Vitamine D staat bekend als dé vitamine voor sterke botten, een goed immuunsysteem en een gezonde stofwisseling. Veel mensen hebben een tekort en daarom krijgen we vaak het simpele advies: neem een vitamine D supplement.
Toch blijkt in de praktijk dat dit niet altijd helpt. Ondanks jarenlange campagnes blijven veel mensen een te laag vitamine D-gehalte houden. Ook zien we nog steeds aandoeningen die met een tekort samenhangen, zoals osteoporose, infecties, auto-immuunziekten en stofwisselingsproblemen.
Waarom werkt het slikken van vitamine D dan vaak niet zoals we verwachten? Het antwoord zit in de manier waarop ons lichaam vitamine D verwerkt.
Vitamine D is geen gewone vitamine
Wat we in bloedonderzoek meten, heet 25-hydroxyvitamine D (25(OH)D). Dit is een opslagvorm, niet de actieve vorm.
Ons lichaam moet dit eerst omzetten in 1,25-dihydroxyvitamine D [1,25(OH)₂D], de actieve hormoonvorm. Pas dan kan het zijn werk doen:
- calcium in de botten vastleggen;
- het immuunsysteem reguleren;
- en ontstekingen afremmen.
Als deze omzetting niet goed loopt, heeft extra vitamine D slikken weinig effect.
Lees ook: Waarom hebben 50+ vrouwen extra vitamine D nodig?
Ontstekingen sturen vitamine D de verkeerde kant op
Bij chronische ontstekingen (bijvoorbeeld door darmproblemen, infecties of auto-immuunziekten) raakt het systeem in de war. Het enzym dat vitamine D moet activeren, kiest een andere route. In plaats van de actieve vorm maakt het een inactieve variant die ons lichaam weer uitplast.
Het probleem is dus niet altijd een tekort aan inname, maar een verstoring van de stofwisseling door ontstekingen.
Lees ook: Laaggradige ontstekingen: Wat kun je er zelf tegen doen?
Factoren die de werking van vitamine D blokkeren
Verschillende leefstijl- en omgevingsfactoren kunnen ervoor zorgen dat vitamine D minder goed werkt:
-
Suikers en frisdrank: bevorderen leververvetting en blokkeren de activering van vitamine D.
-
Zware metalen en gifstoffen: versterken ontstekingen.
-
Darmproblemen: verminderen de aanmaak van gunstige stoffen die normaal helpen om ontstekingen te remmen.
-
Stress en slecht slapen: zorgen voor chronisch hoog cortisol, dat ontstekingen in stand houdt.
-
Te weinig zonlicht: ons lichaam maakt vitamine D vooral via zonlicht aan; kunstmatig licht telt niet mee.
Zonder deze onderliggende oorzaken aan te pakken, is vitamine D suppletie als water in een lekkende emmer gieten…
Lees ook: Vitamine D tijdens en na de overgang.
Medisch-wetenschappelijke verdieping
Naast de klinische observaties zijn er ook belangrijke biochemische en immunologische mechanismen die verklaren waarom vitamine D-suppletie vaak onvoldoende effect heeft. Het enzymatische evenwicht tussen CYP27B1 (activering van 25(OH)D naar 1,25(OH)₂D) en CYP24A1 (afbraak naar 24,25(OH)₂D) speelt hierbij een sleutelrol. Bij chronische laaggradige ontsteking, oxidatieve stress of metabole ontregeling zien we een duidelijke upregulatie van CYP24A1, waardoor suppletie leidt tot verhoogde afbraak in plaats van activering.
Daarnaast is er in de literatuur (o.a. Holick MF, 2019; Mangin M et al., 2014) steeds meer bewijs dat vitamine D niet alleen botmineralisatie reguleert, maar ook fungeert als een immuunmodulator via VDR-gemedieerde genexpressie in T-lymfocyten, dendritische cellen en macrofagen. Dit verklaart waarom patiënten met metabool syndroom, auto-immuunziekten of chronische infecties vaak suboptimaal reageren op standaard suppletieschema’s, zelfs wanneer hun serum 25(OH)D-waarden ‘voldoende’ lijken. Het klinisch beleid zou daarom niet alleen gericht moeten zijn op suppletie, maar ook op het herstellen van de metabole en immunologische context waarin vitamine D functioneert.
Lees ook: Metabool Syndroom bij vrouwen: Dít wil je erover weten!
Wat is de echte oplossing?
Een vitamine D-tekort is vaak een signaal van een dieper probleem: een lichaam dat ontstoken of overbelast is. Alleen supplementen slikken is dan te vergelijken met water gieten in een lekkende emmer.
Wat wél helpt:
-
ontstekingen verminderen;
-
de darmgezondheid (microbioom) herstellen;
-
stress en slaapproblemen aanpakken;
-
voldoende buiten komen en bewegen;
- minimaal 20 minuten zonlicht per dag;
-
de belasting door gifstoffen verlagen.
Pas als de basis van het lichaam weer in balans is, kan vitamine D zijn werk doen als het hormoon dat het eigenlijk is.
Lees ook: Supplementen bij auto-immuunstoornissen: Wat werkt echt?
Vitamine D tekort
Vitamine D is belangrijk, maar de oplossing bij een tekort is niet altijd simpelweg een pil slikken. Bij SHE Health Clinics kijken we verder: we onderzoeken niet alleen het vitamine D-gehalte, maar ook de onderliggende oorzaken. Zo behandelen we niet alleen het symptoom, maar werken we aan de echte basis van gezondheid.
Wil je jouw vitamine D-waarde en je algehele gezondheid laten checken? Neem contact met ons op voor een persoonlijk adviesgesprek.
Lees ook: Waarom extra vitamine D slikken óók in de zomer een goed idee is.
Meer lezen over vitamines en supplementen?
- Waarom is het zo belangrijk om genoeg vitamine D en magnesium binnen te krijgen?
- Hoe herken je een vitamine B12 tekort?
- Je haar wordt sneller grijs als je een tekort hebt aan déze vitamine!
- Verbeter jouw vruchtbaarheid: supplementen, kruiden en specerijen die kunnen helpen.
- Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?
- Supplementen voor artrose: welke kunnen helpen?
- Dagelijkse multivitamine verbetert geheugen en vertraagt cognitieve veroudering.
- Hoe weet je dat je een vitaminetekort hebt?
- Osteoporose: welke heilzame supplementen kunnen helpen?
- Multivitamines blijken goed te zijn voor je geheugen en hart.
- Verband tussen vitamine D-tekort en depressie bij vrouwen.
- 21 Anti-aging supplementen: Voordelen, bijwerkingen en hoe te gebruiken.
- Hoeveel vitaminen moet je als vrouw dagelijks innemen?
- Welke supplementen reduceren stress?
- Déze 6 medicijnen kunnen een vitaminetekort veroorzaken.
- Calcium, vitamine D en K voor een gezond hart en sterke botten.
- Supplementen voor het verminderen van PMS-symptomen: wetenschappelijke bevindingen.
- Welke vitamines slikken en welke moet je uit voeding halen?
- Vitamine D verlaagt risico op melanoomkanker.
- Jouw huid gezond houden: welke vitaminen en mineralen kunnen helpen?
- Osteoporose: welke vitaminen en mineralen kunnen het helpen voorkomen?
- Zijn voedingssupplementen wel nodig?
- Omega 3-vetzuren helpen denkvermogen als je ouder wordt.
- Vitaminen, mineralen en supplementen tijdens de zwangerschap: Wat wel en wat niet slikken?
- Wat zijn de beste supplementen en leefstijlmaatregelen tegen kanker?
- Verband gevonden tussen tinnitus en vitamine D-tekort.
- Vitamine K2: belangrijk voor gezondheid, doch vaak komen we tekort!
- Maagzuurremmers veroorzaken vitaminetekort en mineralentekort.
- Vitamines en mineralen zijn goed voor je lichaam én je geest!
- Welke vitaminen, mineralen en sporenelementen kunnen helpen na een botbreuk?
Bronnen:
- Holick MF. Vitamin D deficiency. N Engl J Med. 2007 Jul 19;357(3):266-81.
- Holick MF, Chen TC. Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences. Am J Clin Nutr. 2008 Apr;87(4):1080S-6S.
- Mangin M, Sinha R, Fincher K. Inflammation and vitamin D: the infection connection. Inflamm Res. 2014 Oct;63(10):803-19.
- Christakos S, Dhawan P, Verstuyf A, Verlinden L, Carmeliet G. Vitamin D: Metabolism, molecular mechanism of action, and pleiotropic effects. Physiol Rev. 2016 Jan;96(1):365-408.
- Bouillon R, Marcocci C, Carmeliet G, et al. Skeletal and extraskeletal actions of vitamin D: current evidence and outstanding questions. Endocr Rev. 2019 Aug 1;40(4):1109-51.
- Chun RF, Liu PT, Modlin RL, Adams JS, Hewison M. Impact of vitamin D on immune function: lessons learned from genome-wide analysis. Front Physiol. 2014 Apr 24;5:151.
