief lobulair carcinoom
Ongeveer 1 op de 10 vrouwen met borstkanker heeft een invasief lobulair carcinoom. Deze tumor ontstaat in de melkkliertjes.
Deze vorm van kanker is vaak minder goed te voelen, en minder goed te zien op een borstfoto (mammogram). Als bij jou deze vorm van borstkanker wordt vastgesteld is daarom altijd een MRI-scan nodig.
Zeldzame vormen van borstkanker
Er bestaan diverse soorten borstkanker die minder vaak voorkomen, waaronder:
- Ziekte van Paget
- Medullair carcinoom
- Metaplastisch carcinoom
- Tubulair carcinoom
- Mucineus carcinoom
- Papillair carcinoom
- Adenoïd cysteus carcinoom.
Lees ook: Wat zijn zeldzame vormen van borstkanker?
Voor wie is het bevolkingsonderzoek borstkanker?
Als je als vrouw tussen de 50 en 75 jaar bent, ontvang je elke drie jaar (dit was elke twee jaar) een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Voor dit onderzoek maakt een laborant met een speciaal apparaat (mammograaf) een röntgenfoto van de borsten: een 2D mammogram. Hierbij worden je borsten platgedrukt tussen twee platen van plexiglas.
Ook als je afwijkingen aan je borsten opmerkt, zoals een knobbeltje, kan je huisarts je adviseren een mammogram te laten maken.
Hieronder beschrijven we 10 mythes over het Nederlandse bevolkingsonderzoek naar borstkanker.
1. Het bevolkingsonderzoek borstkanker is voor mij niet nodig
Vrouwen die deelnemen aan het bevolkingsonderzoek hebben significant minder vaak een hoog stadium borstkanker bij diagnose dan vrouwen die niet of onregelmatig deelnemen aan de screening. Dat is een van de conclusies uit het proefschrift ‘Breast cancer: screening stage and outcome’ dat Linda de Munck op 30 november jongstleden verdedigde. Zij concludeert dat het bevolkingsonderzoek een belangrijk aandeel heeft in de diagnostiek van borstkanker. Bij vrouwen tussen de 50 en 74 jaar wordt 53 procent van de borstkankers ontdekt via het bevolkingsonderzoek! Deelnemen is dus voor iedere vrouw van belang.
2. Borstkanker komt toch niet in mijn familie voor
Als er borstkanker in je familie voorkomt, is het risico dat jij ook borstkanker krijgt inderdaad groter. Zeker als je zus of moeder borstkanker heeft of heeft gehad. Dat wil niet zeggen dat je geen borstkanker kunt krijgen als het niet in je familie voorkomt. Ongeveer één op de zeven vrouwen in Nederland krijgt borstkanker (ongeveer 17.000 tot 18.000 vrouwen per jaar). En ieder jaar overlijden er circa 3.000 vrouwen aan borstkanker. In 5 tot 10 procent van de patiënten gaat het om een erfelijke vorm.
Lees ook: 10 vragen en antwoorden over borstkanker.
3. Ik houd mijn borsten zelf goed in de gaten
Het is goed om te weten hoe je borsten eruitzien en aanvoelen, zodat je eventuele veranderingen kunt opmerken. Bijvoorbeeld een knobbeltje, schilfering, sinds kort ingetrokken tepel of vocht uit de tepel of eenm rode, warm aanvoelende huid. Zelf je borsten onderzoeken kan het bevolkingsonderzoek alleen niet vervangen. Uit onderzoek is gebleken dat kanker niet eerder ontdekt wordt bij vrouwen die hun borsten regelmatig controleren. Ook leidt het niet tot minder sterfte. Met het bevolkingsonderzoek kan wel vroeger ontdekt worden of je borstkanker hebt. Tips en adviezen over hoe je zelf het beste je borsten kunt bekijken en onderzoeken vindt je HIER.
Lees ook: Hoe onderzoek je jouw borsten op verdachte plekjes en knobbeltjes?
4. Ik vind het borstonderzoek te duur
Deelname aan het bevolkingsonderzoek is geheel gratis! Is er vervolgonderzoek nodig of laat je op eigen initiatief borstfoto’s maken? Dat valt allebei niet onder het bevolkingsonderzoek. Afhankelijk van de hoogte van je eigen risico en hoeveel zorg je al verbruikt hebt, moet je dan een deel van de kosten zelf betalen. Heb je daar vragen over, dan kun je terecht bij je zorgverzekeraar.
5. Het kost zoveel tijd
Het nemen van de röntgenfoto’s neemt maar een minuut of vijf in beslag. Je bezoek aan het onderzoekscentrum duurt in totaal ongeveer 20 minuten. Komt het tijdstip dat in de uitnodiging staat je niet goed uit, dan kun je een andere afspraak plannen. Het onderzoek vindt plaats in een mobiel onderzoekscentrum, daardoor is het altijd bij je in de buurt.
6. Het doet zo’n pijn
Voor een goede röntgenfoto is het helaas nodig om de borst tussen twee plexiglasplaten samen te drukken en dat kan even pijnlijk zijn. Het duurt gelukkig maar kort en het is niet schadelijk. Ben je bang dat het veel pijn gaat doen, dan kun je eventueel van tevoren een pijnstiller als paracetamol innemen. Dat haalt de scherpe randjes ervan af. Vind je het toch erg veel pijn doen, geef dat dan aan bij de laborant. Ook de dagen na de mammografie kun je nog gevoelige borsten hebben.
Er zijn wel alternatieven die minder pijnlijk zijn, zo gebruiken diverse ziekenhuizen en klinieken een 3D mammograaf met voorgevormde pads (in diverse maten), waardoor de compressie veel minder pijnlijk is.
Lees ook: Wat kunnen je borsten je vertellen over je gezondheid?
7. Röntgenstraling is gevaarlijk
Je staat continu bloot aan een beetje straling, afkomstig uit het heelal, de bodem, bouwmaterialen en voeding. Door vliegreizen, internetten en bellen met je telefoon krijg je ook met straling te maken. Een grote dosis straling kan het risico op kanker verhogen. Bij het maken van röntgenfoto’s gebruiken radiologen een zo laag mogelijke dosis straling, zodat de kans op schade te verwaarlozen is.
Lees ook: 24 feiten en fabels over borstkanker.
8. Ik ben gezond
Het bevolkingsonderzoek is juist bedoeld om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen, zodat de kans op genezing het grootst is. Er kan kanker ontdekt worden terwijl je nog nergens last van hebt. Dat je fit bent en geen afwijkingen aan je borsten ziet of voelt, geeft geen garantie dat je geen borstkanker hebt.
Lees ook: Hoe weet je of je super gezond bent? Déze 7 kenmerken vertellen het je!
9. De uitslag geeft niet altijd zekerheid
Dat klopt, want een röntgenfoto is een momentopname. Het is mogelijk dat er niets te zien is op het mammogram en er later toch borstkanker geconstateerd wordt. Daarnaast werkt een mammogram bij vrouwen met dicht borstweefsel meestal niet zo goed. Bij ongeveer twee op de 1.000 gescreende vrouwen wordt in de twee jaar tussen de bevolkingsonderzoeken toch borstkanker ontdekt. Bovendien wordt één op de drie gevallen van borstkanker niet gevonden tijdens het bevolkingsonderzoek. Je kunt dus onterecht gerustgesteld worden door een negatieve uitslag.
Soms wordt er een afwijking gevonden bij het bevolkingsonderzoek, maar blijkt uit vervolgonderzoek dat deze afwijking geen kanker is. Dit gebeurt bij 14 op de 20 vrouwen die doorverwezen zijn voor nader onderzoek.
10. Ik heb een borstprothese
Dat is veelal geen probleem. De kans dat een inwendige prothese kapot gaat door het samendrukken van de borsten is heel klein. Geef bij de laborant aan dat je een borstimplantaat hebt en hoeveel druk je aandurft.
Echter, borstprothesen laten geen röntgenstraling door, waardoor een deel van het borstweefsel soms niet te zien is op het mammogram. Bij een kleine groep vrouwen zijn de röntgenfoto’s daardoor niet goed te beoordelen. Is dat bij jou het geval, dan staat dat in je uitslag. Een MRI-onderzoek of een CT-scan is dan een mogelijk alternatief.
Lees ook: Borstimplantaten: hoe lang houdbaar?
Naar de huisarts voor borstonderzoek
Als je niet aan het bevolkingsonderzoek kunt of wilt deelnemen en je voelt iets in de borst, dan kun je het beste altijd naar de huisarts gaan. Waarschijnlijk maak je je direct zorgen wanneer je een verandering ziet of voelt bij het zelf checken van je borsten. Toch is dat niet altijd nodig: de symptomen hoeven in veel gevallen niet altijd op borstkanker te wijzen. Ga bij twijfel wel altijd langs de huisarts en vraag – indien nodig – om een doorverwijzing voor radiologisch borstonderzoek.
Lees ook: Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker.
Meer lezen over borstkanker en borstgezondheid?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina borstonderzoek.
- Wat zijn de 12 symptomen van borstkanker?
- Genetisch kankerrisico is voor iedereen verhoogd!
- Wat zijn zeldzame vormen van borstkanker?
- Waarom ontdekken vrouwen borstkanker nog steeds vaak te laat?
- Geen bh dragen slecht voor je borsten? ‘Ze willen juist vrijheid!’.
- Borstimplantaten in verband gebracht met zeldzame vormen van kanker.
- Onderzoek bewijst migrerende siliconendeeltjes afkomstig uit borstimplantaten.
- 8 dingen die je over borsten wil weten als je gaat hardlopen.
- Is er een verband tussen borstimplantaten en de ziekte van Hashimoto?
- Vruchtbaarheid behouden na kanker? Vrouwen worden te weinig naar gynaecoloog doorverwezen.
- Lucette Vermeijden: ‘Waarom zoveel vrouwen baat hebben van Nazorg Borstkanker’.
- Mastopathie: goedaardige doch pijnlijke aandoening van de borsten.
- Marga (38) heeft BRCA borstkankergen: ’Een gevaarlijke tijdbom’.
- Tijdens zwangerschap ontdekt 1 op de 10 vrouwen borstkanker.
- Symptomen van borstimplantaatziekte.
- Richtlijnen bij radiologisch onderzoek siliconen borstimplantaten.
- Nieuwe zorgen over veiligheid borstimplantaten.
- Overgewicht verhoogt risico op 13 soorten kanker!
- Waarom wil je PIP borstimplantaten z.s.m. laten verwijderen?
- Microplastics in bijna 9 op de 10 cosmeticaproducten.
- Wist jij dit al over borsten?
- Tanja heeft na borstkanker geen gevoel meer in haar borsten.
- Nooit meer borstimplantaten voor Miriam: ‘Die gifbommen wil ik eruit rukken!’.
- Waarom beveelt de FDA sterkere waarschuwingen voor borstimplantaten?
- Tanja heeft na borstkanker geen gevoel meer in haar borsten.
- Waarom krijgen gekleurde vrouwen op jongere leeftijd borstkanker?
- Vrouwen met platte borsten geven zich bloot: ‘Zonder borsten ongelukkig? Dacht het niet!’
- Na menopauze regelmatig bewegen vermindert kans op borstkanker.
- Hoe groot is het risico op borstkanker in je andere borst?
- Wanneer heb je overgewicht of obesitas?
- Zwangere cosmeticagebruikers hebben afwijkende hormoonspiegels.
- Hoe zwaarder je weegt na menopauze, hoe hoger risico op borstkanker.
- 10 vragen en antwoorden over borstkanker.
- Wat zijn de risico’s van overgewicht?
- Dit zijn dé tips voor gezonde borsten!
- Last van pijnlijke borsten? Dat kan híérdoor komen.
- Overgewicht of diabetes-2 door stress? Ja, dat kan!
- Hoe kun je zelf je bh-maat meten (met bh-maattabel)?
- Déze 6 vragen over tepels worden een vrouwenarts het vaakst gesteld.
- Heb ik door overgewicht een grotere kans op borstkanker?
- Nieuwe aanbevelingen FDA over risico’s borstimplantaten zijn een ‘enorme stap voorwaarts’ voor patiënten met borstkanker.
- Last van gevoelige borsten, hevige menstruatie of hartpijn? Wellicht komt het door je vaccinatie!
- Hoe kankerverwekkend is vlees?
- Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker.
- Dit zijn dé tips voor gezonde borsten!
- 7 vragen over kanker en voeding.
- Hoe kom je erachter of je drager bent van het erfelijke kankergen BRCA1 of BRCA2?
- 10 vragen over Breast Implant Illness (BII).
- Hoe kunnen borstimplantaten lymfeklierkanker veroorzaken?
- Vrouwen met BRCA1- en BRCA2-mutaties hebben verhoogd risico baarmoederkanker.
- Grote toename klachten borstimplantaten.
- RIVM: bij overmatig gebruik handgel neemt kans op borstkanker ‘zeer licht’ toe.
- Vrouwen gebaat bij yoga na borstkanker.
- ‘Dokter, heb ik borstkanker…?’.
- Wat kun je na borstkanker doen om de kans dat je opnieuw kanker krijgt te verkleinen?
- 15 feiten over voeding en borstkanker.
- Leefstijl bij genetisch kankerrisico meest effectief.
- 40% van alle gevallen van kanker kan door voeding en leefstijl worden voorkomen!
- Dit zijn dé 5 meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen.
- Stop jij kankerverwekkende tampons in je vagina?
- 12 vragen over het BRCA-gen, borstamputatie en verwijdering eierstokken.
- Dít zijn de 9 meest voorkomende symptomen die op kanker wijzen.
- Wat zijn de beste supplementen en leefstijlmaatregelen tegen kanker?
- 15 voedingsmiddelen die het risico op kanker mogelijk kunnen verlagen.
- Dít zijn de (kanker)symptomen die vrouwen veelal niet herkennen.
- Waardoor kom je vroeger in de overgang na een kankerbehandeling?
- UMCG start onderzoek effect cannabis olie bij uitbehandelde kankerpatiënten.
- TU Delft onderzoekt nieuwe behandeling borstkanker: straks geen operatie of bestraling meer nodig!
Korte wachttijden bij SHE Health Clinics
Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals.
Vergoeding door zorgverzekering
Een borstonderzoek bij SHE Health Clinics valt meestal onder de basisverzekering. Dit betekent dat radiologie door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts of een medisch specialist hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.
SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie
Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaard voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.
Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventieve medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, menopauze, overgangsklachten, bekkenbodem, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket.
Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.
Bronnen: RIVM, Integraal Kankercentrum Nederland, WebMD, Hologic, Kanker.nl, IKNL, Mammarosa, SHE Health Clinics
Wil je op de hoogte blijven van onze leukste artikelen, nieuwsupdates, enquêtes en winacties? Schrijf je hieronder dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
